ABD Dışişleri Bakanlığı, ülkelerin dini özgürlükler alanındaki uygulamalarını değerlendirdiği 2021 raporunda Türkiye’de hükümetin dini azınlıklar için “düşmanca bir siyasi ortamı tetikleyecek davranışlarda, kasıtlı eylemsizliklerde ve retorikte” bulunduğu bildirdi.
Birleşik Devletler Memleketler arası Dini Özgürlükler Komitesi (USCIRF) tarafından yayınlanan 2021 raporunda, cemevlerinin ibadethane olarak tanınması, dini azınlıklara hukukî kişilik ve idare konseyi seçimi düzenleme haklarının verilmesi ve Halki Ruhban Okulu’nun açılması üzere kilit ehemmiyete sahip mevzularda çok az efor harcandığı vurgulandı.
“Nefret söylemi ve şiddet aksiyonlarına tolerans gösteriliyor”
Raporda ayrıyeten hükümetin nefret söylemi ve şiddet hareketlerine de tolerans göstermeye devam ettiği vurgulandı.
Mart ayında daha demokratik ve daha özgür bir Türkiye vaadiyle ilan edilen İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın insan hakları tertipleri tarafından “kaçırılmış bir fırsat” olarak nitelendirildiği vurgulanıyor.
Raporda Halki Ruhban Okulu’nun açılmaması, azınlık vakıflarını idare heyeti seçmesine müsaade verilmemesi, cemevlerinin ibadethane olarak tanınmaması, örgün eğitimde yalnızca Sünni İslam öğretilerine yer verilmesi ‘sorun’ olarak gösteriliyor.
Uygurların geri gönderilme kaygısı
Raporda ayrıyeten Türkiye’de yaşayan 50 bin civarında olduğu düşünülen Uygur’un 2017 yılında Türkiye ve Çin ortasında imzalanan hatalıların iadesi muahedesinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde oylanarak kabul edilmesi halinde geri gönderilme telaşı taşıdığı vurgulandı.
Raporun sonuç kısmında Türkiye’nin önemli dini özgürlük ihlallerinde bulunması ya da göz yumması nedeniyle Amerikan Dışişleri Bakanlığı’na, Türkiye’yi ‘özel izleme listesine’ alması tavsiye ediliyor.
Ayrıyeten Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan‘ın ülkedeki dini müsamaha ve azınlıkların güvenliğine yönelik dini telaffuzları ve sembolleri siyasi gücünü sağlamlaştırmak için kullanmaya devam ettiği belirtiliyor.
Bununla birlikte hükümetin dini çeşitlilik yerine tek bir Sünni İslam yorumuna takviye vermeyi tercih ettiğinin de altı çiziliyor.
