Gemilerde bulunması gereken belgeler, denizcilik sektöründe ulusal ve uluslararası düzenlemelere göre belirlenir. Bu belgeler, geminin güvenliği, denetimi, çevre koruma, ticari faaliyetler ve mürettebatın çalışma koşullarını sağlama açısından kritik öneme sahiptir. Bu makalede, gemilerde bulunması gereken belgelerin türleri, önemi ve hukuki dayanakları detaylı şekilde ele alınacaktır.
1. Uluslararası Gemi Sertifikaları
Gemilerde bulunması gereken uluslararası sertifikalar, genellikle Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından belirlenmiştir. Bu belgeler şunlardır:
1.1. Uluslararası Tonaj Sertifikası (ITC 69)
Geminin brüt ve net tonajını gösterir. Bu sertifika, gemi ölçümüne dair düzenlemelere uygunluğunu kanıtlar ve uluslararası seferlerde zorunludur.
1.2. Denize Elverişlilik Belgesi (Safety Construction Certificate)
Geminin yapısal güvenliği ve ekipmanlarının uygunluğunu belgeleyen sertifikadır. SOLAS (Denizde Can Güvenliği Sözleşmesi) gerekliliklerini karşılar.
1.3. Uluslararası Yükleme Sınırı Sertifikası (Load Line Certificate)
Geminin yükleme sınırlarını belirler. Bu belge, geminin su çekimini kontrol ederek güvenli taşımacılığı sağlar.
1.4. ISPS (Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik) Sertifikası
Güvenlik tehditlerine karşı önlemler alındığını gösterir ve liman tesisleri ile gemiler arasındaki güvenlik iletişimini sağlar.
2. Mürettebatla İlgili Belgeler
Mürettebatın uygun niteliklere sahip olduğunu kanıtlayan belgeler gemide mutlaka bulunmalıdır:
2.1. Denizci Kimlik Belgesi
Ulusal otoriteler tarafından verilen bu belge, denizcilerin kimlik bilgilerini içerir.
2.2. Yeterlilik Sertifikaları (STCW Sertifikaları)
Mürettebatın STCW (Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları) sözleşmesine uygun eğitim ve deneyime sahip olduğunu gösterir.
2.3. Tıbbi Uygunluk Sertifikası
Mürettebatın sağlık açısından denizde çalışmaya uygun olduğunu kanıtlar.
3. Gemi Operasyon Belgeleri
Gemi operasyonlarıyla ilgili çeşitli belgeler, günlük seferlerin ve acil durumların yönetilmesinde gereklidir.
3.1. Gemi Günlüğü (Logbook)
Sefer süresince gerçekleşen tüm faaliyetlerin kaydedildiği defterdir.
3.2. Balast Suyu Yönetimi Planı ve Kayıtları
Çevresel düzenlemeler doğrultusunda balast suyunun yönetimine ilişkin prosedürler içerir.
3.3. Yangın Güvenliği Kılavuzu
Gemide yangın güvenliği önlemlerinin nasıl alınacağını ve ekipmanların nasıl kullanılacağını açıklar.
4. Çevre ile İlgili Belgeler
Gemiler, çevre kirliliğini önlemek amacıyla belirli belgeleri taşımalıdır.
4.1. Uluslararası Petrol Kirliliği Önleme Sertifikası (IOPP Certificate)
MARPOL (Denizlerin Gemiler Tarafından Kirlenmesinin Önlenmesi Sözleşmesi) gerekliliklerine uygunluğu belgeleyen sertifikadır.
4.2. Atık Yönetim Planı ve Kayıtları
Gemide üretilen katı ve sıvı atıkların nasıl bertaraf edildiğini gösterir.
4.3. Havayı Kirletici Maddeler Sertifikası
Geminin atmosfere saldığı gazların MARPOL standartlarına uygun olduğunu gösterir.
5. Ticari Belgeler
Ticari faaliyetlerde kullanılan belgeler, geminin taşımacılık görevlerini yasal ve düzenli bir şekilde yürütmesini sağlar.
5.1. Konşimento (Bill of Lading)
Taşınan yükün türünü, miktarını ve varış yerini belirten yasal bir belgedir.
5.2. Yük Manifestosu
Gemide taşınan tüm yüklerin detaylı dökümünü içerir.
5.3. Gümrük Belgeleri
Uluslararası ticarette yükün ithalat ve ihracat işlemleri için gerekli olan evraklardır.
6. Zorunlu Sertifikalar ve Onaylar
Belirli ekipman ve prosedürlerin uygunluğunu belgeleyen sertifikalar da gemide bulunmalıdır.
6.1. Gemi Radyo Sertifikası
Geminin iletişim cihazlarının uygunluğunu gösterir.
6.2. Can Kurtarma Ekipmanları Sertifikası
Gemideki can kurtarma araçlarının düzenlemelere uygun olduğunu belgelendirir.
6.3. Kirlilik Acil Durum Planı (SOPEP)
Petrol sızıntısı gibi çevresel acil durumlar için bir müdahale planıdır.
7. Liman Devleti Kontrolü ve Denetim Belgeleri
Liman devleti kontrolleri sırasında incelenmek üzere, gemide aşağıdaki belgeler hazır bulundurulmalıdır:
7.1. Port State Control Inspection Reports
Liman devleti kontrolünde alınan raporların saklanması gereklidir.
7.2. Denetim ve Bakım Kayıtları
Geminin düzenli bakımlarının ve denetimlerinin kaydedildiği belgeler.
8. Ulusal Belgeler
Geminin tescil edildiği ülkeye bağlı olarak, ulusal otoriteler tarafından verilen belgeler de gereklidir:
8.1. Gemi Sicil Belgesi
Geminin hangi ülkeye kayıtlı olduğunu belirten belgedir.
8.2. Bayrak Devleti Sertifikaları
Geminin kayıtlı olduğu ülkenin bayrağını taşıma yetkisini belgeleyen sertifikadır.
9. Gemi Çalışma ve Güvenlik Yönetimi Belgeleri
9.1. İSG Yönetim Sistemi Sertifikası
Gemideki iş sağlığı ve güvenliği prosedürlerini belgeleyen bir sistemdir.
9.2. Dökümantasyon Kılavuzu (ISM Code)
Uluslararası Güvenlik Yönetimi Kodu’na uygunluğu gösterir.
Sonuç
Gemilerde bulunması gereken belgeler, hem geminin güvenliğini hem de ticari ve çevresel düzenlemelere uyumunu sağlar. Bu belgelerin eksiksiz ve güncel bir şekilde taşınması, denetimlerden geçmeyi ve olası hukuki problemleri önlemeyi mümkün kılar. Gemi sahipleri, kaptanlar ve mürettebat, bu belgelerin önemini bilmeli ve düzenli aralıklarla denetimlerini yapmalıdır.
Kaynaklar
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
SOLAS Sözleşmesi Hakkında Bilgiler
MARPOL Sözleşmesi Detayları
Gemi ve Liman Güvenlik Yönetimi
Türkiye Denizcilik Mevzuatı
