Kıdem tazminatını hak edenlere yapılacak ödemelerde üst hudut olan “kıdem tazminatı tavanı” bütün çalışanları direkt ilgilendiriyor. Tavan tazminat hesaplamasında azamî devlet memurunun aldığı maaş temel alınıyor.
Emekli olmayı düşünenler başta olmak üzere çalışanlar için alacakları kıdem tazminatının en fazla ne kadar olacağı bu tavan üzerinden hesaplanıyor. Memurlara toplu mukavele ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatının yıllık ölçüsü Emekli Sandığı Kanunu kararlarına nazaran bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor.
KIDEM TAZMİNAT TAVANI NEDİR?
Kıdem tazminatı hak eden çalışana yapılacak ödemelerdeki üst sona “kıdem tazminat tavanı” deniyor. Emekli olmayı düşünenler, kimi durumlarda çalışan için alacakları tazminatın en fazla ne kadar olacağı bu tavan üzerinden hesaplanıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca bu yıl için açıklanan tavan 8 bin 284 lira olup, beş yıl çalışan biri işten çıkarıldığında 41 bin 420 lira tazminat alabiliyor.
PATRON İSTERSE FAZLA ÖDEME YAPABİLİR Mİ?
Patronun istemesi durumunda kıdem tazminatı tavan ölçüsü üzerinde ödeme yapmasında bir mani bulunmuyor. Kıdem tazminatının tavana kadar olan kısmı için yalnızca damga vergisi kesintisi yapılıyor. Patronlar tavan meblağın üzerindeki kısım için kıdem tazminatı ödemeye zorlanamaz.
2022 İÇİN NE KADAR OLMASI BEKLENİYOR?
Sabah’ta yer alan habere nazaran, tavan tazminat azamî devlet memurunun maaşını geçemiyor. Bu yılın ocak ayı ile temmuz ayında memurların alacakları artırım oranları belirlendiğinden gelecek yıl için tavan fiyatın ocak ayında 9100 liraya, 1 Temmuz’dan sonra da 10 bin liraya çıkması bekleniyor.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE VAKİT BELİRLENİYOR?
Tavan ölçüsü ocak ve temmuz ayı başında belirleniyor. 2020’de 7 bin 639 lira olan tavan fiyatı bu yıl 1 Temmuz ve sonrası devir için 8 bin 284 lira olmuştu. Çalışanlar evlilik, askerlik yahut 15 yıl 3600 gün ile işten ayrılacaksa bu haklarını ocak ve temmuz aylarında kullanmaları lehine olur.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI NEYE NAZARAN HESAPLANIYOR?
En yüksek devlet memuruna yıllık ödenecek asgarî emekli ikramiyesine nazaran hesaplama yapılıyor. Tavanın belirlenmesinde temel olan meblağ en yüksek devlet memurunun bir hizmet yılı için alacağı azami emeklilik ikramiye meblağıdır. Toplu mukavele, hizmet akitleriyle belirlenen kıdemin yıllık ölçüsü memurlara Emekli Sandığı Kanunu kararlarına nazaran 1 yıl için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞARSA ÖDEME YAPILMIYOR MU?
Tavanı aşan meblağ için tazminat ödenmiyor. Prime temel çıkarı yüksekten bildirilen ve tavan tazminatını aşanların bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak alacakları tazminat ölçüsü azamî tavan olur. Aşan kısma ödeme kelam konusu değil.
KIDEM TAZMİNATI ÜZERİNDEN VERGİ ALINIYOR MU?
Olağan şartlarda kıdem tazminatı damga vergisi haricinde bir vergiye tabi tutulmuyor. Çalışan tavan ölçü üzerinden aldığında sadece damga vergisi (binde 8) ödeniyor. Tavan ölçü üzerinde bir ödeme yapıldığında aşan kısım kıdem tazminatı niteliği taşımadığı için gelir vergisi ödeniyor. Gelir vergisi kıdem tazminatının aşan kısmı için kelam konusu oluyor.
KIDEM TAZMİNATI TAKSİTLE ÖDENEBİLİR Mİ?
Peşin ödenmesi temeldir. Çalışanın isteği olmadan taksitle ödenmesi kelam konusu olamaz. Patron çalışanın açık ve yazılı onayını alırsa taksitli ödeme yapabilir.
KIDEM TAZMİNATINDA VAKİT AŞIMI KELAM KONUSU MU?
Vakit aşımı mühleti 10 yıl olup çalışan bu müddet içinde dava açarak tazminatını talep edebilir. Zamanaşımı mühleti kıdem tazminatı hakkının doğduğu tarih prestijiyle başlıyor. İş kontratının sonlandığı tarihten itibaren çalışanın on yıllık müddette kıdem tazminatını talep etmesi gerekiyor.
VERGİ İADESİ İÇİN NEREYE BAŞVURULUYOR?
Vergi vermemesi gerekenler ödedikleri vergiyi geri almak istemeleri durumunda bulundukları vilayet ve ilçelerdeki belediyeye dilekçe ile müracaatta bulunmaları durumunda vergi iadesini alabiliyor. Vergi iadesini beş yıl içinde müracaat yapanlar alabilir.
HANGİ TAZMİNATLARDA VERGİ KESİNTİSİ İADESİ YAPILABİLİR?
İş teminatı, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet mükafatı, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye üzere tazminatlarda kesilen gelir vergisi iade edilir. 27 Mart 2018’den evvel işten anlaşarak ayrılanlar yararlanabiliyor. İşten karşılıklı kontrat ya da ikale kontratı ile ayrılan vergi iadesine hak kazanacak. Son 5 yılda işinden mutabakatlı olarak ayrılanları kapsıyor.
DAVA AÇANLAR VERGİ İADESİ ALABİLİYOR MU?
Mevzuyu yargıya taşıyanların vergi iadesi alabilmesi için (henüz kesinleşmeyen) davadan feragat etmesi gerekiyor. Davadan feragat edildiğine ait dokümanların vergi iadesine teslim edilmemesi durumunda iade süreci yapılmıyor.
KIDEM TAZMİNATINDA VERGİ KESİNTİ NE KADAR?
Gelir vergisinden istisna edilecek kıdem tazminatı fiyatı 8 bin 284 lira olup, brüt fiyat üzerinden hesaplanması gereken kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesintisi yapılıyor.
TAZMİNATTAN KESİNTİ YAPILABİLİR Mİ?
Kıdem tazminatı gelir vergisine tabi bulunmuyor. Bu nedenle yalnızca damga vergisi kesintisi yapılabilir. Buna rağmen çalışanın borçları nedeniyle tazminat haciz edilebilir.
VERGİ İADESİ YAPILIRKEN FAİZ ÖDENİYOR MU?
Faiz ödenmesi kelam konusu değil. Davası sürenler kazanmaları durumunda faiziyle birlikte alabilir. Uzlaşma yoluyla vergi iadesini yetersiz bulup dava açanlardan iade edilen fiyat geri alınır.