(Veriler güncellendi gelişmeler ve görüş eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 15 Ağustos (Reuters) – Türkiye piyasalarının kurban bayramı nedeniyle kapalı olduğu geçtiğimiz bir kaç günde küresel resesyon endişeleriyle global piyasalarda sert satış baskısı yaşanması bugünkü ilk işlem gününde Türkiye piyasalarına da yansıdı.
Tatil öncesi son hacimli gün olan 9 Ağustos'ta dört ayın en düşük seviyesinde 5.45 civarında işlem gören dolar/TL 5.63'ü test ettikten sonra 5.60'ın hemen altında denge bulurken BIST 100 endeksi ise günü %2'nin üzerinde değer kaybı ile hareket ediyor.
Türkiye piyasalarının tatil olduğu dönemde Arjantin ve ABD'de resesyon endişeleriyle tetiklenen küresel riskten kaçış bugün de devam etti. Çin'in, ABD'nin ithal 300 milyar dolar değerinde ürüne yönelik getirdiği son gümrük vergilerine karşı gerekli önlemleri almak zorunda kalacağını açıklaması dünya borsalarında satışa yol açtı.
ABD Başkanı Donald Trump ise ABD'nin Çin ile yapacağı herhangi bir ticaret anlaşmasının ABD'nin şartlarıyla bir anlaşma olması gerektiğini belirtti. piyasalarının açık ve hacimli olduğu son işlem günü olan 9 Ağustos'u 4 ayın en düşük seviyelerinde 5.50'nin altında tamamlayan dolar/TL TRYTOM=D3 illikit işlemlerde 5.6360'a kadar yükseldi. TL'nin dolar karşısındaki değer kaybı %2'yi aştıktan sonra kayıpların bir kısmı telafi edildi.
Dolar/TL bu sabah güne 5.56 civarında başladıktan sonra saat 1712 itibarıyla 5.5730/5.5801 seviyesindeydi. Aynı saatte sepet bazında TL 5.8812/5.8913, euro/TL 6.1899/6.2016 seviyesindeydi.
Borsa İstanbul endeksi saat 1717 itibarıyla %2.4 kayıpla 97,015 puandaydı. Bankacılık endeksi %4.8 kayıpla hareket ederken Akbank AKBNK.IS %5, Garanti Bankası GARAN.IS %4.7, Halkbank HALKB.IS %5.12 Vakıfbank VAKBN.IS ise %4 kayıptaydı.
Öte yandan Borsa İstanbul'da dünya borsaları ile uyum sağlanması ve etkileşimin artırılması amacıyla 1300-1400 saatleri arasında uygulanan gün ortası tek fiyat ve ara kaldırılarak, 1000-1800 saatleri arasında kesintisiz sürekli işlem yöntemi uygulanmaya da başlandı.
İşlemciler TL'de bu hafta iki gün işlem olması nedeniyle hacimlerin de normal günlere göre bir miktar düşük kaldığına da dikkat çektiler.
Küresel hisse senedi piyasaları ABD tahvil getiri eğrisinin tersine dönmesinin dünyada resesyon endişelerini kuvvetlendirmesiyle darmadağın olurken, petrol fiyatlarındaki satış baskısı arttı. 10 yıllık hazine tahvil getirisinin US10YT=RR dün gün içinde 2 yıllık tahvil getirisinin US2YT=RR altına düşmesi hisse senedi piyasalarında karışıklığa yol açtı. ABD'nin 2 yıllık ve 10 yıllık hazine tahvil getirileri 2007 yılından bu yana ilk defa tersine dönerken bu, yaklaşan bir resesyon işareti olarak görülüyor.
ABD borsaları ABD perakende satışlarındaki artış ve Walmart'ın güçlü bilançosunun resesyon endişelerini yatıştırmasıyla hafif artıda açılırken, ABD-Çin ticaret anlaşmazlığına ilişkin farklılaşan/ayrı açıklamalar yatırımcıları endişelendirmeye devam ediyor.
ARJANTİN
Arjantin'de muhalif aday Alberto Fernandez'in Pazar günü yapılan cumhurbaşkanlığı ön seçimlerini büyük bir çoğunlukla kazanmasının ardından Fernandez hükümetinin müdahaleci ekonomi politikalarına dönebileceği endişeleriyle peso dolar karşısında 65 ile tüm zamanların en düşük seviyesini görmüştü.
Peso Arjantin'in 2001'de temerrüde düşmesinden bu yana görülmeyen satışlarda bu hafta şimdiye kadar dolar karşısında değerinin dörtte birini kaybetti. Arjantin'in Merval endeksi cumhurbaşkanlığı ön seçimlerinin yapıldığı Pazar gününden bu yana %34.47 geriledi. Peso dün dolar karşısında %7.14 düşüşle 60.2 seviyesinde kapandıktan sonra bugün kayıplarının bir kısmını telafi etti.
Analistler TL'de yüksek getiri, küresel merkez bankaların genişlemeci politikaları, Türkiye-ABD ilişkilerine yönelik olumlu beklentiler, S-400 konusunun daha arka planda kalmasının yanı sıra yerli yatırımcının döviz talebinin sakinleşmesi ve TL'de açığa satışın maliyetinin yüksek olmasının kurda yukarı yönlü spekülatif hareketleri engellemesinin de TL'ye olumlu yansıdığını belirtiyor.
Capital Economics gelişmekte olan piyasalar baş ekonomisti William Jackson ABD tahvil getirilerindeki sert düşüşe dikkat çekerek TL'nin yüksek reel faiz nedeniyle “cazip” olduğunu ve bu nedenle satış baskısından daha az etkilendiğini söyledi.
ABD ile koordineli bir şekilde Suriye kuzeyinde tesis edilmesi planlanan güvenli bölge konusu da piyasalarda takip edilirken TSK'ın dünkü açıklamasına göre bölgede insansız hava araçları görev almaya başladı.
TL, RESMİ TATİL ÖNCESİ POZİTİF AYRIŞIYORDU
ABD ile ilişkilere yönelik endişelerin azalması ve sunduğu yüksek faizin etkisiyle TL bu çeyrekte en iyi performansı gösteren EM para birimi olurken, tahvil piyasasına girişlerin de devam etmesiyle faizlerde de düşüş de gözlenmişti.
Bu sayede TL bu çeyrekte gelişmekte olan ülke para birimlerinin arasında en güçlü para birimi olurken, tahvil getirileri bu yılın başındaki en kötü seviyelerden en iyilerin arasına yükseldi. piyasasında ise bugün anlamlı bir işlem olmadı. Gösterge 10 yıllık tahvilin ortalama bileşik faizi 9 Ağustos Cuma ünü %14.98 seviyesindeydi. İki yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi ise aynı gün spot kapanışta %15.22 seviyesindeydi.