Taliban’ın Afganistan‘da idaresi ele geçirmesi sonrası BM Güvenlik Kurulu acil olarak toplandı. Afganistan’daki hücumlar ve insan haklarına yönelik gerçekleştirilen toplantıda üye ülkelerin büyükelçileri ve temsilcileri Taliban’a akınları durdurması için memleketler arası davette bulundu. Temsilciler, bilhassa Taliban’ın bayanlar üzerindeki kısıtlamaları nedeniyle tasa duyduklarını belirterek, şiddet ile kazanılmış bir rejimi tanımayacaklarının altını çizdi.
GUTERRES: DÜNYA DERİN BİR TELAŞLA İZLİYOR
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres toplantıda yaptığı konuşmada, “Dünya, Afganistan’daki olayları büyük bir kalp kırıklığı ve ileride ne olacağı konusunda derin bir kaygıyla takip ediyor. İmgeleri gerçek vakitli olarak hepimiz görmüşüzdür. Kaos. Huzursuzluk. Belirsizlik. Ve korku” dedi.
Tüm taraflara itidal daveti yapan Guterres, “Başta Taliban olmak üzere tüm tarafları, hayatları korumak ve insani gereksinimlerin karşılanabilmesini sağlamak için azami itidal kullanmaya çağırıyorum” dedi.
Tüm taraflara sivilleri muhafaza yükümlülükleri olduğunu hatırlatan Gutteres, “Tüm tarafları, insani yardım görevlilerine manisiz erişim sağlamaya çağırıyorum. Ayrıyeten tüm ülkeleri Afgan mültecileri kabul etmeye ve hudut dışı etmekten kaçınmaya davet ediyorum” dedi.
“TÜYLER ÜRPERTİCİ RAPORLAR ALIYORUZ”
“Şimdi birlik olma zamanı” sözlerini kullanan Gutteres, “Uluslararası toplum birlik içinde olmalı. Birinci olarak, Afganistan’da insan haklarını korumak için tek sesle konuşmalıyız. Taliban’ı ve tüm tarafları memleketler arası insancıl hukuka ve tüm şahısların hak ve özgürlüklerine hürmet duymaya ve müdafaaya çağırıyorum. Ülke genelinde insan haklarına yönelik önemli kısıtlamalara ait tüyler ürpertici raporlar alıyoruz” dedi.
En karanlık günlere dönmekten korkan Afganistanlı bayanlara ve kız çocuklarına yönelik artan insan hakları ihlallerine ait açıklamalardan endişelendiğini belirten Gutteres, Afgan bayan ve kız çocuklarının güç kazanılmış haklarının korunmasının temel olduğunu vurguladı.
“AFGANİSTAN TERÖR ÖRGÜTÜ İÇİN BİR PLATFORM OLARAK KULLANILMAMALI”
Gutteres, “Uluslararası toplum Afganistan’ın bir daha asla terör örgütleri için bir platform yahut inançlı liman olarak kullanılmamasını sağlamak için birleşmelidir. Güvenlik Kurulu’nu birlikte durmaya, birlikte çalışmaya, birlikte hareket etmeye ve Afganistan’daki global terör tehdidini bastırmak için elindeki tüm araçları kullanmaya ve temel insan haklarının korunmasını garanti etmeye çağırıyorum” dedi.
ABD GEREKİRSE ASKERİ GÜÇ KULLANACAK
ABD’nin BM Büyükelçisi Linda Thomas Greenfield, toplantıda yaptığı konuşmada, “Tüm tarafları terörü önlemeye çağırıyoruz ve Afganistan’ın bir daha asla terör üssü olmamasını istiyoruz” sözlerini kullandı.
Greenfield, Afganistan’a yardımların ulaşamayacak olmasından derin tasa duyduğunu belirterek, 500 tondan fazla yardımın şu anda Taliban tarafından ele geçirilen hudut kapılarında beklediğini belirtti. Greenfield, bu yardımların derhal devam etmesi gerektiğini vurguladı.
