Bayan cinayetleri hakkında konuşan Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, “Bir hukukçu olarak idama kategorik olarak karşı değilim. Ama bu ve gibisi olaylarda çok duygusal ve anlık reaksiyonlarla birtakım tahlilleri kendimizce konuşuyoruz. Sonrasında bir tarafta kalıyor. İdam tahlil olur mu olmaz mı tartışması çok spekülatif bir tartışma olur. O yüzden o tartışmaya bir hukukçu ve bakan olarak girmek istemem” dedi.
Geçmişte idam cezası varken birebir hataların işlendiğini söyleyen Bakan Yanık, “Biraz evvel söz ettiğim çerçeveden bakınca cezayı ne kadar ağırlaştırırsanız ağırlaştırın toplumsal bir bakış açısı geliştirmediğinizde kesinlikle o cürmü ancak az lakin çok işleyenler olacaktır” görüşünü lisana getirdi.
Bakan Yanık’tan Can Göktuğ Boz açıklaması
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, 24 Tv’de canlı yayınlanan ”24 Özel” programında gündeme dair değerlendirmelerde bulundu. Can Göktuğ Boz tarafından öldürülen Başak Cengiz’in vefatının kendisini çok etkilediğini lisana getiren Yanık, “Ailesiyle de temas halindeyiz. İki sefer ben görüştüm. Telefonla da görüşüyoruz ve davayı da takip ediyoruz. Bu çeşit hususlar bize intikal ettikten itibaren sürece çabucak Bakanlık olarak dahil oluyor ve takip ediyoruz. Başak Cengiz evrakında da birebir şeyi yapacağız” diye konuştu.
Bakan Yanık, failin profiline dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Şiddete çok yatkın bir profil. Meskeninde kesici birtakım aletler biriktiriyor. Yalnız yaşayan bir profil. O gün de dışarıya elinde bir samuray kılıcıyla ‘Birini öldürmek üzere çıktım.’ diyor. Şurası çok trajik ve çok can yakıcı; bizim bayana yönelik şiddet dinamikleri başkalarından farklıdır. Bunu ayrıyeten tespit etmemiz ve ayrıyeten kıymetlendirmemiz, sorunun tahlili noktasında bilhassa birtakım çalışmalar yapmamız gerekir. ‘Kadın olduğu, direnemeyeceği, kolay öldüreceğimi düşündüğüm için onu seçtim.’ diyor. Bayanların uğradıkları şiddetin değerli bir kısmı tam da bu sebeple meydana geliyor. Bayan olduğu, direnemeyeceği, daha zayıf olduğu için, bir formda direnmemesi ve yanıt vermemesi gerektiği düşünüldüğü için.”
“Başak Cengiz cinayeti Türkiye’de bugüne kadarki bayan cinayetlerinin söz edilmemiş özetini önümüze koydu”
Başak Cengiz’e bir vefa borçları olduğunu lisana getiren Bakan Yanık, şunları kaydetti:
“Çok başarılı ve herkesin çok sevdiği bir kız ve çok hassas. Hasebiyle bayana yönelik şiddet konusunda aslında adeta bir atasözü üzere geçti literatüre. Ayırıcı özelliği bence bunun altını çizmesi. Öbür taraftan faille ilgili bir süreç aslında hukuksal. Biz her türlü takibi yapacağız. Tüzel ve psiko-sosyal takviyesi aileye sağlamaya çalışıyoruz. Başak Cengiz cinayeti Türkiye’de bugüne kadarki bayan cinayetlerinin söz edilmemiş özetini önümüze koydu. Bunun üzerinde çok durmamız gerekiyor. Bunun üzerinde yalnızca bizim Bakanlığımızın değil, medyanın, eğitim dünyasının, anne ve babaların durması gerekiyor.”
Ruh sıhhati yasası gelecek mi?
Ruh sıhhati yasası talebi konusunda da değerlendirmeleri soruların Bakan Yanık, “Ruh sıhhati dediğimizde çok diğer bir disiplin devreye girer. Tıp biliminin konusu olarak kıymetlendirmek lazım. Bir de şunu görmek lazım. Son analizde ruhsal sorunlar yahut ruh sıhhatiyle alakalı problemlerin takibi ve tespiti noktasında gerekli düzenlemelerin yapılması, eksik bir konu varsa buranın tamamlanması gerektiği açık. Öbür taraftan, mevcut imkanların kullanılması noktasına da dikkat edilmesi lazım. Kaldı ki ruh sıhhati yasası diye kısaca tanımladığımız bir yasa çalışması konusunda da Sıhhat Bakanlığı ve Meclisin ilgili komiteleri hazırlık yapıyorlar. Bakanlık olarak bizim ilgi alanımıza giren alanlarla alakalı Aile Müracaat Merkezleri ve aile danışmanlığı kavramı üzerinden dahiliz” dedi.
