Ekonomide neler olduğunu anlatmamıza gerek olduğunu pek zannetmiyoruz malum herkes yaşadığını biliyor. Türkiye’ye mahsus problemlerle son yıllarda Z nesli da tanışırken, bunların içinde sarsıntı ve iktisat gündemimizin ana manşetinde yer alıyor. Bir de 14 Mayıs’ta yapılması planlanan ışık topu üzere bir seçimimiz var. Ekonomik olarak seçim öncesi afişlere ya da vaatlere misal görseller hazırlayan hesap ise toplumsal medyada gündem oldu.
Her şey bu görselle başladı. Kıymanın kilosu geçen yıl bu günlerde Et ve Süt Kurumu’nda zamlanarak 56 liradan 83 liraya çıkmıştı.
Geçen hafta bilhassa gündem olan kıyma fiyatı herkesin dikkatini çekerken, gerek iktisat gerek de sarsıntı felaketleriyle sarsılan bölgenin tarım ve hayvancılığının etkilenmesi, zati uzun müddettir problemli olan kesimlerin bir da hastalıkla sarsılması, önümüzdeki hafta başlayacak Ramazan öncesinde et ve süt fiyatlarının durulmayacağını gösteriyor.
Görsel irtibat dizayncısı, “mahirgra” hesabının başlattığı akıma katılanlar dikkat çekti. Pedlerin geçen yıldan bu yana yükselişi başka bir sorun oluşturuyor.
96’lısını bulduğumuz pedin aktüel fiyatı 209,99 olurken, geçen yıl bugün 163,99 olan fiyatlar dikkat çekiyor.
Tuvalet kâğıtlarındaki yükselişte pandemide rafların boşalmasıyla başlamıştı fakat son 1,5 yılda hızlandı.
40’lı paketler 185 TL’nin genelde üstünde fiyatlanırken, tuvalet kağıdının 1 yıllık değişimine baktığımızda geçen yıl 118 TL olduğunu görüyoruz.
Şeker fabrikaları özelleştirmesiyle de çok gündeme gelen şeker fiyatları, bir yandan da tarım siyasetlerindeki meseleleri göze sokuyor.
50 kiloluk bir şeker çuvalının 1.500 TL’ye varan fiyatı geçen yıl, bu vakitler 450 liralara akabinde da 800 liralara çıktığı görülmüştü.
Temel muhtaçlık gereçlerinden bebek bezi fiyatları da ped ve tuvalet kağıtlarıyla paralel yükselmişti. Geçen yıldan bu yana yükselişin yüzde 100’ün üzerinde olduğunu biliyoruz.
Deprem gerçeğiyle yüzleştiğimiz bu günlerde uyku sıkıntılar yaşanmasına neden olan dayanıksız binalar, son yıllarda fahiş fiyatlarıyla da temel bir insani sorunu barınmayı etkiliyor.
Sahibinden Emlak Endeksinde İstanbul’da konut fiyatları ortalaması Şubat 2023’te 3 milyonun üzerinde görülürken, 2+1 meskenlerde bu ortalama 2 milyon 285 bin 712 TL olarak görülüyor. Son 1 yılda artış oranı yüzde 137 olurken, aslen son 2 yıl dikkat çekiyor: Yüzde 453!
Merkez Bankası konut fiyat endeksinde de durum son 1 yılda Türkiye’de yüzde 167,8 olarak görülüyor.
Süt fiyatları da etle birlikte sorun olmaya devam ediyor: 1 litre süt marketlerde 28 TL’ye satılıyor. Geçen yıl bugünlerde 11-13 TL bandında satılıyordu.
İstanbul’da 2020 yılında 1,50 TL’den 2 TL’ye çıkan simit fiyatları, günümüz prestijiyle 7,5 TL’ye varan fiyatlarda satılıyor.
Geçen yıl 25 TL düzeyinde olan 30’lu koli yumurta fiyatlarının bu yıl 70 TL’nin üzerinde olduğu görülüyor.
Deprem felaketlerinin birinci günlerinde Kızılay’ın Ahbap’a sattığı çadırlarla gündeme gelmesi de gözden kaçmıyor.
2022 Mart ayında akaryakıt fiyatları aslında 20 TL’ye dayanmıştı. 2021 Ekim’de başlayan kur atakları ve arından 2022 Şubat sonundaki Rusya-Ukrayna savaşının tesiriyle mart ayında fiyatlar yükselmişti. Bu yüzde 2021 Mart akaryakıt fiyatlarına baktık: 7,23 TL. “Başka sorumuz yok” demek isterdik.
Zeytinyağı! Zeytinliklerin korunmak için yıllarca gayret verilmesi yalnızca fiyat bazlı değildi fakat yeniden de aşikâr bölümlerce hor görüldü. Başka yandan da Akdeniz diyeti tavsiye edildi. Pandemi zeytinleri, savaş da yağ fiyatlarını etkileyince bunda zeytinyağı da nasibini aldı.
5 litre şimdi 1.000 TL olmasa da, tahminen de bizim yediklerimiz geçersiz yağ olabilir, 500-600 TL bandında olduğu görülüyor. Bu fiyatlar ise geçen yıl 250-300 TL bandıydı, 2021 yılı başlarında da 5 LT’lik yağ tenekesi 120-150 TL’den karşılık bulabiliyordu.
Bir orta Gripin de gündem olmuştu, o halde Aspirin’in neyi eksik değil mi? Euro kuruyla hesaplanan ilaçlarda tek sorun fiyat olmazken, birtakım ilaçların uzun vakittir piyasada bulunmalarının da zorlaştığı biliniyor. Geçen yıl başlarında 13 TL düzeylerinde olan aspirin günümüzde 43 TL’nin üzerinde.
Bazı kullanıcılarınsa parayla işi olmadığı, gözlerdeki ışıltının sürdüğü görüldü. “Nereden, nereye” gelmişiz bu görsellerle anlatmışlar.
“Yaparsa AK Parti yapar” ya da “durmak yok yola devam” dediğiniz, diğer neler “hayaldi, gerçek oldu?” Yorumlarda buluşalım.
