Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Komitesi, iklim aktivisti Greta Thunberg dâhil 15 çocuk ve gencin Türkiye, Almanya, Fransa, Brezilya ve Arjantin hakkındaki şikâyetini karara bağladı.
Komiteye müracaatta bulunan 15 aktivist, 2019 yılında kelam konusu ülkeleri, iklim değişikliğine karşı gereğince tedbir almayarak BM Çocuk Hakları Mukavelesi’ni ihlal etmekle suçlamıştı.
Bu mevzudaki incelemelerini tamamlayan BM komitesi, beş ülkenin aksiyon ya da ihmalleri ve çocuklara önemli halde ziyan verildiği savı ortasında “yeterli nedensel bağlantı” kurulduğu sonucuna vardı. Fakat komite, aktivistlerin evvel kendi ülkelerindeki mahkemelere başvurmaları gerektiğini savunan beş devletin bu argümanını da haklı buldu.
Verilen karardaki değerli bir ayrıntı da bir ülkenin emisyonlarının neden olduğu ziyandan bir öteki ülkedeki çocuklar etkilenmiş olsa da BM komitesinin bu davalarla ilgilenebileceğinin ortaya çıkması oldu.
Aktivistlerin şikâyetini pahalandıran komite, 18 bağımsız insan hakları uzmanından oluşuyor. BM komitesine şikâyette bulunan çocuk ve gençlerin ülkeleri şöyle: ABD, Almanya, Fransa, Brezilya, Arjantin, Hindistan, Nijerya, Güney Afrika, İsveç, Tunus, Palau ve Marshall Adaları.
En büyük sorumlular şikâyet edilememişti
Thunberg ve öteki iklim aktivistlerinin BM’ye şikâyette bulunduğu periyotta, dünyadaki karbondioksit emisyonundan en fazla sorumlu olan ülke Çin’di. Global Karbon Atlası’nın (Global Carbon Atlas) datalarına nazaran, yüzde 27’lik hisseye sahip Çin’i yüzde 14,6 ile ABD, yüzde 6,8 ile Hindistan, yüzde 4,7 ile Rusya ve yüzde 3,3 ile Japonya takip ediyordu.
Fakat aktivistlerin BM’ye şikâyet ettiği ülkeler ortasında bu devletler bulunmuyordu. Zira bu ülkeler, genç aktivistlerin şikayetine destek oluşturan BM mukavelesinin 2014 tarihli ek protokolünü imzalayan ülkeler ortasında değil. Şikâyet edilen Türkiye, Almanya, Arjantin, Brezilya ve Fransa ise bu protokolü imzalayan ülkeler içinde. Türkiye bu mukaveleyi yaklaşık 30 yıl evvel imzalayarak çocuk hakları konusundaki yükümlülüklerini kabul etmişti. Türkiye, ayrıyeten çocuklara kişisel müracaat hakkı tanıyan ek protokole imza atan ülkeler ortasında bulunuyor.
Şikâyet edilen Türkiye dışındaki ülkelerden Almanya, BM Çocuk Hakları Komitesi’ne başvurulduğunda Global Karbon Atlası’nın listesinde altıncı sırada yer alıyordu. Değerlendirmeye alınan 212 ülke ortasında Brezilya 13’üncü, Türkiye 15’inci, Fransa 18’inci, Arjantin 29’uncu sıradaydı.