“Sürekli hata üreten bir sistemin sonuçlarını cezalandırmış olursunuz”
Bayana yönelik şiddetle uğraşta birçok kurum ve sivil toplum kuruluşuyla uyum halinde olduklarını lisana getiren Yanık, bütün paydaşların bir ortaya geldiği sistemin oluşturulmaya devam ettiğini söyledi.
Yanık, ceza sisteminin cürmün sonucunu düzenlediğini aktararak, cezalandırmanın tek başına kabahatin toplumdan yok olmasını sağlamadığını söyledi.
Cezanın süreci yöneten bir şey olmadığını belirten Yanık, “Süreci yönetirken eğitim sistemi, aile, etraf, medya, aklınıza gelecek bütün paydaşların bu bahiste ortak tavrının olması lazım. Aksi takdirde daima cürüm üreten bir sistemin sonuçlarını cezalandırmış olursunuz. Sıkıntıyı kökünden halletmediğinizde bu daima dönen bir çark, siz de o çarkı durdurmaya çalışan Don Kişot’lara dönüşürsünüz. O yüzden ısrarla eğitim, çocukluktan başlayarak farkındalık, toplumsal algının dönüşmesi gerektiğini vurguluyoruz ve onun için çalışıyoruz. Yok edemezsiniz” diye konuştu.
“Cezalarımız kara Avrupa’sından daha ağır”
Bakan Yanık, bunun yalnızca hukukla çözülecek bir sorun olmadığına vurgu yaparak, “Cezalarımız kara Avrupa’sından daha ağır. Amerika bu manada daha cezacı bir hukuk sistemidir. Oradan da ağır. Cezayı artırarak sonucu yönetemiyorsunuz” dedi.
“Toplumsal bakış açısı geliştirmediğinizde o cürmü işleyenler olacak”
İdam cezası konusunda da değerlendirmelerde bulunan Yanık, şunları söyledi:
“Bir hukukçu olarak idama kategorik olarak karşı değilim. Ancak bu ve gibisi olaylarda çok duygusal ve anlık reaksiyonlarla birtakım tahlilleri kendimizce konuşuyoruz. Sonrasında bir tarafta kalıyor. İdam tahlil olur mu olmaz mı tartışması çok spekülatif bir tartışma olur. O yüzden o tartışmaya bir hukukçu ve bakan olarak girmek istemem. Şunu söyleyebilirim, geçmişte de idam cezası Türkiye’de varken bu kabahatler işleniyordu. Biraz evvel tabir ettiğim çerçeveden bakınca cezayı ne kadar ağırlaştırırsanız ağırlaştırın toplumsal bir bakış açısı geliştirmediğinizde kesinlikle o cürmü lakin az lakin çok işleyenler olacaktır.”
“İstanbul Mukavelesi’ni bir hukuk metni olarak önemseyen birisiyim”
İstanbul Kontratı tartışmalarına da işaret eden Yanık, ”İstanbul Sözleşmesi’nden ayrıldığımız için bayana yönelik şiddet artmadı ve azalmadı.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Yanık, ”İstanbul Mukavelesi olmazsa dünyanın sonu gelir” savının gerçekçi olmadığının altını çizerek, şunları kaydetti:
“İstanbul Mukavelesi’ni bir hukuk metni olarak önemseyen birisiyim. Geçmişteki sözlerim, konuşmalarım çok açık. Onların hiçbirisinde bugün farklı düşünmüyorum. O vakit dediğimi yeniden söyleyeyim. İstanbul Mukavelesi bir memleketler arası metin ve bir çerçeve metin. Milletlerarası metinlerin pek birden fazla tavsiye metinleridir. İstanbul Kontratı keza. Pek azında amir kararlar vardır, Taraf devletlere birtakım yükümlülükler yükler. İstanbul Kontratı, Avrupa Kurulu’nun hazırladığı ve taraf devletlere, bayana yönelik şiddetle gayrette ekonomik, toplumsal, hukukî, eğitim, göç, mültecilik durumu vesaire noktasında gerekli düzenlemeleri şayet tüzel metin sorunun varsa iç hukukunda gereğini yap, ekonomik olarak desteklenmesi gerekiyorsa mağduru takviyeyle, klâsik pahalar noktasında birtakım sorunlar varsa bunları değiştir, dönüştür diye bir çerçeve çiziyordu. Daha somutlaştırarak söyleyeyim. Bizim bugün 81 tane şiddet tedbire ve izleme merkezimiz var. Buralarda vatandaşlar müracaat ettiğinde bir süreci başlatıyoruz ve çabucak onların korunma önlemi gerekiyorsa alıyoruz, konukevlerimize yerleştiriyoruz. Ekonomik olarak muhtaçlık halindeyse onlara birtakım ekonomik takviyeler sağlıyoruz. Çocukları varsa, çocuk güvenlik tehdidi altındaysa çabucak kapalılık kararı alıyoruz. Biz kendi pratiğimizden yola çıkarak birtakım düzenlemeler yaptık. Türkiye’nin bayana yönelik şiddetle gayreti noktasındaki geriye dönük müktesebatını yabana atmayalım.”
