Milyonlarca memuru ilgilendiren yeni Disiplin Yönetmeliği’nin şifreleri
Bu köşeyi takip edenler yıllardan beridir işlevini büyük oranda yitirmiş ikincil mevzuatın değişmesi gerektiğini ifade ettiğimizi hatırlayacaklardır. Disiplin Kuralları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliği de sık sık eleştirerek uygulamadaki sıkıntıları belirtmiştik. Şükür ki sonunda uygulamada karşılaşılan sorunlara çözüm getirecek şekilde gerekli değişiklikler yapıldı. Bu yazımızda milyonlarca memuru yakından ilgilendiren 30 Nisan 2021 tarihli Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği’ndeki incelikleri açıklamaya çalışacağız.
Mahalli idarelerin yüksek disiplin kurulu’nda kritik değişiklik
Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği’nin 17’nci maddesi ile mahalli idarelerin yüksek disiplin kurulunun İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu olduğu belirtilmiştir. Bu değişiklikle yıllardan beridir müzmin hale gelen büyük bir sorun çözülmüştür.
Daha önce bu konuyu eleştirmiş ve çözüm üretilmesi gerektiğini ifade etmiştik. Eleştirimizde şu ifadeleri kullanmıştık; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre devlet memurluğundan çıkarma cezası Yüksek Disiplin Kurulu kararıyla verilmektedir. Düşünün ki HDP’nin veya aynı mahiyetteki partilerin belediye başkanlığını kazandığı büyükşehir belediyelerinde teröre bulaşmış memurların görevine nasıl son verilecektir? Şu an kayyumlarla idare edildiği için sorun olmayabilir ama sorun yerli yerinde durmaktadır.
Kevgire dönen mevcut yönetmelikteki düzenlemeye göre teröre bulaşan memurları atmak dahi imkansız hale gelmiştir. Çünkü, büyükşehir belediye başkanlıklarında Yüksek Disiplin Kurulu büyükşehir belediye encümeninden teşekkül etmektedir. Bu madde yürürlükte bulunduğu müddetçe Diyarbakır veya Mardin Büyükşehir Belediyeleri’nde terör eylemlerine karışan bir memurun görevine son verilmesi hemen hemen imkansızdır. Ancak, diğer belediyelerin Yüksek Disiplin Kurulu, İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu olduğu için buradaki teröre bulaşan memurlara dokunulabilmektedir.
Terör eylemlerine bulaşmış personelin Yüksek Disiplin Kurulu’na sevk edileceğini düşünmek iyimser bir yaklaşımdır. Belediye başkanının terör eylemlerine destek verdiği dikkate alındığında personelin Yüksek Disiplin Kurulu’na sevk edilmesi imkansızdır. Büyükşehir belediyelerinde ise memur Yüksek Disiplin Kurulu’na sevk edilse dahi sonuç çıkmaz. Örneğin, Mardin Büyükşehir Belediyesi’nde (şu an kayyum yönetiminde olduğu için sorun çıkmayabilir) PKK iltisaklısı bir memurun görevine son verilmesini düşünmek çok iyimserliktir. Dolayısıyla her tarafı dökülen yönetmeliğin bir an önce değiştirilmesinden başka çare yoktur.
Görüleceği üzere, yıllar önce yapmış olduğumuz eleştiri doğrultusunda değişiklik yapılması bizleri de sevindirmiştir.
Kamu kurumlarındaki disiplin ve yüksek disiplin kurulu güncellendi
Daha önceki yazılarımızda disiplin kurulları ile yüksek disiplin kurullarının güncellenmesi gerektiğini ifade etmiş, kamu kurumlarında müsteşar ve müsteşar yardımcılığının sistemden çıkarılmasına rağmen hala yüksek disiplin kurulu başkanlarının müsteşar, disiplin kurulu başkanlarının da müsteşar yardımcısı olacağı yönündeki yönetmelik hükmünün yargıda sıkıntı çıkaracağını ifade etmiştik.
Nihayet yeni yönetmelikle birlikte bu konuda çözüme kavuşturulmuştur. Yapılan değişikliğe göre, disiplin kurullarının başkanı; Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ile bakanlıklarda en az genel müdür düzeyindeki yöneticilerden, diğer kamu idarelerinde varsa üst yöneticinin yardımcıları yoksa hizmet birimlerinin başında bulunan yöneticiler arasından görevlendirilir. Disiplin kurulu üyeliklerine, kamu idareleri hizmet birimlerinin birim yöneticilerinin varsa yardımcıları yoksa bu birimlerde görev yapan ve hizmet birimi yöneticiliğine atanmada aranan şartları haiz memurlar arasından görevlendirme yapılacak, bu durumda da öncelikle hukuk, personel, teftiş veya denetim hizmetlerini yürüten hizmet birimlerinden görevlendirme yapılması esas olacaktır.
