Salgın devrinde insanların konutlara kapanması, eğitim, iş ve cümbüş faaliyetlerini meskenden yapması bilgisayarlar, akıllı aygıtlar, tablet ve oyun konsollarının kullanımını çiplere olan talebi artırdı. Elektronikten cep telefonlarına, savunma sanayiinden otomotiv kesimine kadar birçok alanda kullanılan çipler bütün dünyada âdeta karaborsaya düştü. Dev markalar üretimlerine orta vermek zorunda kaldı.
GLOBAL İKTİSADA MALİYETİ 500 MİLYAR DOLARA ULAŞABİLİR
Tıpkı biçimde dünyaca ünlü cep telefonu üreticileri, üretimlerini kısmak zorunda kaldı. Apple, Huawei ve Samsung satış maksatlarını aşağı taraflı revize etti. Artan taleple birlikte, pandemi nedeniyle Uzak Doğu’daki çip fabrikalarının üretimlerine orta vermesi krizi daha da tetikledi. Çip krizinin, yalnızca global otomotiv bölümüne faturası 210 milyar doları bulurken buldu. Çip krizinin global iktisada maliyetinin 500 milyar dolarlık bir boyuta ulaşacağı kestirim ediliyor.
KRİZ 2022’NİN SONUNA KADAR SÜREBİLİR
Global çapta çip krizinden birinci etkilenen bölüm otomotiv oldu. Dünyanın en büyük otomotiv üreticilerinden GM Motors’tan yapılan açıklamada pandeminin şokunu atlatan bölümün, çip yokluğu sebebiyle tekrar darboğaza girdiği belirtildi. Şirket 2021 2021-2022 model araçlarında ‘start-stop’ özelliğinin bulunmayacağını duyurdu. Ayrıyeten araç hareket hâlinde değilken motoru büsbütün kapatan özelliğin, Chevrolet Tahoe ve Suburban, GMC Yukon ve Yukon XL, Cadillac Escalade ve Escalade ESV SUV modellerinde olmayacağını açıkladı. Fransa otomotiv dalı temsilcileri 2021 sonunda koyulan 1,8 milyon adetlik satış maksadının tutulmasının mümkün olmayacağını belirtti. Volkswagen’in Audi ve Porsche üzere markalarından da krizin tesirlerini 2022 yılı ikinci yarısına kadar devam edeceğini kamuoyuna duyurdu.
BİRÇOK ŞİKRET ÜRETİME ORTA VERMEK ZORUNDA KALDI
Küresel çapta devam eden çip krizi Türkiye’de de önemli halde hissedilmeye başladı. Otomotivde tedarik derdinin öngörülenden daha uzun sürmesi sebebiyle yıllık ihracat amacı 80 bin adet düşürülerek revize edilmişti. Bu alandaki talebin her geçen gün arttığı ülkemizde, çip bulunamamasından ötürü birçok şirket üretimlerine orta vermek ya da amaçlarını revize etmek mecburiyetinde kaldı. Son olarak Renault, 15 gün boyunca üretime orta verdi. Türkiye gazetesinin haberine nazaran üretimde çip kullanan firmalar evvelden 6 cent bedeli olan çip fiyatının şu an karaborsada olduğunu söz etti.
STOKLARIN KASVETE GİRMESİNDEN KORKULUYOR
Öte yandan birçok şirket çip üretim yatırımına sürat verdi. Global bilgisayar çipi tedarikinin yüzde 63’ünü karşılayan Tayvan Yarı İletken Üretim Şirketi (TSMC) Japonya’da çip fabrikası kurma kararı aldı. Lakin büyük yatırımlar için uzunca bir müddet gerekiyor. Bu sebeple dünyada eser stoklarının soruna girmesi ve fiyat artışlarından korkuluyor.
