İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Büyükada’daki vapur iskelesinin üst katından tahliye edilmek istenmesiyle bir defa daha gündeme gelen Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA), açığa çıkan takımlaşma listeleri, kamu binalarının adapsız tahsis edildiği ve kamudan aldığı büyük takviye savları nedeniyle tartışmaların odağı oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın oğlu Bilal Erdoğan‘ın Yüksek İstişare Heyeti’nde yer aldığı TÜGVA, Fethullah Gülen cemaatine yönelik operasyonlardan sonra, bu dünyadaki eğitim alanında doğan boşluğa TÜRGEV ile birlikte oturdu.
Yalnızca sekiz yılda öteki bir vakfın hayal bile edemeyeceği bir büyüklüğe ulaşan TÜGVA ile ilgili argümanlar ve bugüne kadar yaşananlar, soru ve cevaplarla özetle şöyle:
1- TÜGVA, kim tarafından, ne vakit kuruldu, kurulma hedefi neydi?
2013’te, Gülen cemaati ile yaşanmaya başlanan gerginlik, hükümeti, Türkiye’nin dört bir yanında meskenler, yurtlar, dersaneler ve okullarla eğitim alanında hegemonya kuran cemaate karşı tedbir almaya itti. TÜGVA, bu çerçevede, AKP’ye yakın isimler tarafından 2013’te, 500 bin TL sermaye ile kuruldu. Vakıf senedinde, vakfın gayesi, “ahlaklı, devletine bağlı bir gençlik yetiştirmek” olarak açıklandı. Vakıf senedinde, dilek edilen gençlik, “özgüveni yüksek, yenilikçi, çalışkan, düzgün ahlaklı, hoşgörülü ve başarılı…” olarak tanımlanırken, çalışma alanı da “tüm ülke çapında eğitim ve öğretim hizmetlerinin aktif ve verimli biçimde yerine getirilmesine yönelik çalışmalara katkıda bulunmak” olarak gösterildi.
2- TÜGVA’nın AKP ile organik bağı var mı?
Mevzuat nedeniyle bu türlü bir bağ olmasa da vakıf, birinci günden itibaren AKP’nin eğitim alanındaki gençlik yapılanması üzere organize edildi. Vakfın en üst organı olan Yüksek İstişare Konseyi’ne Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan da girdi. Hala konseyde AKP Genel Lider Yardımcısı Mustafa Şen, AKP milletvekilleri Abdulkadir Özel, İsmail Emrah Karayel, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, Esenler Belediye Lideri ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi AKP Küme Başkanvekili Tevfik Göksu, AKP İstanbul Vilayet Lideri Osman Nuri Kabaktepe, SETA Genel Koordinatörü Burhanettin Duran da vazife yapıyor. Vakfın idare konseyinde ve öbür alt ünitelerinde de AKP’liler ve yakınları çalışıyor.
3- Vakıf, birinci olarak hangi tartışmalarla gündeme geldi?
Vakfa, kurulduktan üç sene sonra, 2016’da vergi muafiyeti getirildi. 2013’te kurulduktan sonra süratle büyüyen vakıf, kısa vakitte Türkiye genelinde örgütlendi. Vakfın, İstanbul’daki ana hizmet binası da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, İstanbul Valisi Vasip Şahin ve İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Mevlüt Uysal‘ın iştirakiyle 2018’de açıldı. Fakat bu tarihten evvel, 2016’da, Ulusal Eğitim Bakanlığı ile imzalanan beş yıllık “Medeniyetler ve Kıymetler Protokolü” nedeniyle vakıf tartışma konusu oldu. Bu protokol sonradan Danıştay tarafından iptal edilse de bakanlıkla TÜGVA ortasında o tarihten bu yana hem bu başlıkta hem de farklı mevzularda imzalanan protokoller bulunuyor. Bakanlık, eğitim alanındaki partnerleri ortasında TÜGVA’yı da gösteriyor.
TÜGVA; öğrenciler ortasında Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi referandumu öncesinde “evet” kampanyası yapması, düzenlediği yaz okullarında tekbirli, cübbeli eğitimler verildiğine ait haberlerle de gündeme geldi. Lakin en çok kamu binalarının tahsisi ve düşük bedelle kiralanmaları vakfın gündeme oturmasına yol açtı.
4- TÜGVA’nın kamu binalarını kullanımı daha evvel tartışma konusu oldu mu?
Evet. İzmit’te, 2017’de TÜGVA boşalttıktan sonra SGK’ya geçen binanın kirasının 40 kat artmasından sonra vakfa tahsis edilen kamu binaları tartışılmaya başlandı. TÜGVA’ya birebir binanın yalnızca 120 liralık sembolik kira bedeli karşılığında kiralandığı ortaya çıktı. Gülen cemaatine ilişkin olan ve el konulan birçok dershane ve yurdun da TÜGVA’ya kiralandığı ya da tahsis edildiği anlaşıldı. TÜGVA, bu sayede, kısa vakitte 81 vilayette örgütlenmesini tamamladı. Kısa müddette üye sayısı 340 bine çıktı. 81 vilayet, 404 ilçe temsilciliği ve 58 ‘Yükseköğrenim Erkek Öğrenci Yurdu’ bulunan vakıf, “Türkiye’nin en büyük gençlik yapılanması” olarak gösteriliyor.