Yüksek disiplin kurullarının oluşumunda da gerekli güncellemeler yapılmıştır. Buna göre yüksek disiplin kurullarının başkanı Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’nda İdari İşler Başkanı, bakanlıklarda bakan tarafından görevlendirilen bakan yardımcısı, diğer kamu idarelerinde de üst yönetici olacaktır. Yüksek disiplin kurullarının üyeliklerine de kamu idarelerinde hukuk, personel, teftiş veya denetim hizmetlerini yürüten hizmet birimlerinin başında bulunan yöneticiler esas olmak kaydıyla birim yöneticileri arasından görevlendirme yapılacaktır.
Uygulamada var olan muhakkiklik görevi yazılı hale getirilmiştir
Uygulamada var olan ancak mevzuatta yer almayan muhakkik uygulaması yazılı hale getirilerek bunların çalışma usul ve esasları açıkça belirtilmiştir. Yönetmeliğin Muhakkikin Çalışma Usulü başlıklı 29’uncu maddesinde muhakkikin görev ve yetkileri detaylı bir şekilde açıklanarak uygulamaya resmiyet kazandırılmıştır.
Özellikle muhakkikin, soruşturma konusu fiil veya hal dışında disipline aykırı yeni bir fiil veya hal tespit ederse kendiliğinden soruşturma yapamayacağı, durumu disiplin amirine yazılı olarak bildireceği ve kendisine yazılı olarak ek soruşturma görevi verildiği takdirde bu konularda da soruşturma yapabileceğinin açıkça belirtilmesi uygulamada yaşanan sorunları çözmüştür.
Başka kurumlara nakil halinde yaşanan sorunlar çözüme kavuşturuldu
Disiplin soruşturulmasının herhangi bir aşamasında başka kurumlara memurun naklen atanması halinde nasıl bir uygulama yapılacağı mülga Devlet Personel Başkanlığı görüşleri ile çözülmüştü. Buna göre başka kurumlara atanan memurların devam eden disiplin soruşturması tamamlanmakta ve soruşturma dosyası memurun atandığı kuruma gönderilerek disiplin cezası verilmekte ve itirazlarda memurun nakledildiği kurumun disiplin veya yüksek disiplin kurullarında çözüme kavuşturulmaktaydı.
Yeni düzenleme ile nakil durumlarında verilecek disiplin cezalarında uygulamanın ve verilen görüşlerin tam tersi yönünde çözüm getirilmiştir. Buna göre, başka kamu idaresine atanan memurlar hakkında daha önce görev yaptığı kamu idarelerinde yetkili disiplin amiri veya kurullarınca verilen disiplin cezaları ve soruşturma dosyaları, verilmiş cezalarının uygulanabilmesi için ilgililerin görev yaptığı kamu idarelerine gönderilecektir. Bu düzenlemenin yanlış ve memurlar aleyhine olduğunu düşünüyoruz. Çünkü, yeni atanılan kurumların disiplin amirleri daha objektif davranabilecekken eski kurumda duygusallığın devreye girme riski olduğundan daha sübjektif davranılması mümkün olabilecektir. Ayrıca, kurum değişikliğinde disiplin amirleri de değişmekte olup, disiplin amiri olmayan birisinin disiplin cezası vermesinin doğru olmadığını düşünüyoruz.
Diğer yandan başka kurumlara nakil halinde disiplin cezalarına yapılacak itirazların hangi kurumun disiplin kurulu olacağı da açıklığa kavuşturulmuştur. Yönetmeliğin 25 inci maddesinde; Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası teklifini ve uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı yapılan itirazları değerlendirmeye yetkili disiplin kurulu, disipline aykırı fiil veya halin işlendiği sırada memurun görev yerindeki disiplin kurulu olduğu belirtilmiştir.
Özetle yeni düzenleme ile uygulamadaki görüşlerle çözülen birçok soruna çözüm getirildiğini görüyoruz. Gecikmiş bir düzenleme olmasına rağmen başka düzenlemelere kapı aralayacağını ümit ediyoruz. Darısı diğer demode mevzuatın başına diyelim.
