Son yıllarda enflasyondaki yükseliş en çok maaşlı çalışanları etkiledi. Minimum fiyatın devlet tarafından düzenlenmesi, siyasetin bu periyotta sıcak olması, taban fiyatlı kesitin değerli bir kitleyi temsil etmesi artırım oranlarının yüksek olmasına neden oldu. Bu ortada olan, özel kesimin ‘beyaz yaka’ kesitine oldu. Maaş artırımları, taban fiyatın çok gerisinde kalan ‘plaza’ sakinleri resmen yandı, bitti, kül oldu. Bu açıdan yıl ortası artırımları hudutları gererken, örgütlü olmayı keşfetmeye başlayan eğitimli, metropol, ofis çalışanları ‘en az ne kadar maaş almaları gerektiğini’ hesapladı.
Kaynak: https://img1.wsimg.com/blobby/go/5b47…
Asgari fiyata son yıllarda gelen artırımlar, tüm çalışanların gündeminde zira herkes en düşük maaş üzerinden erimesini hesaplıyor. 2021 yılın sonundaki 2 bin 825 liradan, 4 bin 253 liraya yükselmeyle başlayan süreçte 11 bin 402 liraya ulaşan minimum fiyat, yaklaşık 2,5 yılda yüzde 303,61 oranında arttı.
Son olarak 2023 Temmuz prestijiyle 11 bin 402 lira olan minimum fiyata yüzde 34 artırım gelmişti. Özel bölüm bu artırım oranlarının genelde altında kalıyor. Yıl başında yüksek artırım yapan şirketler orta artırım yapmıyor ya da her 6 ayda bir minimum fiyata yakın artırım verseler de ‘kıyas kaybı’ gerçekleşiyor.
Reklamcılar Platformu da bu ortamda kaybın büyük olduğundan yola çıkarak Taban Fiyat Siyaseti Raporu yayımladı.
Yaklaşık 10 yıldır, reklam bütçelerindeki yükselişin (2022 yılında Türkiye’deki reklam yatırımları 63,89 milyar TL’ye ulaştı.) reklam ajanslarındaki maaşlara yansımamasından ya da yansımanın kâfi olmamasından yola çıkarak, hazırlanan raporda taban maaşların olması gerektiği düzeyler hesaplandı.
Maaşlar için evvel durum tahlilinin yer aldığı raporda, tüm kalemlerde artırımlar gözler önüne serildi.
Türk-İş’in 2023 Haziran açlık hududunun 10 bin 373 TL, yoksulluk sonunun da 33 bin 788 TL olduğunu hatırlatarak başlayan raporda, patrona sunulan yemek masraflarındaki artış tablosu da yer aldı. 2021 yılında yemek istisnası fiyatı KDV dahil 27 TL olurken, 2022’de 55,08 TL ve 2023’te de yüzde 115,64 oranında artışla 118,80 TL oldu.
Asgari fiyat ise ana husustu ve 2022’ye girerken yüzde 50,56, 2022 2. yarısında yüzde 29,31, 2023’e girerken, yüzde 54,65, 2023 2. yarısında da yüzde 34,03 oranında artmıştı. En düşük memur maaşındaki artış da 2022’de evvel yüzde 31,71, sonra yüzde 41,62 oranında, 2023’te de birinci yarıda yüzde 30,12, ikinci yarıda da yüzde 85,68 oranında artış göstermişti.
TÜİK enflasyon, İstanbul Ticaret Odası (İTO) geçinme endeksi, Endeksa İstanbul Kira Ortalamaları bilgileriyle birlikte hepsinin toplamda 2,5 yıldaki artış oranlarıysa çarpıcıydı.
Yemek masraflarının yüzde 340, minimum fiyat yüzde 303,62, en düşük memur maaşı yüzde 350,72, TÜİK enflasyonu yüzde 163,00, İTO İstanbul geçinme endeksi yüzde 248,00, İstanbul’da kira bedeli yüzde 550,00 oranında artış göstermişti.
Tüm oranlar hesaba katıldığında yaklaşık 2,5 yıllık ortalama artış oranları yüzde 325 düzeyinde görüldü.
Reklam ajanslarında çalışanların bu süredeki maaş değişimlerinde de kesim ortalamasında asgarî maaş alan ajans çalışanının minimum fiyat seviyesinde olduğu, tıpkı devirde tüm deneyim ve konumlardaki reklam ajansı çalışanlarının maaşlarının yüzde 120 ila 200 düzeyinde artış yakalayabildiği belirtildi.
Başlangıç durumları düzeyindeki ajans çalışanından yola çıkarak, 12 bin 300 düzeyine gelen maaşın artış oranları ortalamasında artması halinde 18 bin 487,50 TL olması gerektiği de belirtildi. 9-12 yıl düzeyindeki ajans çalışanı ortalama maaşlarının 2021 yılında 10 bin 875 liradan, 2023 yılında ortalama 26 bin 500 lira olduğu oysa bu oranlarla 46 bin 218,75 TL olması gerektiği hesaplandı.
Sonuçta tamamı İstanbul’da bulunan ajansların çalışanlarının maaş ortalamaları yüzde 62,35 oranında geride kaldı.
‘Bu bağlamda alım gücünün düşmesi başta olmak üzere, içinde bulunulan tüm olumsuz ekonomik şartlar gözetilerek fiyatlarda güzelleştirme talebimiz bulunmaktadır’ denilirken, açlık ve yoksulluk hududu ortalamasından giderek taban maaş talebinde bulundular.
Kıdemlere nazaran talep edilen fiyatlar şu biçimde oldu:
Açlık ve yoksulluk hududu aritmetik ortalaması olan 22.080,50 TL, mesleğe birinci adımını atmış, yeni mezun bir reklam çalışanın başlangıç fiyatı olarak alındı.
1. düzey çalışan için başlangıç fiyatının en az 27.934,25 TL, 2. düzey çalışan için başlangıç fiyatının de en az 34.917,8125 TL olması gerektiği vurgulandı.
3. düzey çalışan için başlangıç fiyatı en az 41.901,375 TL, 4. düzey çalışan için başlangıç fiyatı en az 58.661,925 TL ve freelance çalışanlara da düzenleme gerektiği belirtildi.
Sizce de tüm beyaz yaka olarak geçen bilhassa İstanbul yüklü “plaza” çalışanlarının bu türlü bir düzenlemeye gereksinimi var mı?