Türkiye’de kuraklık ve yanlış sulama nedeniyle barajlardaki su sevileri düşmeye devam ediyor. Muğla’nın Bodrum ilçesindeki Mumcular Barajı’nın yüzde 91’i, Geyik Barajı’nda kullanılabilir su oranın yüzde 88’i, Bursa’da tarım topraklarına su sağlayan Kestel ilçesindeki Gölbaşı Barajı’nın ise yüzde 70’i kurudu. Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras “Ciddi bir su kriziyle karşı karşıyayız ” dedi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraî Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Dr. Fevzi Çakmak, “Göletler dolmazsa çiftçi önemli manada mağdur olacak. Daha az su isteyen eserlerin ekilmesi gerekecek. Bu da gelir kaybına yol açacaktır” ikazında bulundu.
Türkiye’nin en fazla yağış alan vilayetlerinden Muğla’da ekim ve kasım ayı içerisinde beklenen ölçüde yağmur yağmayınca su rezervleri, asgarî düzeylere geriledi. Bodrum’daki Mumcular Barajı’ndaki doluluk oranı yüzde 9’a, Geyik Barajı’nda ise kullanılabilir su oranı yüzde 12’ye düştü.
Bodrum’u besleyen 150 içme su kuyusundan 40’ı kururken öteki kuyularda da randıman azaldı. Yağışların azalmasıyla bir arada önümüzdeki devirde önemli su krizlerinin oluşabileceğini söyleyen Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras, mümkün bir durumda deniz suyunun arıtılıp kullanılacağını belirtti.
“Her litre hesaplanmalı, tasarruflu kullanılmalı”
Yaklaşık 2 yıldır Bodrum’daki yağış rejiminde önemli sorun olduğunu lisana getiren Ahmet Aras, “Aynı vakitte iklim krizinin tesirlerini de yaşıyoruz. Bunu orman yangınlarında gördük ve şahsen yaşamış olduk. Bu yalnızca çeşmemizden akan su değil birebir vakitte ziraî kuraklık olarak da algılamalıyız. Bu da üretimi önemli bir biçimde etkiliyor. Bizim yeni su kaynaklarına muhtaçlığımız var fakat yeni su kaynaklarından evvel elimizdeki su kaynaklarının planlı ve sistemli kullanımı kelam konusu olmalı. Önemli bir su kriziyle karşı karşıyayız, diyebiliriz. Bizim burada yapacağımız her litrenin hesaplanması ve ona nazaran tasarruflu kullanılması gerekiyor. Bilhassa, Bodrum’da 100 metrekare konut yapıyoruz 1500 metrekare önüne çim yapıyoruz. Bunların sonlandırılması gerekiyor. Zira 1 metrekare çim 12 litre suyla sulanıyor. Daha yöresel bitki çeşitleriyle, peyzajın tamamlanması gerek. Çim muhtaçlığı da olabilir. Dünya standartlarında 3 kişinin yaşadığı bir binanın çim muhtaçlığının 37 metrekare olduğunu tespit ettik. Bundan sonraki peyzaj projelerinde bunu göz önüne alacağız” dedi.
Su kaynaklarında önemli oranda azalma olduğunu belirten Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Su Kaynakları Anabilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Ceyhun Özçelik de “Bodrum’a içme suyu sağlayan 3 ana kaynaktan bahsedebiliriz. Birincisi Mumcular Barajı, ikincisi Geyik Barajı üçüncüsü ise 150 kadar içme suyu kuyusu. Bunların tamamı global iklim değişikliğine bağlı olmak üzere kuraklıktan etkilenmiş durumda. Mumcular Barajı’nı görüyorsunuz, rezervuar alanı içerisinde su büsbütün çekilmiş durumda. Bodrum’a buradan şu anda su verilemiyor. Geyik Barajı ise Yeniköy Termik Santrali’ne soğutma suyu sağlamak emeliyle yapılmıştı. Bununla bir arada 5 milyon metreküp su da Bodrum’a temin ediliyor. Bu suyu Bodrum daha evvel kullandı. Ek olarak 6 milyon bir tahsisat olduğunu biliyorum. Bu da çabucak hemen bitmek üzere” tabirlerini kullandı.
“Yağış gelmezse yaz aylarında su sorunu baş gösterecek”
Yaz ayları için susuzluk uyarısı yapan Ceyhun Özçelik, şöyle konuştu: “Şu anda Geyik Barajı’nda yüzde 20’lere varan bir doluluk kelam konusu. Bunun yüzde 8’inin meyyit hacim olduğunu düşünürsek, yüzde 12’lik bir hacim kullanabilme potansiyelimiz var. Bu ise 5-6 milyon metreküp su yapıyor. 150 kadar yer altı su kuyusunun yaklaşık 40 kadarı kurumuş durumda. Büyük bir kısmında ise istenilen randıman elde edilemiyor. Önümüzdeki aylarda yağışların gelmemesi durumunda yaz aylarında Bodrum’da su derdinin baş göstermesi bekleniyor. 2022 su ayına, ekim ayı itibariyle girmiş bulunmaktayız. Geçtiğimiz su yılında ülke genelinde yüzde 20’ye varan bir su azlığı kelam konusuydu. Bu bölgede yaklaşık yüzde 20’ye varan mevsim normaline nazaran azalma hala kelam konusu, bu nedenle gelecek aylar da bizim gelen yağışı denetim etmemiz gerekiyor. Daima olarak izleyip kuraklığa uygun kentsel altyapımızı geliştirmemiz gerekiyor” diye konuştu.
Gölbaşı Barajı’nın yüzde 70’i kurudu
Bursa Ovası’ndaki tarım topraklarına su sağlayan Kestel ilçesindeki Gölbaşı Barajı’nda kuraklık nedeniyle su düzeyi düştü. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraî Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Dr. Fevzi Çakmak, baraj gölünde suyun yüzde 70 oranında çekildiğini belirterek, “Göletler dolmazsa çiftçi önemli manada mağdur olacak. Daha az su isteyen eserlerin ekilmesi gerekecek. Bu da gelir kaybına yol açacaktır” dedi.
“Az su isteyen eserlerin ekilmesi gerekecek”
Kuraklığın ekilen tarım eserlerinde değişiklik oluşturabileceğini söyleyen Çakmak, “Kış aylarında yağan karın baharda erimesiyle, derelere karışan suların göletlere ve barajlara dökülmesiyle bu göletler dolmaktadır. Son yıllarda iklim ve yağış rejimi değişmekte. Kar yağışları azalmakta. Göletler dolmazsa çiftçi önemli manada mağdur olacak. Burada eser desenini de değiştirmek gerekebilir. Daha az su isteyen eserlerin ekilmesi gerekecek. Bu da gelir kaybına yol açacaktır” dedi.
