Trakya Birlik Genel Müdürü Hakan Çelen, sofraların vazgeçilmez eserlerinden ayçiçeği yağındaki fiyat artışını kıymetlendirdi. 5 litresi 80- 100 lira ortasında değişen sofralık yağın bilhassa pandemi devrindeki fiyat artışının ziraî girdiler, güç fiyatları ve kurdan kaynaklandığını söyledi. Üretici için ‘yeni dönem’ olarak isimlendiren şubat ve mart ayına işaret eden Çelen, güç ve girdi maliyetinin de raftaki fiyatları büyük ölçüde etkilediğini söyledi.
“TÜM ESERLERDE YÜZDE 100’ÜN ÜZERİNDE ARTIŞ YAŞADIK”
Pandemi ile birlikte dünyada başta ziraî eserler olmak üzere tüm emtialarda önemli fiyat artışı yaşandığını söyleyen Çelen, “Üretim yapan ülkelerin, gıda-arz güvenliğini önceleyen siyasetleriyle da geçtiğimiz 1-1,5 yıl içerisinde yüzde 100’ün üzerinde tüm ziraî emtialarda önemli fiyat artışları yaşadık. Bu süreçte dolar kurunun pahalanması ile birlikte tarım ve besin eserlerinde fiyat artışlarını raflarda daha ağır hisseder olduk. Ülkemizde aslında bu yıl sevindirici bir gelişme yaşadık. Tarihi, rekor düzeyde 1 milyon 600 bin ton bir üretim yaşamamıza karşın bilhassa dünyadaki ziraî girdiler, güç, akaryakıt, doğal gaz ve gübre fiyatında yaşanan artışlar, çiftçi davranışlarında değerli değişikliklere neden oldu. Bu nedenle bilhassa harmanın başından bu tarihe kadar yaklaşık yüzde 30-35’in üzerinde gerek yurt dışı, gerek yurt içi fiyatlarda yükseliş gerçekleşti. Buna paralel olarak yağın üretiminde kullandığımız tüm bileşenlerde çok önemli fiyat artışlarıyla karşılaştık. Ham husus, ambalaj artışları üzere şeyler. Lojistik ve fiyatlama sıkıntılarıyla birlikte bugün içinde bulunduğumuz tablo oluştu. Arz-talep istikrarı istikametiyle ülkemizde bir düşüncemiz yok lakin dünya fiyatlarının son derece artması, kurda yaşanan düzeyler bizi şu an raflarda 80- 90 lira bandına taşımış oldu” dedi.
“YENİ PERİYOTTA FİYATLARDA GERİ ÇEKİLME OLABİLİR”
Bilhassa aralık ayından sonra fiyatlarda olağanlaşma beklediklerini tabir eden Çelen, “Pandemideki olağanlaşma, aşı ve tedavi süreçlerinin gelişmesiyle emtiada bir ölçü düzelme bekliyoruz. Kur istikametinde daha farklı bir şey olmadığı sürece 80-90 lira bandını koruyabiliriz diye düşünüyoruz. Şu evrede bulunduğumuz fiyat düzeylerinin korunacağını düşünüyoruz. Bilhassa yılın ikinci yarısından sonra, şubat-marttan sonra, yeni dönemin yaklaşmasıyla fiyatlarda geri çekilme olabileceğini düşünüyoruz. Bu 80-90 lira bandı düzeyinde oturacağını öngörebiliriz. Çok büyük değişimler olmadıkça. Çiftçimizin en büyük temel beklentisi bu yıl yüksek girdilerle üretimini yapacak” diye konuştu.
“340 DOLARA ALDIĞIMIZ ESER PANDEMİDE 800’E ÇIKTI”
Pandemi ile bilhassa tüm emtialarda önemli artışların olduğunu aktaran Çelen, şunları söyledi: “Pandemi süreci bilhassa ziraî eser fiyatlarında, tüm emtialarla birlikte çok önemli artışları beraberinde getirdi. 2019 yılında 340 dolara tedarik ettiğimiz eser, bugün yaklaşık 800 dolar düzeyinde. Bunun, pandemi sürecinin sonlanmasıyla bir arada bir ölçü olağanlaşmasını bekliyoruz. Burada en temel husus, yükselen çiftçi maliyetlerinin ne kadar normalleşeceği. Aslında raflara yansıyacak sonraki süreçteki fotoğrafı da bu belirleyecek. Güç ve girdi fiyatları, önümüzdeki süreçte raflarda hangi fiyat düzeyleriyle karşılaşacağımızı belirleyecek.”
“SON 20 YILDA ÇOK ÖNEMLİ İVME YAKALADIK”
Türkiye‘nin ayçiçeği yağında dışa bağımlı olmaması için yılda 2,5 milyon ton üretimi yakalaması gerektiğini söyleyen Çelen, “Son 20 yılda çok önemli ivme yakaladık. 800-900 bin tonlardan bu yıl prestijiyle 1 milyon 700 bin tonlara yaklaştık. İç yeterliliği sağlamamız ismine yaklaşık 2,5 milyon tonlara ulaşmamız gerekiyor. Çiftçi, yağlı tohumlardan elde ettiği gelirden şad. Bu süreç zarfında devletimizin de dayanağını arttırmasıyla rahatlıkla 3-5 yıllık dönemde yağlık ayçiçeği başta olmak üzere tüm yağlı tohumlarda iç yeterliliği karşılayabilme imkan ve ihtimalini mümkün görüyoruz. Gerçek tarım teknikleriyle, çiftçimizin daha çok buluşturulmasıyla rahatlıkla 2,5 milyon ton düzeyine taşımamız son derece mümkün” tabirlerini kullandı.
“AVRUPA’DA DA BESİN ENFLASYONU YÜKSEK”
Avrupa ülkelerinde de fiyat ve tedarik manasında ıstırap yaşandığını hatırlatan Çelen, şunları söyledi: “Gerek emtialardaki artış, gerekse lojistik zincirindeki kopmalar birçok Avrupa ülkesinde rafların boş kalmasına neden oluyor. Tedarik manasında ülkemizde hiçbir problem yok fakat lojistikte çok önemli sapmalar var. Gerek ziraî girdilerde gerek ülkenin muhtaçlığı emtiaların getirilmesinde önemli sapmalarla karşılaşıyoruz. Bu da bazen arz-talep istikrarında kopmalara neden oluyor. Şu andaki fiyatta aslında bir ölçü da bunun tesiri var. Dünyada besin enflasyonu aslında şu anda bütün ülkelerin uğraş ettiği bir husus. Ziraî emtialarda yüzde 100’e varan artışlar, tüm fiyatları etkilemiş durumda. Şöyle bir örnek verecek olursak; şu anda en çok ayçiçeği üretimi yapılan ülke Ukrayna. Ukrayna’da 1 litre ayçiçeği fiyatının 2,5 euro ve üzerindeki düzeylerde olduğunu görüyoruz. Avrupa’da bunun da üzerinde düzeyler var.”
