Sıhhat Bakanı Koca, Kovid-19’la gayrette acil kullanımına onay verilen Sputnik V ile ilgili 6 ayda 50 milyon doz aşı teslim edilmesi ve birinci sevkiyatın bu ay gerçekleşmesinin beklendiğini söyledi. Pekala halihazırda pek çok ülkede uygulanan bu aşı hakkında neler biliniyor?
Spunik V aşısının en kısa müddette Türkiye’de kullanımına başlanacağını belirten Bakan Fahrettin Koca, bugünkü açıklamasında şunları söyledi:
“6 ayda 50 milyon doz aşı teslim edilmesi ve birinci sevkiyatın bu ay gerçekleşmesi beklenmektedir. Mayıstan itibaren aşıların birinci etabının geleceğini söylemek istiyorum. Bir hafta 10 gün içinde ne kadar aşının gelebileceği konusu netleşmiş olacak.”
Ayrıntılar için
Rusya daha evvel Sputnik V aşısının Türkiye’de üretimi için Viscoran şirketi ile muahedeye varıldığını duyurmuştu. Üretiminin önümüzdeki aylarda başlaması bekleniyor.
Sputnik aşısı, İngiltere’de geliştirilen Oxford/AstraZeneca ve Belçika’da geliştirilen Janssen aşısına benzeri bir halde çalışıyor. Benzeri formda iki doz olarak uygulanıyor.
Koronavirüsün hücreye tutunduğu proteinler, zararsız hale getirilen grip virüsüyle bedene enjekte ediliyor ve bedenin bağışıklık kazanması öngörülüyor.
İsmi nereden geliyor?
Rusya, Ağustos 2020’de genel kullanım için Kovid-19 aşısı geliştirdiğini duyuran birinci ülke oldu.
Aşıya 1957’de fırlattığı birinci uydusu Sputnik’in ismini verdi.
Devlet televizyonunun haberlerinde bu gelişme, 60 yıldan uzun müddet evvel birinci uydu Sputnik fırlatıldığında olduğu üzere Rus biliminin başkan olduğuna yönelik bir delil olarak sunuldu.
Aralık ayında da Rusya’da kitlesel kullanıma sunuldu.
Lakin bu aşı konusunda yapılan faz çalışmaları ve elde edilen datalarla ilgili şeffaflık eksikliği olduğu istikametinde Rusya’ya tenkitler yöneltildi.
Ne kadar tesirli?
Sputnik V ile ilgili tartışma ve telaşların başında aktifliğine ait bilgilerin şeffaf bir formda paylaşılmadığı geliyor.
Fakat tıp mecmuası Lancet’te geçtiğimiz aylarda yayımlanan Faz 3 sonuçlarında, Sputnik V’in emsal teknolojiyle Batılı ülkeler tarafından geliştirilen aşılarla eş seviyede, yüzde 91,6 oranında tesirli olduğunu ortaya koydu.
Denemeler sırasında gönüllüler ortasında hiçbir önemli tepki görülmediği açıklandı. Aşı yapılan kümede ağır hastalık ve vefat de görülmedi.
Sputnik V aşısı halihazırda Rusya’nın yanı sıra Arjantin, Filistin, Venezuela, Macaristan, Birleşik Arap Emirlikleri ve İran’da da kullanılıyor.
Rusya’da şu anda üç farklı aşı kullanılıyor. Nüfusun ise sırf yüzde 4,3’lük bir kısmına en az bir doz aşı yapılmış durumda.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de Mart ayında aşı oldu. Lakin hangi aşının yapıldığı açıklanmadı.
Sputnik V nasıl çalışıyor?
Öteki aşıların tersine Sputnik V’in 21 gün ortayla yapılan iki dozunda birbirlerinden hafif biçimde farklı olan iki versiyon kullanılıyor.
İki doz da farklı vektörlerle koronavirüsün dikensi proteinini gaye alıyor.
Uzmanlar birebir versiyonun iki defa kullanılması yerine, iki değişik formülle bağışıklık sisteminin daha da güçlendirilmesinin amaçlandığını söylüyor.
Virüsün genetik kodunu bu biçimde bedene itimatla tanıtmak, hasta olmadan tehdidi tanımasını ve gayret etmesini sağlıyor.
Aşıdan sonra beden, bilhassa koronavirüsle gayret edebilecek antikorlar üretmeye başlıyor.
BBC Türkçe
