ABD’de yapılan bir araştırma ABD’nin batısındaki orman yangınlarının en büyük nedeninin iklim değişikliği olduğunu ortaya koydu. ABD’de 2001-2018 yılları ortasında çıkan orman yangınlarında 13 bin 500 kilometrekarelik bir alan yok oldu. Bu sayı 1984-2000 yılları ortasında yok olan orman alanlarından iki kat fazla.
Hususla ilgili araştırmayı yapan iklim uzmanı Rong Fu ve grubunun çalışmasının sonuçları bilimsel PNAS mecmuasında yayımlandı. Fu ve takımı orman yangınları konusundaki durumun nasıl bu kadar kısa mühlet içinde kötüleştiğini anlamak için havadaki buhar basıncı açığını etkileyen faktörleri inceledi. Bu paha, makul bir hava sıcaklığında havanın ne kadar nem çekebileceğini gösteriyor.
Araştırmaya nazaran buhar basıncı açığı ne kadar yüksekse, toprak ve bitki örtüsündeki su da o kadar çok azalıyor. Münasebetiyle kuruyorlar ve bu da orman yangınları tehlikesini artırıyor.
Bilim insanları ABD’nin batısındaki orman yangınlarının yaz aylarında buhar basıncı açığıyla yakından bağlantılı olduğu görüşünde. Araştırmaya nazaran 2001-2018 yılları ortasında Mayıs-Eylül aylarında buhar basıncı açığı yüksek olan gün sayısı, daha evvelki yıllara nazaran yüzde 94 artış kaydetti.
İklim uzmanı Fu ve grubunun hesaplarına nazaran iklimdeki doğal dalgalanmaların buhar basıncı açığının yükselmesindeki tesiri yüzde 32. Geriye kalan son 20 yıldaki yüzde 68’lik yükselmenin nedenin ise global ısınma olduğu belirtiliyor.
İklim uzmanı Fu, “2000 yılından evvel yangını teşvik eden havayı, hava durumu bilgileriyle çok uygun açıklayabiliyorduk” diyor. Lakin vakitle bunun üçte birinden azı doğal hava şartlarıyla gerekçelendirilebiliyor. Hatta havadaki buhar basıncı açığı bedellerindeki anormalliklerin yüzde 88’e kadarının insanların yol açtığı global ısınma kaynaklı olduğunu varsayanlar da var.
Glasgow’da dün başlayan BM İklimin Korunması Konferansı COP26’da 197 ülkenin temsilcileri 2015 yılındaki Paris İklim Mutabakatı’nda alınan kararların hayata geçirilmesi için müzakereler yürütüyor. Kelam konusu muahede global ısınmanın sanayi öncesindeki periyoda kıyasla iki derecenin altında mümkünse 1,5 derede tutulmasını öngörüyor. BM ve uzmanlar bu yüzyılda 2,7 derece ısınacağını iddia ediyor.
