Dün gece ABD borsaları çılgınlar üzere satış yerken, kripto varlıklarda da Benjamin Franklin gözden kayboldu. Bunu nazaran Asya piyasaları durur mu? Güneş doğudan yükselirken, paraları da eritmeye devam etti. Kısaca yeni buhran kapıda mı? Lehman Brothers’ı yad eder miyiz? Devrilen birinci domino taşı kimlere bulaşır? Piyasalar neden çöktü?
Dün ABD’de hiç bir şey olmasa bile bir şey oldu. Borsalar resmen eridi, bitti, kül olmadı ancak buharlaşan ölçü bardağın dolu kısmını değil boş kısmını gösterdi.
Takvimde gün değişirken, ABD’de teknoloji payları yük endeks Nasdaq yüzde 2,05, büyük şirketlerin göstergesi S&P 500 yüzde 1,85 ve Dow Jones endeksi de yüzde 1,66 oranında düştü.
ABD piyasalarında faiz artırımlarının tesiriyle, yatırımcılar bankaların portföylerinde bulunan tahvillerden korkmaya başlamıştı. Kaygı da paniğe dönüşmüştü.
Panik, 4 büyük ABD bankasının piyasa pahasını 50 milyar dolardan fazla eritti. JPMorgan, Bank of America, Citi ve Wells Fargo, dehşetin ana kaynağı olan Silicon Valley Bank’taki (SVB) meseleden etkilenmişti. Bulaşıcı olmasından korkulan görüntü motamot bu 👇şekildeydi.
SVB’deki meseleler mudileri korkutunca, mevduatlarda düşüş görüldü. Karşılığında menkul değer portföyünden satış yapıldı. Fakat ziyan büyük görünüyordu.
Piyasalarda yatırımcılar, ABD’de faiz artışlarıyla kıymeti düşen bankaların elinde bulunan tahvil portföylerinden korkmaya başladı.
“Yoksa kapıyı çalan bir kriz miydi?” 24 saatte 40 milyar dolara yakın eriyen kripto tarafında da sorun vardı.
BloombergHT’nin aktardığına göre, kripto varlıklarda da Silvergate gelişmeleri satış dalgasını artırdı.
Kripto varlık piyasalarında faaliyet gösteren Silvergate Capital, operasyonlarını sonlandırarak tasfiye kararı alınca, FTX’in yaşadıklarının travmasıyla piyasalarda kaygı hakim oldu.
Bankalar başlıklı borsalardaki gelişmelerin de eklenmesiyle, kriptolar tarafında sert satışlar görüldü. Bitcoin 20 bin doların altına inerken, Ethereum 1.410 dolara indi.
OMG! Bunu gören Asya durur mu? Durmadı, o da düştü. Asya’da borsalar, durmayacağını aşikâr eden Fed’in faiz artışında değerli rolü olan ve bugün açıklanacak datalardan tarım dışı istihdam öncesinde düştü.
Hang Seng endeksi yüzde 3, iç siyasi gelişmelerin tesiriyle kaygıyı absorbe eden Çin’de Shenzhen yüzde 1,2 ve Şanghay yüzde 1,4 oranında düştü.
Avustralya’da S&P/ASX 200 endeksi yüzde 1,8, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,12, Kosdaq endeksi ise yüzde 2 oranında geriledi.
Japonya’daysa Nikkei 225 yüzde 1,2, Topix yüzde 1,3 oranında paha kaybetti.
ABD bankalarında yaşanan sert satışların akabinde Avrupa bankacılık payları de güne süratli düşüşlerle başladı.
Avrupa’nın STOXX bankacılık endeksi SX7P yüzde 4,2 düşerek Haziran başından bu yana en büyük bir günlük düşüşüne hazırlanıyor.
ABD’de banka paylarında satışlar, SVB Financial Group ve Silicon Valley Bank’ın, bilançosunu desteklemek için 1,75 milyar dolarlık bir satış başlatması, yatırımcıların sermaye artırımının kâfi olup olmadığı konusunda telaşlarıyla düşüş göstermişti.
Avrupa’da Lloyds yüzde 4,4, HSBS, yüzde 3,6, Barclays yüzde 5,8 ve NatWest yüzde 4,4, Deutsche Bank yüzde 7,9 düşüşle güne başladı.
