Çocukluğumuzda çoğumuz şövalyeler hakkında birçok aşk öyküsü okumuş ve kraliyet sarayındaki hayatı hayal etmişizdir. Gösterişli kıyafetler, lüks balolar, yiğit savaşçılar ve hoş bayanlar. Biz de Onedio olarak eski zamanlardaki kraliyet ailelerinin ömrünün sahiden düşündüğümüz kadar mükemmel ve olağanüstü olup olmadığını denetim etmeye karar verdik.
1. Banyo yapmak gerçek bir azap olarak görülürdü.
2. “Dışkı Damadı” (Groom of the Stool) olarak bilinen ve hükümdara boşaltım ve hijyen konusunda yardım etmekten sorumlu kişi, krallıktaki en itibarlı insanlardan biriydi.
Tudors vakti İngiltere’sindeki kraliyet sarayında en güçlü mevkilerden birine “Dışkı Damadı” deniyordu. Bu kişi, özel kraliyet odalarında tertibi koruyor ve hükümdarın gardırobuna ve hatta mali durumlarına bakıyordu. Bazen dışkı damatları paranın nasıl harcanacağını bile denetim edebiliyordu.
Lakin durumun ismi, o kişinin en tatsız vazifelerden birinden geliyor; işerken ve kaka yaparken hükümdara bakmak ve hizmet etmek. O vakitler kraliyet üyeleri bu şahsî misyonları yerine getirirken bile yalnız kalmazlardı. Hükümdar sırlarını, isteklerini paylaşabilir ve hatta dışkı damadından tavsiye bile isteyebilirdi. Hepsinden kıymetlisi, bu kişi hükümdarın ne kadar sağlıklı olduğunun ve ne kadar düzgün hissettiğinin farkında olmasıydı. Bu durum, Henry VIII vakitlerinde ve Elizabeth I vakitlerinde vardı.
3. Hükümdarlar ve kraliçeler asla yalnız kalmazlardı.
Kraliyet üyeleri özel yatak odalarında bile asla yalnız kalmazlardı. Kral yahut kraliçe dışında, yatak odasında uyuyan birkaç saray mensubu daha olurdu. Yatak odasının kapıları neredeyse hiç kapanmazdı. Bir cins mahremiyet için ısrar eden birinci kraliçe Victoria’ydı. Bu kadar yakın bir ortam ile hükümdarlar, etraflarındaki insanlardan hiçbir sır saklayamazlardı.
I. Elizabeth’in sarayındaki bayanlar, onun kadınsal sıhhatinin en küçük detaylarını dahil her şeyi biliyorlardı ve bu bilgileri, makul bir fiyat karşılığında ‘Majestelerinin En Saygıdeğer İstişare Meclisi’ ile paylaşmışlardı zira kurul, kraliçenin çocuk sahibi olacağından emin olmak istiyorlardı.
4. Kraliçe doğumdan evvel yatak odasına kilitlendi.
Eski günlerde soylu insanların doğum süreci birçok ritüelle ilişkilendirildi. Kraliçenin asıl vazifesi, kocasına ve ülkeye bir varis vermekti. Bu nedenle her iki tarafın da sıhhati, görüşmeleri ve bağları saraydaki beşerler tarafından hararetle tartışılırdı.
Tudors periyodundaki kraliçe, doğumdan evvel bir müddet yatak odasında kendini izole etmek ve bebek görünene kadar orada kalmak zorunda kaldı. Odanın biri hariç tüm pencereleri panjurla kapatılmıştı ve bebek doğana kadar hiç kimse bu odaya giremezdi.
Fransız mahkemelerinin öbür gelenekleri vardı. Marie Antoinette’in birinci çocuğunun doğumu büyük bir şova dönüştü. Müstakbel baba dışında, odada bulunan birçok akraba vardı.
5. Kraliyet mahkemesi daima olarak konutlar ortası seyahat ederdi.
Kraliyet mahkemesinde yüzlerce hatta bazen 1000’den fazla kişi olurdu. Bu devasa topluluk, hükümdarı gittikleri her yerde çevrelerdi. Olağanda hükümdarların ve kraliçelerin birkaç konutu olurdu. I. Elizabeth ve sarayı birkaç haftada bir taşınırdı lakin bu onların seyahat sevgisinden kaynaklanmıyordu.
Bunun nedeni, beğenilen olmayan kokulara tahammül edememeleriydi. Sıkıntı şu ki, sarayların eski kanalizasyon sistemleri çok âlâ değildi. Birkaç hafta kullandıktan sonra paklığa gereksinimleri vardı. Konut kokmaya başlardı ve saray daha sonra öbür bir yere taşınırdı. Orada kalan hizmetçiler tüm odaları temizlemek zorundaydılar. Rastgele bir kale ve saray taşınan hükümdarları ve onların büyük etraflarını kabul etmeye hazır olması gerekiyordu.
6. Sanatın gücü kraliyet evliliklerini nasıl etkiledi?
Kraliyet evliliği, tüm ülkenin hayatını etkileyen çok kıymetli bir olaydı. Birtakım hükümdarlar çok genç yaşta nişanlandılar. Başkaları ise eşlerini kendileri seçerdi. Görünüş, bu olayda büyük rol oynadı. Bu yüzden birçok hükümdar potansiyel eşlerinin bir portresini görmek istedi.
7. Kraliçeler kocalarının sevgileri için şiddetli çabalar verdiler.
Evvelki yüzyıllarda hükümdarların eşleri çok fazla güce sahip değildi. Güç olarak kullanabilecekleri yalnızca birkaç şey vardı ve kıyafetleri de onlardan biriydi. Aragonlu Catherine ve Anne Boleyn, VIII. Henry’nin sevgisi için verdikleri çabada kıyafetleri kullandılar.