5- TÜGVA, bu binalarda hangi faaliyetleri gösteriyor?
TÜGVA’nın ortaokul, lise ve üniversite üniteleri bulunuyor. Bakanlıkla yapılan protokol gereği, ortaokul ve liselerde “Medeniyetler ve Bedeller Kulübü” kuran vakıf, vilayet, ilçe merkezlerinde de Kur’an kursu ve “siyer” dersleri veriyor. Ulusal Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Gençlik Vakfı ortasında 2019 yılında da “Toplumsal, Kültürel ve Sportif Faaliyetlerin Yapılması” protokolü imzalandı. Danıştay, 2020’de bu protokolü iptal etti. Fakat MEB, TÜGVA ile yeni protokol yaptı. Tüm ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerini kapsayan protokol kapsamında, öğrencilere “değerler eğitimi” verilmesi kararlaştırıldı.
TÜGVA, pandemi devrinde de öğrencilere eğitimler verdi. Protokoller gereği, vakıf, 2018’den bu yana “yaz okulu” ismi altında eğitim faaliyetleri de düzenliyor. Okullara rahatça girebiliyor. Bakanlık, yaz aylarında okulların dersliklerini bu gayeyle vakfa tahsis ediyor.
Vakfa ilişkin toplumsal medya hesaplarından duyurulan etkinlikler, nizamlı olarak okullardaki mescitlerde toplu namaz kılınması ve sohbet edilmesi, kitap okunması, ziyaretler, seyahatler üzere etkinlikler yapıldığını gösteriyor. Bunun dışında, üniversite öğrencilerine yönelik kulüpler, eğitim programları da bulunan vakıf, oyunculuk kursundan yöneticilik programına kadar pek çok alanda eğitimler ve sertifikalar veriyor. Vakfın yöneticilikle ilgili programında, “Recep Tayyip Erdoğan ve yeni Türkiye’nin inşası” üzere dersler de veriliyor. Vakfın yaptığı bilgilendirmeye nazaran, bugüne kadar 100 bine yakın aktiflik düzenleyen TÜGVA, 500 bine yakın bireye ulaştı. Vakıf bünyesinde 51 bin 131 istekli de çalışıyor. Bütün bu aktifliklerin, “ahlaklı bir jenerasyon yetiştirilmesi” maksadı doğrultusunda yapıldığı söyleniyor. “Özçekim” isimli mecmua, TÜGVA tarafından çıkarılıyor. Vakfın ‘Çizimlerle 40 Hadis‘, ‘Beytülmakdis Gençliği‘, ‘Bölge Uzmanı Yetiştirme Programı‘ ve ‘Genç Diplomat Akademisi‘ üzere projeleri de bulunuyor.
6- Vakıf, bu kaynaklara ve bu sayıda binaya nasıl erişti?
İnternet sayfasındaki bilgilere nazaran, vakfın 30 vilayette 38 tane erkek öğrenci yurdu var. Tekrar AKP’ye yakınlığı ile bilinen TÜRGEV’in yalnızca kız yurdu açmasına karşılık TÜGVA da yalnızca erkek yurdu açıyor. Ulusal Eğitim Bakanlığı dışında, Dışişleri Bakanlığı, Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, TİKA, Yurtdışı Türkler Başkanlığı vakfın partnerleri ortasında yer alıyor. Turkcell, THY, Türk Telekom, Halkbank, Ziraat İştirak Bankası ile SETA ve Turkuvaz Medya Kümesi üzere kurumlar da vakfın sponsorları. Bunun dışında belediyeler ve valilikler de TÜGVA’ya kira ve bina dayanağı veriyor. Kimi Sayıştay raporlarında valilik ve belediyelerin vakfa fahiş yardımlar ve dayanaklar verdikleri yansımış, bu harcamaların yöntemsiz olduğu da belirtilmişti.
7- Vakıf yine neden gündeme geldi?