Bankalarda domino tesirini tetiklemesinden korkulan SVB’de neler oluyor?
img.i-scmp.com
Silikon Vadisi dışında çok tanınmasa da teknoloji etraflarında güzel bilinen SVB, dünya çapında bankacılık paylarında panik dalgası yarattı.
Silicon Valley Bank, portföyündeki tahvillerin yarattığı değerli kaybı pay satışı ile gidermek isteyince, olaylar büyüdü.
Bloomberg’de Low De Wei’nin aktardığına göre, SVB’nin sıkıntısı, ana şirket portföyündeki 21 milyar dolarlık menkul değer satışı ve 2,25 milyar dolarlık pay satışı yapacağını açıklamasıyla başladı. Uzmanlar, mevduat çıkışları ve faiz gelirlerinde düşüş öngörürken, bankanın payları yüzde 60 paha kaybetti.
SVB CEO’su Greg Becker, müşterilerini “sakin olmaya” çağırırken, Silvergate ile tıpkı periyoda denk gelen sıkıntılar, bankacılık paylarında büyük tesir yarattı.
SVB’nin müşterileri, Silikon Vadisi ve teknoloji teşebbüsleri olurken, ABD’de start-uplar içinde kıymetli bir pozisyonda bulunuyor. Ayrıyeten, Pinterest, Shopify üzere şirketlerle de çalışıyor.
Bundan sonrası için uzmanlar, etkilenebilecek başka bankaları da yakın markaja alırken, mevduatların nereye akacağı da izleniyor. Bugün tarım dışı istihdam verisi de öne çıkan ABD piyasalarında haftanın son süreç gününde açılışın nasıl olacağı merakla bekleniyor.
Uzmanlar en makus senaryo dahilinde, bankanın faaliyetini etkileyecek düzeyde nakitlerinin azalması, sermayesinin erimesi ve bankanın daha büyük bir bankanın çatısı altına girmesi ihtimallerini hesaplıyor.
Uzmanların mümkünlük hesaplamalarında öncelikle bu sorunu yaratan sebepler inceleniyor. SVB ile başlayan hareketler,
Düşük faizli tahvil stokunun satışıyla 1,8 milyar dolar zararın realize edilmesi, rasyolarda (mali durumu gösteren oranlar) düzgünleşme için 2,25 milyar dolar bedelli sermaye artırımı ve Fed’in tesiriyle Silikon Vadisi’nde oluşan yüksek faiz ortamında kredilerin riskli hâle gelmesi ve mevduatlarda çıkış olması gösteriliyor.
Bankanın durumuna bakıldığında, güncel piyasa fiyatıyla 15 milyar dolar zarar gösteren vadeye kadar tutma amacı olan 91 milyar dolar pahasında tahvil dururken, sermayesi 12 milyar dolar olması dikkat çekiyor.
Bu durum bankanın batık olduğunu göstermiyor. Lakin, ‘Tahvillerin vadesi çok uzun ve sigara üzere, tesirleri lakin yıllar içinde gözükecek’ sözleri kullanılıyor.
2008 krizine benziyor mu? Tüm ABD bankalarının birebir durumda olması yükselen faiz ortamının doğal bir sonucu olarak görülüyor.
BofA’nın tahvil portföyünde 109 milyar dolar ‘su altında gözüküyor’ ancak bankanın battığı düşünülmüyor. Tıpkı durumu Deutsche Bank’ta da yıllardır görülüyor. Kâr edemeyen banka payları daima düşerken, bu direkt batış manasına gelmiyor.
‘Her şey piyasa ve müşteri algılarına bağlı. Borç verenler kaçmadığı sürece (Lehman, Demirbank) bankalar durduk yere batmaz…’ deniliyor. Tıpkı durum SVB için de geçerli oluyor.
Dr. Artunç Kocabalkan, 2008 krizine benzerlik için, kaçışa dikkat çekiyor. Sorunu şöyle özetliyor👇
Devamında ise ABD bankacılık sisteminde olanların faiz riskine bağlı geliştiğini belirterek, Fed’in faiz artışlarının bankalardaki tahvillerin pahasını düşürdüğü ve sermayelerini erittiğini vurguluyor. Verilen uzun vadeli kredilerin de ziyan oluşturduğunu belirterek, ‘hem dolar hem faiz yükselirse bankacılık sisteminde neler olur?’ diye de düşündürüyor.
Piyasa istikrarları bozulduğunda her koldan gelen risklerden faiz artışının yarattığı tahribatta birinci sinyal olduğu belirtiliyor.