Belirli bir kraliyet bireyini destekleyen saraylılar, kıyafetleriyle de bunu gösterdiler. Örneğin, Catherine’in takipçileri İngiliz kapüşonluları giyerken, Anne Boleyn’i destekleyen bayanlar tercihlerini bu şapkanın Fransız varyantını tercih ettiler.
8. Kraliyet kıyafetlerini yıkamak sıkıntı ve karmaşık bir işti.
Çamaşır makinelerinin ve çamaşır deterjanlarının ortaya çıkmasından çok evvel, çamaşırları temizlemek sıkıntı bir işti. Yeniden de, kraliyet üyeleri her vakit paklığa ve düzenliliğe bedel verirlerdi. Her hükümdarın çarşaflarının durumundan sorumlu bir çamaşırcı vardı. Tüm kirli tuvalet materyalleri ve yatak örtüleri ona gönderilirdi.
Çoğunlukla, yıkanmış keten eşyalardı. Öbür gardırop eşyaları fırça ile temizlenir, beyaz ekmekle ovulur ve doğal materyaller yardımıyla lekelerden arındırıldı. Çabucak çabucak tüm giysiler, tertipli olarak dikkatlice yıkanan keten dolgu ile donatılırdı.
Şahsî çamaşır yıkayan şahıslar çoklukla hükümdarların birçok sırrını biliyorlardı ve meslekleri, huzurlu yaşamıları bu sırları saklama yeteneklerine bağlıydı.
9. Kraliyet üyelerinin berbat kokuları önlemek için kullandıkları püf noktalar vardı.
Tudorlar vaktinde, her gün pak çarşaflara sahip olmak bir gurur sorunuydu. Beşerler, bilhassa soylular, haftanın her günü için pak çarşafa sahip olmalıydı.
Giysileri doğal paklık eserleri kullanılarak yıkanırdı. Berbat kokuları gidermek için biberiye ve lavanta çalılarının üzerinde kurutulurdu. Bazen çimlerin üzerine bile koyarlardı. Kumaşa hafif bir aroma verirken, güneş ışınları giysilerde kalan lekelerin çıkarılmasına yardımcı olurdu.
10. Ayakkabılar kraliyet üyelerinin üslubunda büyük bir rol oynadı.
Ayakkabı trendleri de yüzyıldan yüzyıla değişirdi. 16. yüzyıldan itibaren ördek gagalı ayakkabılar moda oldu.
Bayanların ayakkabılarını görmek hakikaten ender bir durumdu zira elbiselerin uzunluğu konusunda katı kurallar vardı. Fakat Kraliçe Elizabeth, herkesin onun küçük ayaklarına ve ince bileklerine hayran kalması için bilhassa eteklerinin değiştirilmesini istedi.
11. Büyük saç modelleri yalnızca moda olduğu için kullanılmadı.
18. yüzyılda Marie Antoinette, puf ismi verilen yeni bir saç trendi başlattı. Çiçekler, tüyler ve mücevherlerle süslenmiş bu karmaşık uzun saç tarzları birçok sefer alay konusu olmuştu ve üstelik çok paraya mal oluyorlardı. Lakin bayanlar, yalnızca hoşluk uğruna bu pufları yaratmak için çok çalışmadılar. Bu saç tarzlarının muhakkak bir manası vardı ve bayanların toplumsal normların yüksek sesle konuşmalarına müsaade vermediği belli olaylarla ilgilerini ve düşüncülerini göstermelerine yardımcı oluyordu.
Böylelikle Marie Antoinette, kocası XVI.Louis’in çiçek hastalığına karşı yapılan aşısı vesilesiyle özel bir saç modeli yarattı. O vakitler aşı tehlikeli bir şey olarak görülüyordu. Marie Antoinette, pufu yardımıyla bu tıbbi prosedürle ilgili ferdî görüşünü lisana getirdi. Saç modeli ne kadar tanınan hale geldiyse, Fransa halkı bu tehlikeli hastalığa karşı aşılanmaya o kadar istekliydi.
12. Prenseslerin taktığı kimi şapkalar ve taçlar inanılmaz hünerler gerektiriyordu.
Hennin, Ortaçağ devrinin en tanınan şapka kesimlerinden biriydi. Bugün bile bir prensesin karnaval kıyafetinin mecburî bir özelliğidir. Bu külah halindeki şapkalar ekseriyetle kolalı ketenden yapılır ve ipekle kaplanırdı.
Şapkalar, külahın içine yerleştirilen saçlar yahut kulaklara takılan özel halkalar sayesinde başta kalabiliyordu. Her durumda, baştaki bu yapı ile hareket etmek kolay değildi. Bu şapkaların ön kısmına, güçlü rüzgarlar sırasında sabitlemeye yahut tutmaya yardımcı olan özel bir halka takılmıştır.
13. Kraliyet üyeleri, beşerler için moda ikonlarıydı.
Kraliyet üyeleri eski vakitlerden beri moda ikonu olmuşlardır. Yeni stiller ve fikirler tanıtırlar ve katı kurallar koyarlardı. Lakin, bu kıyafetlerden kimilerini giyebilmek için makul bir çeviklik gerekiyordu.
Örneğin Tudors periyodunda tek modül elbiseler hiç yoktu. Hepsi jüpon, farthingale, korse, pilili kollar vb. üzere başka öğelerden oluşuyordu. Bunlar ya birbirine dikilmiş ya da pimlerle sabitlenmişti. Bu nedenle asil bayanlar, yavaş ve şık bir biçimde yürümek ve sert hareketlerden kaçınarak oturmak zorunda kaldılar.
Siz bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım.