Bosna Hersek’in Srebrenitsa şehrindeki Potoçari’de 11 Temmuz 1995’te yapılan ve İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’nın tanık olduğu ‘en büyük soykırım’ olarak tarihe geçen Srebrenitsa Katliamı'nın üzerinden 25 yıl geçti.
1995’ten beri, her yıl 11 Temmuz’da, 8 bin 372 soykırım kurbanı törenlerle anılıyor. Yakınlarını kaybedenler, mezarların başında dualar ediyor.
Ancak bu yıl, yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle kitlesel anma etkinlikleri yapılmadı.
Srebrenitsa'daki eski akümülatör fabrikasında düzenlenen merkezi anma törenine katılanlar, daha sonra Potoçari Anıt Mezarlığı'na gelerek soykırım anıtına çiçek bıraktı.
Katliamın 9 kurbanı daha bugün toprağa verildi
Srebrenitsa Soykırımı'nın kimlik tespiti yapılan 9 kurbanı daha bugün Potoçari Anıt Mezarlığı'na defnedildi.
1000'den fazla kurbanın cansız bedeni hâlâ bulunamadı
Bu yıl defnedilen kurbanlarının en genci öldürüldüğünde 23 yaşında olan Salko İbisevic, en yaşlısı ise 70 yaşında öldürülen Hasan Pezic oldu.
Toprağa verilen diğer kurbanlar ve yaşları ise şöyle:
“Sead Hasanovic (24), Alija Suljic (26), Hasib Hasanovic (25), Zuhdija Avdagic (48), Bajro Salihovic (52), İbrahim Zukanovic (54), Kemal Music (27).”
Potoçari Anıt Mezarlığı'na bugüne kadar 6 bin 652 soykırım kurbanı defnedildi.
Dünya lideri anma törenine video mesajlarla katıldı
Bosna'daki savaşta Birleşmiş Milletler (BM) askerlerinin üs olarak kullandığı eski akümülatör fabrikasında düzenlenen törende aralarında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da bulunduğu birçok dünya liderinin gönderdiği video mesajlar gösterildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan video mesajında şunlaı söyledi;
“Ne şehitlerimizi unutacak ne de Srebrenitsa Soykırımı'nı unutturacağız. Bosnalı kardeşlerimize karşı işlenen cinayet ve katliamların takipçisi olacak, hak ve adalet arayışınızda sizleri asla yalnız bırakmayacağız. Onca drama, katliama ve gözyaşına rağmen, Avrupalı siyasetçiler Srebrenitsa katliamından hiçbir ders çıkarmadılar”
“Soykırımın üzerinden çeyrek asır geçse de acımız halen tazedir. Ortaya çıkarılan her toplu mezarla yüreklerimiz yeniden dağlanıyor. Hala kadınlar kocalarına, çocuklar anne-babalarına kavuşmanın umuduyla yaşıyor. Aradan geçen bunca zamana rağmen hala çocuklarının yolunu gözleyen anneler var. 25 yıldır mavi kelebeklerin izinde sevdiklerimizi arıyoruz”
İtalya Başbakanı Giuseppe Conte, Avrupa'nın 25 yıl önce bugün kalbinden vurulduğunu kaydederek, “Yaşananları hatırlamak hepimizin görevidir. Adalet yerini bulmalı. Bu suçu işleyenlerin yargılanmaları kurban yakınlarının acılarını bir nebze azaltacaktır.” diye konuştu.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, benzer olayların bir daha yaşanmaması için herkesin elinden geleni yapması gerektiği belirterek, “Öldürülen masum kurbanları unutmayacağımıza söz veriyoruz. Ayrımcılığın, nefretin ve sürgünün olmadığı bir dünya inşa etmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Pakistan Başbakanı İmran Han da Srebrenitsa Soykırımı'ndan herkesin ders çıkarması gerektiğini belirterek, “Uluslararası toplum bir daha böyle bir şeyin yaşanmasına izin vermemeli.” dedi
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise Srebrenitsa'yı yıllar önce ziyaret ettiğini anımsatarak, kurban yakınlarının acısını paylaştığını söyledi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Srebrenitsalı sivillere yönelik bu kanlı saldırının 20. yüzyılın en karanlık günlerinden biri olarak insanlık tarihin sayfalarında sonsuza dek kalacağını vurguladı.
Aliyev, uluslararası toplumun 1992'de Hocalı Katliamı'na karşı takındığı soğukkanlı tavırla suçluların yargılanmamasının, 1995'te Srebrenitsa'da daha büyük bir katliama neden olduğuna dikkati çekti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson da kurban yakınlarının acılarını paylaştığını ve adalet arayışlarında onları desteklemeye devam edeceğini belirterek, hala soykırımı inkar edenlerin olduğunu ve bu izin verilmemesi gerektiğini kaydetti.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise Srebrenitsa'da yaşananların, insan hakları savunucusu ülkelerin ikiyüzlülük yapmalarını sonlandırmaları mesajı verdiğini kaydederek, “İran'ın Bosna Hersek'in bağımsızlığını tanıyan ilk ülkeler arasında olduğu için gururluyum. Bugün de dost elimizi uzatmaya devam ediyoruz.” dedi.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier da “Srebrenitsa Soykırımı, etnik temizliğin yağma, sürgün, cinayet ve tecavüzlerle vücut bulmuş şekliydi.” ifadesini kullandı.
Haluk Levent, Ayşe Kulin, Ali Koç… Kurbanların isimlerini okudular.
Her yıl 11 Temmuz’da, İstanbul’da çeşitli organizasyon ve etkinlikler düzenleyerek soykırımın hatırlatılmasına ve hayatını kaybedenlerin anılmasına öncülük eden Bosna Sancak Akademik Kültür ve Tarih Vakfı bu yıl, ‘Srebrenitsa İçin Okumalar’ adlı etkinlik düzenledi.
Etkinlik kapsamında, sanatçı Suzan Kardeş, sanatçı Haluk Levent, sanatçı Kenan Vural, Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanı Ali Koç, Yazar Ayşe Kulin, tarihçi Prof Dr. Hatice Oruç gibi isimler isimler Srebrenitsa’nın 25 kurbanının adını okudu.
Srebrenitsa'da ne oldu?
Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995'te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.
Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmasına izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık bölgede, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar ise toplu mezarlara gömüldü.
Srebrenitsa soykırımına ilişkin içeriğimiz
Cansız bedenine ulaşılanlar her yıl Potoçari'de defnediliyor
Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz'da Potoçari Anıt Mezarlığı'nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.
