TBMM Müsilaj Araştırma Kurulu’nun TBMM Lideri Mustafa Şentop‘a sunulan raporunda müsilaja neden olan faktörlerin yanında, denetimi ve önlenmesine ait teklifler yer aldı. Raporda, “Marmara Denizi’nde müsilaj oluşumunda en değerli faktör sudaki besin hususları oranının artmasıdır. Ziraî faaliyetler gerçekleştirilirken alınması gereken önlemlere uyulmasının ziraî kaynaklı kirliliği kıymetli ölçüde azaltacağı değerlendirilmektedir” denildi. Kurul Lideri Mustafa Demir ise, biyolojik arıtma tesislerinden geçmeden Marmara Denizi’ne atık su verilmemesi gerektiğini söyledi.
Başta Marmara Denizi olmak üzere denizlerdeki müsilaj probleminin sebeplerinin araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi hedefiyle kurulan Meclis Aratırma Komitesi, raporunu tamamladı. 400 sayfalık raporda; müsilaja neden olan faktörlerin yanında denetimi ve önlenmesine ait teklifler de yer aldı.
“Eylem planı aktif halde uygulanmalı”
Müsilajın denetimi, önlenmesi ve bir daha gibisi etraf sıkıntılarının yaşanmaması için; kentsel, endüstriyel, ziraî ve denizcilik üzere faaliyetlerden kaynaklanan kirliliğin tespit edilmesi gerektiği; kirlilik kaynaklarının tesirinin ve kirlilik yükünün azaltılması gayesiyle da eğitim ve farkındalık çalışmalarına muhtaçlık duyulduğu belirtilerek, şöyle denildi:
“Marmara Denizi’ndeki kirliliğinin giderilmesi maksadıyla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı uyumunda Marmara Denizi Havzası’nda yer alan valilikler, lokal idareler, ilgili kurum ve kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerin iştirakleriyle hazırlanarak 06 Haziran 2021 tarihinde kamuoyu ile paylaşılan 22 unsurluk Marmara Denizi Aksiyon Planında belirtilen tüm aksiyonlar birbirini tamamlar nitelikte düzenlenmiştir. Aksiyon Planının bu bütünlük dikkate alınarak faal bir formda uygulanması, uygulamaların titizlikle takip edilmesi, denetlenmesi ve belirtilen standartlarda işletilmesi ile Marmara Denizi düzgün çevresel duruma ulaşabilecektir. Aksiyon Planı kapsamında hazırlanan Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planında yer alan faaliyet ve alt faaliyetler, ilgili ve sorumlu kurumlar tarafından belirtilen mühletler içerisinde hassasiyetle uygulanmalıdır”
“Atık su yükü azaltılmalı”
Raporda ayrıyeten, süratli nüfus artışına bağlı olarak artan su muhtaçlığı, gün geçtikçe gelişen sanayi ve ziraî faaliyetlere paralel olarak ortaya çıkan çok kullanım ve oluşan kirlilik nedeniyle yaşanan problemlerin atık su idaresinin değerini ortaya koyduğu vurgulanarak, şu sözlere yer verildi:
“Atık su idaresinde temel prensip ‘en az kirletme’ ve ‘maksimum geri kazanım’ olmalıdır. Marmara Denizi Havzası’nda bulunan atık su yükünün azaltılması maksadıyla öncelikli olarak kirliliği kaynağında tedbire prensibine dayanan pak üretim uygulamaları ile atık su debisinin ve kirlilik yükünün azaltılması sağlanmalı; oluşan atık suyun uygun arıtma prosedürleri ile arıtıldıktan sonra tekrar kullanım alternatifleri değerlendirilmeli ve bu önlemlerin alınması sonrasında oluşan atık suyun deşarjı mevzuatta belirtilen standartlara uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Arıtılmış evsel atık suların endüstride, park, bahçe ve yeşil alan sulamalarında kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Kullanılmış suların tekrar kullanılması hakkında yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Gri suyun tekrar kullanımı yasal düzenlemelerle teşvik edilmelidir.”
“Atık sular ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmalı”
Evsel, endüstriyel, ziraî ve başka kullanımlar sonucunda kirlenmiş atık suların deşarj edildikleri alıcı ortamın fizikî, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirmek için farklı arıtma usulleri kullanıldığı ve bu konunu su kaynaklarının korunmasında ehemmiyet arz ettiği belirtilerek, şöyle denildi:
“Bu kapsamda tüm evsel ve endüstriyel atık sular ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmalı, arıtma tesislerinde su geri kazanımı sağlanmalı, Marmara Denizi’nin azot-fosfor yükünü azaltmak öncelikli önlem olmalıdır. Mevcut durum ve modelleme çalışmaları dikkate alınarak yapılan önceliklendirmeler doğrultusunda planlı ve kademeli halde arıtmalar yapılmalı ve revize edilmelidir. Marmara Denizi’nin ekolojik düzeyini korumak için besin yükü azaltımı gereksinimi dikkate alındığında her iki kaynağın (noktasal ve yayılı) olabilecek en faal düzeyde denetimi gerekmekte olup, bölgede bulunan mevcut atık su arıtma tesislerinin tamamının ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülmesi gerekmektedir. Marmara Denizi alt akıntısının arıtılmamış ve/veya kâfi arıtılmamış atık sular için seyrelme ve Karadeniz’e taşınması için bir konveyör olarak kullanılması prensibinden vazgeçilerek, fizikî ve biyolojik evsel atık su arıtma tesislerinin acilen ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülmesi sağlanmalıdır.”
Ziraî kaynaklı kirliliğin önlenmesine yönelik önlemler
Raporda, ziraî kaynaklı kirliliğin önlenmesiyle ilgili de, şu sözlere yer verildi:
Komite lideri demir: Asıl kirletenler beşerler
Müsilaj Araştırma Kurulu Lideri ve AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Demir, müsilaja neden olan üç tane temel etken olduğunu belirterek, dedi.
Marmara Denizi’nin etrafında 5’i büyük kent olmak üzere 7 vilayet olduğunu ve biyolojik arıtma olmadan bu vilayetlerden Marmara Denizi’ne su verilmemesi gerektiğini kaydeden Demir, “Marmara’ya 7.5 milyon metreküp atık su veriliyor. Bunun yüzde 76’sı İstanbul odaklı. Her ne değerine olursa olsun artık İstanbul’un ileri biyolojik arıtma tesislerinden geçmeden Marmara Denizi’ne su vermemesi lazım. Cumhurbaşkanımızın talimatıyla yasal çalışmaların alt yapısına başlandı. Amacımız, Marmara Denizi’ne artık suların verilmemesi” diye konuştu.
