Soru: İdari izin Genelgesinde kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan 10 yaş ve altı çocuğu olan kadın memurlar idari izinli sayılacaktır denilmiştir. Bu 2011 doğumlu ve yukarısı çocuğu olanları kapsamaktadır, degil mi?
Cevap: 14 Nisan 2021 tarihli ve 31454 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2021/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca Sağlık Bakanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı hariç; 60 yaş ve üzerinde olanlar (yönetici pozisyonundakiler hariç), Sağlık Bakanlığının belirlediği kronik hastalığı bulunanlar ile 10 yaş ve altında çocuğu olan kadın çalışanlar idari izinli sayılmaktadır.
Çalışanın 60 yaş ve üzerinde olması veya çocuğun 10 yaş ve altında olmasından ne anlaşılmalıdır? 60 yaşın tamamlanmış, 10 yaşın ise tamamlanmamış olması mı gereklidir? 59 yaşını tamamlamış olan kişi 59 yaşında mı yoksa 60 yaşından gün aldığı kabul edilerek 60 yaşında mı sayılmalıdır veya 10 yaşını tamamlamış çocuk 10 yaşında mı yoksa gün aldığı 11 yaşında mı sayılacaktır? Tıbbi anlamda yaş hesabı yapılırken tamamlanmış yaş esas alınmaktadır. Örneğin 60 yaşını tamamlamış ancak 61 yaşını tamamlamamış kişi 60 yaşında, 10 yaşını tamamlamış çocuk 11 yaşını tamamlayıncaya kadar 10 yaşında kabul edilmektedir.
Mevzuatta yaş konusu düzenlenirken tereddüt oluşmaması için Genelgede yer alandan farklı bir dil kullanılmıştır. Örneğin;
– 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 40. maddesinde 18 yaşını tamamlayanların Devlet memuru olabileceği, 108. maddesinde 3 yaşını doldurmamış bir çocuğun evlat edinilmesi,
– 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 40. maddesinde iştirakçilerin görevleriyle ilişiklerinin kesilmesini gerektiren yaş haddinin 65 yaşını doldurdukları tarih olduğu,
– 5510 sayılı Kanunun 28. maddesinde yaşlılık aylığı bağlanması için kadın ise 58, erkek ise 60 yaşın doldurulmuş olması gerektiği,
– Türk Medeni Kanununda erginliğin 18 yaşın doldurulmasıyla başladığı,
– Türk Ceza Kanunununda çocuk deyiminden 18 yaşını doldurmamış kişinin anlaşılması gerektiği ifade edilmiş, cezai sorumlulukla ilgili olarak “onbeş yaşını doldurmamış olanların”, “onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler”, “oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar”
denilmek suretiyle herhangi bir yaşın tamamlanmış veya doldurulmuş olması esas alınarak tereddüt oluşması engellenmiştir.
İdari izin için Genelgenin yürürlük tarihi baz alındığında ve yaş şartının 60 yaşından gün alınan tarihten başlayarak uygulanması halinde; 14 Nisan 1962 tarihinden önce doğanların 59 yaşını tamamlamış olup 60 yaşın içinde olduğu, söz konusu tarihten önce doğanların idari izinli sayılacağı; çocuklar bakımından ise 14 Nisan 2011 tarihinden önce doğanların 11 yaşından gün almış olduğu, bu tarihten sonra doğan çocukların kamu personeli olan annelerinin idari izinli kullanabileceği sonucu doğmaktadır.
Yaşın tamamlandığı tarih esas alınarak idari izin verilmesi halinde ise 14 Nisan 1961 tarihinden önce doğanlar 60 yaş ve üzerinde olacağından bu tarih öncesinde doğanlar idari idari izinli sayılacaktır. Anne çalışanlar bakımından ise yukarıda belirttiğimiz üzere 14 Nisan 2011 tarihinden sonra doğan çocuklar 10 yaş ve altında olduğundan bu tarihten sonra doğmuş çocuğu olan anne çalışanlar idari izin kullanabilecektir.
Doktorların yaş hesabıyla bakıldığında ise çocuklar 11 yaşını tamamladığı tarihe kadar 10 yaşında kabul edileceğinden 14 Nisan 2010 ve öncesinde doğan çocuklar Genelgenin yürürlük tarihi itibarıyla 11 yaşını tamamlamış olup, bu tarihten sonra doğan çocuklar için anne çalışanlara idari izin verilebilecektir.
Uygulama birliği sağlanması bakımından idari izinli sayılmada mevzuatta kullanılan tanımlamalara uygun olarak yaşın doldurulduğu tarih esas alınarak, “60 yaş ve üzerinde olanlar” ifadesi ile 60 yaşını tamamlamış personelin, “10 yaş ve altında çocuğu olan” ifadesi ile de 10 yaşını tamamlamamış çocukların anlaşılması gerektiğini değerlendirmekteyiz. Bu durumda 14 Nisan 2011 ve sonrasında doğan çocukların kamu çalışanı olan anneleri idari izinli sayılacaktır.
Diğer taraftan idari izne esas alınan yaşların Genelgenin yürürlük tarihinden sonra değişecek olması durumunda idari izin kapsamına girme veya kapsamdan çıkma söz konusu olacak mıdır? Bu durumda 60 yaş ve üzeri olan grup ile 10 yaş ve altında çocuğu olan anne çalışanların menfaatleri çatışacaktır. Genelgede bu konuda açıklık olmamakla birlikte çalışanlar lehine yorum yapılarak 14 Nisan 2021 tarihinden sonra 60 yaşını tamamlayanların idari izin kapsamına alınması ile bu tarihten sonra 10 yaşını tamamlayacak çocuğu olan anne çalışanların izin kullanmaya devam etmesinin uygun olacağını değerlendirmekteyiz.
