Diyarbakır’da insanlardan göçmen kuşlara, balık cinslerinden kaplumbağalara kadar canlılar için hayat kaynağı olan Devegeçidi Baraj Gölü, iklim değişikliğinin tesiriyle yaşanan kuraklıktan etkilendi.
Devegeçidi Çayı üzerinde sulama maksadıyla 2010 yılında kurulan ve 3 milyon metreküpü aşkın su toplama hacmine sahip olan baraj gölündeki su düzeyinde, kar yağışındaki düşüş, iklim değişikliği, buharlaşma üzere nedenlerle bu yıl olağanın üzerinde bir düşüş yaşanıyor.
Göçmen kuşlar için kıymetli besin ve yumurtlama alanı olan, tatlı su balıkçılığı yapılan, ziraî üretimde sulama maksatlı kullanılan, Fırat ve su kaplumbağası üzere birçok cinse konut sahipliği yapan baraj gölünde yaşanan su çekilmesi canlıları da olumsuz etkiledi.
Göl tabanındaki çamurda besin bulmaya çalışan göçmen kuşlar, bölgedeki ölçüm kulesi ve düşen su düzeyinde balık avlamaya çalışan vatandaşlar Anadolu Ajansı (AA) grubunca havadan da görüntülendi.
“Su azalınca çeşitlerde de azalma görüldü”
Dicle Üniversitesi (DÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Ahmet Kılıç, AA muhabirine, yaklaşık 40 yıldır bölgede biyolojik çeşitlilik ve göçmen kuşlara yönelik çalışmalar yürüttüğünü söyledi.
Devegeçidi Baraj Gölü havzasının biyolojik çeşitliliğin yanı sıra göçmen kuş tipleri bakımından da epeyce varlıklı bir yapıya sahip olduğunu tabir eden Kılıç, “Karacadağ havzasının suyunu toplayıp, sulama maksadıyla kurulan bir barajımız. Maalesef her geçen gün azalan sudan ötürü biyolojik ve kuş çeşitliliğinin azaldığını biliyoruz. Burada iki üreme devri boyunca 110 kuş çeşidi tespit ettik. Bunun yanında memelilerden, sürüngenlerden yana varlıklı bir çeşitlilik var. Mesela Fırat Kaplumbağası var” dedi.
Prof. Dr. Kılıç, farklı etkenlerden kaynaklı su düzeyinin azaldığını lisana getirerek, “En büyük etmen global ısınma dediğimiz neden. Tertipli kar yağışının olmaması ve kuraklık hasebiyle Devegeçidi’ne gelen su ölçüsünden önemli azalma oldu. Sular azalınca o bölgede yaşayan biyolojik çeşitlilikte, tiplerde de azalma görüldü. 20-30 yıl içerisinde önemli değişimler oldu” diye konuştu.
Suyun tasarruflu kullanılması önerisi
Suların çekilmesiyle balık ölümlerinin yanı sıra başka canlılarda da hem sayı hem de cins olarak azalma gözlemlendiğini aktaran Kılıç, şöyle konuştu:
“Yapılan çalışmalarda 20 sene önceye nazaran en az 20 tıbbın ortadan kalktığını, balık çeşitlerinin yanı sıra öteki omurgasız çeşitlerin de azaldığını görüyoruz. Balıklarımız azaldı, tıp ve sayı olarak kuşlarımız da azaldı. Bunlar görünenler. Görünmeyen kayıplar ise çok daha önemli boyutlarda.”
Kılıç, bu hususta çaresiz olunmadığına işaret ederek, yapılabileceklerin en başında suyun çok tasarruflu kullanılmasının geldiğini belirtti.
Var olan suyun, bilhassa küçük derelerin zenginleştirilmesi için bitki örtüsüne ve ağaçlandırmaya tartı ve değer verilmesi gerektiğine dikkati çeken Kılıç, “Tarım alanı olan yerlerde ekimden vaz geçilmemeli. Ekimin olduğu yerde havadaki nem oranı artacağı için yağışlara katkısı olacaktır. Tarımda bilhassa damlama ve yağmurlama sistemi tercih edilmeli. Yağmur sularını biriktirmemiz lazım. Ve meskenlerde atık suları yine kullanmalıyız. Ülkemiz maalesef su zengini bir ülke değil. Bu yüzden suları kirletmeden tekraren kullanmamız gerekiyor. Rüzgar ve güneş gücünden de faydalanırsak global ısınmayı engelleriz” sözlerini kullandı. (AA)