Greenfield, Afgan halkının emniyet içinde yaşamayı hak ettiğini tabir ederek, bunun için “uluslararası toplumun yardım etmeye hazır olduğunu” aktardı.
Greenfield, “Ayrılmak isteyen tüm Afgan vatandaşları ve milletlerarası vatandaşların bunu inançlı bir formda yapmasına müsaade verilmelidir. Lider Biden, ABD çalışanını yahut misyonumuzu riske atan rastgele bir hareketin, askeri reaksiyon karşılanacağını açıkça belirtti” tabirlerini kullanarak, ABD işçisini riske atan aksiyonların “hızlı ve güçlü bir askeri tepki” ile karşılanacağının altını çizdi.
“KADINLARI KORUMAK ÖNCELİĞİMİZ”
İrlanda’nın BM Büyükelçisi Geraldine Byrne Nason yaptığı açıklamada, Afganistan’daki durumu “siyasi bir başarısızlık” olarak nitelendirerek, milletlerarası toplumun Afganistan’daki sivilleri korumak ve acılarını hafifletmek için harekete geçme sorumluluğu olduğunu belirtti.
Nason, Güvenlik Kurulunu Taliban’ın cinsel ve cinsiyete dayalı şiddetine ait çok sayıda emniyetli raporun karşısında, Afganistan’daki bayanların yanında durmaya çağırdı. Nason, önceliğin bayan ve kız çocuklarının haklarını korumak olduğunu açıkladı.
İngiltere’nin Birleşmiş Milletler temsilcisi yardımcısı James Kariuki ise Afganistan’ın “felaket bir insan hakları krizi ile karşı karşıya” olduğunu tabir etti. Kariuki, Taliban’ın tüm düşmanlıkları ve askeri harekatı durdurması, sivillerin korunmasını sağlaması ve Afganistan’dan ayrılmak isteyen herkesin inançlı bir biçimde ayrılmasına müsaade vermesi gerektiğini belirtti.
Kariuki, Taliban’ın bayanlara yönelik sert kısıtlamaları ve siviller üzerinde şiddet üzere insan hakları ihlallerine yönelik ispatları olduğunu belirterek, “Taliban’ın temel insan haklarını ihlal etmeye devam ettiği takdirde, Afgan halkının ve başka milletlerarası toplumun gözünde rastgele bir meşruiyet elde edemeyeceğini” dedi.
AFGANİSTAN’DAN BM’YE DAVET
Afganistan Büyükelçisi Ghulam Isaczai, Afganistan’daki şiddetin ve insan hakları ihlallerinin bir an evvel durdurulması ve memleketler arası hukuka hürmet gösterilmesi davetinde bulundu. Isaczai, okula gitme, çalışma üzere toplumsal özgürlüklerini kaybetmek üzere olan milyonlarca bayan için konuştuğunu söz ederek, BM topluluğuna güç kullanarak iktidara gelen hiçbir idaresi tanımamaya çağırdı.
“ÖNCELİĞİMİZ BARIŞI SAĞLAMAK”
Çin’in BM Güvenlik Kurulu temsilcisi Geng Shauang, “Afganistan bir daha asla teröristlerin cenneti olmamalı. Şu anki önceliğimiz barışı sağlamaktır” sözlerini kullandı. Shauang, Çin’in Afgan halkının seçim ve iradesine hürmet duyduğunu söyleyerek, Afganistan’ın terör tertiplerinden temizlenmesi gerektiğini tabir etti.
Fransa BM Güvenlik temsilcisi yardımcısı ise, Afganistan’da acil bir ateşkes olması gerektiğini ve şiddetten sorumlu olanlarının hesap vermesi gerektiğini aktardı.
RUSYA: TALİBAN İLE ETKİLEŞİMDE OLACAĞIZ
Rusya’nın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Vasily Nebenzya, Afganistan’da “panik yapmanın manası yok” sözlerini kullanarak, “siviller ortasında yaygın bir kan banyosunun önlendiğini” belirtti. Nebenzya, Rusya’nın gelişen durumdan bağımsız olarak Taliban ile etkileşimde olacağını söz etti.