Gazeteci Metin Cihan, eski bir TÜGVA çalışanının kendisine ulaştığını, devlette FETÖ gibisi bir yapılanmaya gittiğini savunduğu vakıfla ilgili elindeki dokümanları ilettiğini belirterek, bunları toplumsal medya hesabından açıkladı. Cihan, daha evvel Gülen cemaatinin yaptığına emsal biçimde TÜGVA aracılığıyla Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet Genel Müdürlüğü ve yargı içerisinde kadrolaşmaya gidildiğini tez ederek, “Din istismarına dayalı ordu, emniyet, yargı kadrolaşması başta olmak üzere, FETÖ diye anlatılan ne varsa, tamamı bunlarda da var. Üstelik bireylerin kaydı tutulmuş. Kimlik numaralarına kadar excel listesi aslında daha uzun. Görsel olarak paylaşabilmek için bir kısmını aldım. Umarım okunabiliyordur. İsimlere, kimlik numaralarına, telefonlara bant çektim lakin bu listelerin diğer ellerde de olduğuna eminim. Bugün torpiliyle keyifli olanlar, yarın güç vakitler geçirebilir. Çocukları cemaat yurduna alırsın, tornadan geçirirsin, sonra asker polis takımlarına gönderirsin. Bilindik bir kıssa. Yeni dönem. TÜGVA versiyon. TÜGVA evraklarını gazete haberi yapsaydım ‘Paralel devlet yapılanması’ başlığı atardım” sözlerini kullandı.
8- Açıklanan evraklarda neler var?
Cihan’ın açıkladığı evraklarda, TSK’den emniyete, Adalet Bakanlığı’ndan yargıya kadar birçok farklı kamu kurumuna yerleştirildiği belirtilen şahısların isimleri yer alıyor. Dokümanlarda, bu şahısların ne vakit imtihana girecekleri ve mülakat tarihlerinin de listelendiği görülüyor. Bu bireylerin referansları olarak da TÜGVA yöneticileri ile eski AKP milletvekili Mahmut Kaçar gösteriliyor. Evraklarda, “subay aday listesi“, “özel harekât aday listesi“, “astsubay aday listesi” üzere başlıklar dikkati çekiyor. Kelamı edilen şahısların atandıkları ya da atanacakları savunulan yerlerin listelerde belirtildiği de görülüyor.
Metin Cihan, “kendisine dokümanları gönderen kişinin, TÜGVA’nın bir devir ERP ismi verilen, Bylock gibisi bir programı kullandığını, telefona indirilen programda kayıtlı herkesin şahsî bilgilerinin yer aldığını, programın çökmesiyle milyonlarca kişinin bilgilerinin bilinmez ellere geçtiğini aktardığını” da yazdı. Cihan, bu kişinin, “Bu program nüfus sistemine bağlıydı. Kişinin TC’sini yazınca tüm bilgileri çıkıyordu. Ben de zati o vakit vakıftan ayrılma kararı verdim” dediğini aktardı.
Cihan, paylaştığı farklı bir doküman için de “Yapılanma TÜGVA’dan ibaret değil. Örneğin yurtlara çökmek için 7 oluşum toplantı yapıyor. Liste hazırlanıyor, talepler iletiliyor, sonra ortalarında paylaşım yapılıyor. Birinci listede 821, ikincide 285 bina var. Yani öğrenciler yurt bulamazken oysaki mevcut binalar bunlara dağıtılmış” dedi. Kelam konusu evrakta, bilhassa İstanbul’daki kamu taşınmazlarının yurt olarak TÜGVA ile Kadem, İlim Yayma Cemiyeti, TÜRGEV, Ensar üzere vakıf ve derneklere tahsis edildiği belirtiliyor.
Cihan, yayımladığı bir öteki evrak için de “Vergiler de TÜGVA’ya gidiyor. Belediyeler ve valilikler eliyle kamu kaynakları bu yapılanmaya aktarılıyor. Mali takviye raporu başlıklı evrakta bunu çok net görebiliyoruz” dedi. Bu dokümanda de TÜGVA’ya verilen taşınmazlar ile kamu binalarının kiralarının belediyeler ve kamu kurumları tarafından ödendiği görülüyor.
9- TÜGVA evraklarla ilgili açıklama yaptı mı?
TÜGVA, evraklar yayımlandıktan sonra lideri aracılığıyla bir açıklama yaptı. TÜGVA Genel Lideri Enes Eminoğlu, salı günü yaptığı açıklamada vakıf hakkında sızdırılan dokümanların düzmece olduğunu argüman ederken dün yaptığı açıklamada ise “Dokümanlar sızdırılmış” dedi. Gazeteci Cüneyt Özdemir’in canlı yayınına katılarak sorularını yanıtlayan Eminoğlu, “Bir defa bu içerden evrakları almış bu adam, sızdırmış, yedek yapmış ve ifşa ediyor” dedi. Metin Cihan’ın ifşa ettiği evraklar ortasında gerçek bilgiler olduğunu da kabul eden Eminoğlu, “Yıllar sonra ifşa eden zihniyet, bunların taktiği ve uygulaması” değerlendirmesini yaptı. Eminoğlu, daha sonra dokümanların tahrif edilmiş olduğunu, hazırlamanın çok kolay olduğunu da söyledi.
10- Argümanlarla ilgili soruşturma açıldı mı?
Hayır. Ortaya çıkan evraklara, TÜGVA’nın geçmişte yöneticiliğini yapmış birtakım isimlerin, “Dokümanlar yanlışsız. Birçok kamu kurumuna TÜGVA’lılar yerleştirildi” açıklamalarına karşılık, savcılıklar şimdi harekete geçmiş değil.