Erzurumlu ve Bayburtlu bayanların dış örtünmede kullandıkları klasik kıyafetlerinden ehramın ham hususu olan ve dikiminde kullanılan koyun yünlerinin yıkama periyodu başladı. Erzurum Olgunlaşma Enstitüsünde vazifeli 15 usta öğretici bayan yeni eğitim yılında öğrencilere ehram dikimi eğitimi vermek için yünleri dikim için hazır hale getiriyorlar.
Erzurumlu bayanlar ehram imali için birinci olarak koyun kırkılma devrinde elde edilen yünleri akarsu kenarına getiriyor. Daha sonra güneş yardımıyla yünleri kurutuyor. Kurutulan yünler bayanlar tarafından tokaçlarla dövülerek yumuşatılıyor.
Bir sonraki adımda ise akarsuda yıkanan yünler tekrardan kurutulmaya bırakılıyor. Son olarak uzun sopalarla çırpılan yünler tarandıktan sonra iplik haline getirilip ehram üretiminde kullanılıyor.
El emeğiyle ilmek ilmek dokunarak yapılan ehramlar tezgahlarda son halini aldıktan sonra satışa çıkartılıyor. Öte yandan ehram ikişer metreden ve 2 kanattan oluşan bir dış örtüsü olarak biliniyor. İşin ehli bir dokumacı tezgahta yaklaşık 7 günde, 4 metrekare bir ehramı rahatça örebiliyor.
“Ehram üretildikten sonra 250 yılla kadar ömrü olabiliyor”
Erzurum Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Fatma Taşbaşı, yünün akarsuda yıkanması gerektiğini ve doğal dokusunun bozulmaması için kimyasallardan uzak tutulması gerektiğini söz ederek, “Yeni eğitim-öğretim devrine hazırlık yapıyoruz. Usta öğreticilerimizin ve öğrencilerimizin yıl uzunluğu üretecekleri ehram için ön çalışmalar bunlar.”
“Yünü ustalarımız artık akarsuda yıkıyorlar. Birinci gayemiz ehramı üretirken klâsik tekniklerle üretebilmek. Bizim için değerli olan ehramın hem dokusunu bozmamak hem de sürdürülebilir dokumada ehramın yerini koruyabilmek. Zira doğal ortamı dışında yıkadığımız vakit kimyasallara maruz bırakmamız gerekecek, bizde bunu katiyetle istemiyoruz.”
“Geri dönüşümü olabilecek bir dokuma olsun istiyoruz. Akarsuyun kenarında yıkanması gerekiyor ki yünün uygun temizlenmesi ve ehramın dokusunu bozmasın. Ehram üretildikten sonra 250 yıllık ömürleri olacak” dedi.
“Tezgaha atılacak mühlet yaklaşık 3 haftayı buluyor”
Taşbaşı, yünün yıkanmadan tezgaha gitme müddetinin en az 3 hafta olduğunu belirterek, “Ustalarımız akarsuyun yanında yünü tokaçlayarak yıkıyorlar. Yünün yıkandığı vakit köpürmesi ve içerisindeki kirin bir halde gitmesi gerekiyor. Yıkandıktan sonra yünü kurutacaklar, sonra tekrar yıkayacaklar ve sonra üçüncü defa yıkadıktan sonra tekrar kurutacaklar.”
“Sonrasında çırpılacak, taranacak ve iplik haline getirilecek. Burada 1 hafta yıkama sürecek. Tezgaha atılacak mühlet yaklaşık 3 haftayı buluyor. En kaliteli yünü ehramda kullanıyoruz, bir altını kilimde geriye kalanları ise çorap ve yorgan da kullanıyoruz” halinde konuştu.
