10 Ekim Katliamı Davası Avukat Komitesi, katliama ait açılan tazminat davalarında kamunun sorumluluğunun olmadığı istikametinde verilen mahkeme kararlarına reaksiyon göstererek açıklama yaptı.
Katliamın birinci anından itibaren tüm sorumluların cezalandırılması ve gerçek manada adaletin sağlanması için çaba ettiklerini belirten 10 Ekim Avukatları, yaptıkları açıklamada, “Savcılık, mahkeme, bilgi talep edilen kamu kurumları ise ısrarla katliamda devletin sorumluluğunun üstünü örtmeye çalışıyor. 10 Ekim Ankara katliamıyla ilgili idari yargıda açılan tazminat davalarında da yargı birebir çabayı sergiliyor: Devlete sorumlu, kusurlu dedirtmeyiz” dedi.
Gazete Duvar’da habere nazaran, 10 Ekim Katliamı Davası Avukat Kurulu’ndan yapılan açıklama şöyle:
“10 Ekim Ankara katliamıyla ilgili idari yargıda açılan tazminat davaları, hayatını kaybedenlerin ailelerinin, yaralıların, ceza yargılaması dışında adalet talebini lisana getirdikleri yargısal bir kanal oldu. İçişleri Bakanlığı’na karşı açılan tazminat davalarında temel olarak katliamın gerçekleşmesinde hizmet kusuru olan Bakanlığın katliamdan maddi ve manevi olarak ziyan görenlerin ziyanlarını karşılama sorumluluğu olduğu belirtildi. Bir mitinge, üstelik müsaadeli bir mitinge katılanların hayatını müdafaa sorumluluğu olan Bakanlığın katliam öncesinde pek çok ihbara karşın gerekli önlemleri almayarak, katliamın gerçekleşmesinin akabinde acil sıhhat hizmetlerini kâfi halde sunmayarak ve katliamın çabucak akabinde en yaşamsal müddette alana kimyasal gazlı polis müdahalesi ile kusurlu olduğu belirtilirken bu argüman, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişleri raporuna ve Türk Tabipleri Birliği’nin 10 Ekim Ankara katliamıyla ilgili hazırladığı iki detaylı rapora dayandırıldı.
Bu davalardaki temel türel kıymetlendirme Bakanlığın hizmet kusurunun olup olmadığına ilişkindi. Fakat yönetim mahkemeleri neredeyse davaların tamamında bu tezlerimiz tarafından hiçbir kıymetlendirme yapmadı. Mahkemeler, Bakanlığın ve Ankara Valiliği’nin hizmet kusurunun olmadığı kabulüyle davaları “sosyal risk” prensibi kapsamında kıymetlendirerek tazminat kararları verdi. Toplumsal risk prensibi ile yönetimin hizmet kusurunun olmadığı terör aksiyonları sonucunda ziyan görenlerin ziyanlarının bir kısmının karşılanması öngörülüyor.
Meğer 10 Ekim Ankara katliamında hayatını kaybedenlerin aileleri ve yaralananlar ismine davaların adalete hizmet eden, yaşanan yıkımı tazmin eden bir müracaat yolu olabilmesi için Bakanlığın çok açık olan kusurunun yargı yoluyla tespit edilmesi değerli idi. Öteki katliamların gerçekleşmemesinin şartı da katliamın gerçekleşmesinde Bakanlığın kusurlarının tespiti, kabulü ve akabinde bu kusur nedeniyle oluşan zararın giderilmesi idi. Lakin tıpkı ceza yargılamasında olduğu üzere idari yargıda da devletin, yönetimin kusuru yok sayıldı, Bakanlığın hizmet kusuru bulunduğuna ait tezlerimiz istikametinden kıymetlendirme dahi yapılmadı. Açılan yüzlerce davada şu ana kadar Ankara 12. Yönetim Mahkemesi’nin tespit edebildiğimiz iki kararı dışında, mahkemelerin tamamının somut tezlerimiz tarafından kıymetlendirme yapmadan karar vermesini tesadüf olarak kıymetlendirmek mümkün değil.
“İtirazlarımız gerekçesiz reddedildi”
Bu kararlara yaptığımız itirazlar, Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi tarafından tekrar gerekçesiz olarak reddedildi. Bölge Yönetim Mahkemesi kararlarında da tıpkı yönetim mahkemeleri üzere ret kararlarını açıklama gereği duymadılar. Bu ortada Ankara 12. Yönetim Mahkemesi’nin Bakanlığın kusurunu tespit eden ayrıksı kararları da kaldırıldı.
Evraklardaki maddi gerçekliği yok sayan bu kararları temyiz ettik. Geçtiğimiz günlerde Danıştay’dan kararlar gelmeye başladı. Danıştay, İçişleri Bakanlığı ve Valiliğin kusurlu olduğu tarafındaki tezlerimizi sürdürmemiz nedeniyle bu tezlerimiz tarafından bir kıymetlendirme yapacağını söyleyerek Bakanlık savunmasında yer verilen kusurlu bilgileri temel alarak Bakanlığın rastgele bir kusuru olmadığına karar verdi! Mülkiye Müfettişleri raporunda yer verilen somut tespitler bu kararla yok sayılırken, TTB’nin detaylı inceleme sonucu oluşturduğu rapor ve avukatlarca hazırlanan raporlar tarafsız olamayacağı gerekçesiyle değerlendirmeye dahi alınmadı. Bilimsel raporları tarafsız bulmayan Danıştay, davanın tarafı olan Bakanlık ve Valilik bilgilerini karşılaştırma gereği dahi duymadan hakikat kabul etti. Böylelikle Danıştay evraktaki tüm bilgilere karşın “ben devlete kusurlu dedirtmem” demiş oldu.
İçişleri Bakanlığı Mülkiye müfettişleri, periyodun Ankara Emniyeti yetkililerinin kusurlarını tek tek tespit etmişken, doktorlar bilimsel datalarla kimyasal gazların yaralılar üzerindeki tesirini açıklamışken, Türk Tabipleri Birliği, Sıhhat Bakanlığı’nın datalarını inceleyerek nasıl acil sıhhat hizmeti sunulmadığını ortaya koymuşken verilen kararın hukuksal olduğunu söylemek mümkün değildir; karar politiktir. Danıştay tarafsız değildir, Bölge Yönetim Mahkemesi tarafsız değildir, yönetim mahkemeleri tarafsız değildir. Tarafları hukuk değildir, haklar değildir. Ceza yargılamasında olduğu üzere idari davalarda da elbirliği ile devletin sorumluluğunun üstü örtülmek istenmektedir.
“AYM ihlal kararı verdi”
Devletin sorumluluğu olmadığına dair Danıştay kararları, Anayasa Mahkemesi’nin 10 Ekim Ankara katliamı tazminat davalarına ait üç adet kabul edilebilirlik kararının yayınlanmasının akabinde elimize ulaşmaya başladı. Bilindiği üzere Anayasa Mahkemesi, Hasan Kılıç ve Hüseyin Uzunyayla müracaatlarında kusur sorumluluğunun bir cümle dışında hiç değerlendirilmemiş olması üzerine ömür hakkının yöntem boyutunun ihlal edildiğine karar vermiştir. Celaleddin Çakmak müracaatında ise hayat hakkıyla ilişkili olarak Anayasanın 40. unsurunda garanti altına alınan tesirli müracaat hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir. Gerekçesiz kararlar üzerine Anayasa Mahkemesi’nin pek çok ihlal kararı vereceğini gören Danıştay’ın ihlal kararlarının önüne geçme eforuyla, evraklardaki somut gerçeklerle uyuşmasa da, kararına münasebet yazmaya çalıştığı anlaşılmaktadır.
Kararın bir öbür değerli boyutu, bakanlık toplumsal risk prensibi kapsamında tazminattan sorumlu tutulduğundan maddi tazminatın 5233 sayılı yasa kapsamında hesaplanması gerektiğine dair değerlendirmedir. Karar bu tarafıyla Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasının 2016 tarihli kararına karşıt olup, oluşan maddi zararın tazmin edilmemesi sonucunu doğurabilecektir. Karar tekrar bu tarafıyla, 5233 sayılı yasa kapsamında uzlaşmayan ve bu nedenle yargı yolu açık olan ailelerin yargıya başvurma hakkını sonlandırmaktadır.
Yüzlerce evrakta, davanın özüyle ilgili kıymetlendirme yapmayan mahkemeler, yapılan itirazları gerekçesiz reddeden Bölge Yönetim Mahkemesi ve tarafını kararıyla açıkça belirli eden Danıştay, siyasallaşmış yargının somut örnekleridir. Bu kararların katliamlarla susturulmaya çalışılan halklar nezdinde kararı yoktur. Bu kararların bombalı atağın akabinde ambulans değil kimyasal gaza maruz kalanların nezdinde karar yoktur. Bu kararların yeri, her gün bir diğer skandalla gündeme gelen siyasallaşmış yargının kararlarının yanıdır.”