Ayşe Sayın
BBC Türkçe, Ankara
Adalet ve Kalkınma Partisi ve MHP’nin çalışmalarını tamamlama kademesine geldiği Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusunda “sınırlı değişiklik” yapılması gündemde.
İki parti seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesi konusunda uzlaşsa da, “daraltılmış bölge, ittifak içi baraj, YSK’nın vilayet seçim şurası liderleri üzerindeki yetkilerinin artırılması” üzere kıymetli bahislerde ilerleme sağlanamadığı ve pakette yer almayabileceği tabir ediliyor.
İki parti kurmaylarının, TBMM’nin açılmasının akabinde taslağa son biçimini birlikte vermek üzere bir ortaya geleceği belirtilirken, gelinen nokta, “Sıkıntılar vardı, aşıldı lakin masadan eksiklerle kalkıldı” kelamlarıyla özetleniyor.
AKP ve MHP’nin üzerinde çalıştığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusunda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve akabinde da MHP Başkanı Devlet Bahçeli’nin yaptığı açıklamayla seçim barajı yüzde 7 olarak netleşti. Fakat, baraj uzlaşması dahil, Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusundaki değişikliklerle ilgili kuvvetli bir görüşme sürecinin yaşandığı söz ediliyor.
Kulislere yansıyan bilgilere nazaran her iki partinin başlangıçta yüzde 5 olarak uzlaştığı seçim barajı konusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Barajla ilgili olarak şu anda bariz hale gelen aslında 7 lakin bu mevzuda Cumhur İttifakı olarak MHP’li arkadaşlarımızın son kararını bizim arkadaşlarımız şimdi almış değiller. Lakin 7 netleşmiş vaziyette, MHP’de buna olumlu bakıyor” açıklaması ile havanın değiştiği belirtiliyor. Tıpkı açıklamada Erdoğan, “Bunun altında bir şey olur mu, olmaz mı, şimdi önümüze gelmiş değil. O denli bir şey olursa o da olağan konuşulabilir lakin şimdilik bu türlü bir şey yok” diyerek açık kapı bıraksa da, MHP Başkanı Devlet Bahçeli’nin partisinin “baraj altında kalmasından tasa ettiği” algısının önünün kesmek için “Baraj yüzde 7 olarak kesinleşmiştir” açıklaması yaptığı söz ediliyor.
“Beklentiler revize edildi”
İki partide çalışmaları yürüten heyetin, TBMM’nin yeni yasama yılının başlayacağı Ekim ayından sonra da bir ortaya gelerek, teklife en son formunu vermeleri bekleniyor. Lakin başlangıçta planlananın bilakis, iki taraf ortasında yürütülen görüşmelerde, kimi düzenlemelerle ilgili ilerleme sağlanamadı ve bu nedenle daha sonlu bir teklif Meclis’e sunulabilir.
AKP kurmayları, teklif üzerinde vakit zaman problemler yaşandığını, lakin aşıldığını belirtirken, “Büyük beklentilerimiz revize edildi, masadan eksiklerle kalkıldı, çalışmalar devam edecek, lakin çok kapsamlı bir değişiklik olmayabilir” değerlendirmesini yapıyorlar. Bu kapsamda, yüzde 7 seçim barajının yanı sıra, ittifak içindeki partilerin her biri için de baraj getirilmesinden vazgeçildiği belirtiliyor.
Ayrıyeten, AKP’nin istediği ve her seçim etrafının 5 ya da 7 milletvekili biçiminde düzenlenmesini içeren “daraltılmış bölge” seçeneğinin de MHP’den kabul görmediği için gündemden kalktığı vurgulanıyor.
İki partinin üzerinde uzlaşamadığı hususlardan birisini de Yüksek Seçim Heyeti’nin (YSK) yetkilerinin artırılmasına dönük düzenlemenin oluşturduğu tabir ediliyor. Yapılan birinci çalışmada, YSK kararlarının, vilayet ve ilçe seçim heyetleri tarafından itiraz edilmeksizin motamot uygulanmasına dönük bir düzenleme düşünülüyordu. Şimdi uzlaşma sağlanamadığı için bu düzenlemenin de askıya alınabileceği tabir ediliyor.
Vilayet seçim liderlerinin belirlenmesi konusunda ise değişiklik yapılması planlanıyor. Mevcut maddede, o seçim bölgesindeki en kıdemli hakim, vilayet seçim konseyi lideri seçiliyor. Şimdi kesin uzlaşma sağlanmamakla birlikte, bunun yerine Yargıçlar ve Savcılar Şurası’na vilayetteki en kıdemli 3 hakim ortasından vilayet seçim heyeti liderini belirlemesi yetkisinin verilmesi düşünülüyor.
İttifak sistemine devam
Yüzde 7 seçim barajında uzlaşılmasının akabinde, muhalefet partileri tarafından, AKP ve MHP’nin “ittifak sistemine son verip, seçimlere başka farklı gireceği ve muhalefet bloğunu dağıtmak için de ittifak sistemine son verileceği” argümanları lisana getirilmişti. Fakat gerek MHP ve gerekse iktidar partisi kulislerinden yansıyan bilgiye nazaran, ittifak sisteminden vazgeçilmesi kelam konusu değil. AKP içinde, MHP’nin yüzde 7 barajını aşabilecek güçte olduğu, yalnızca cumhurbaşkanlığı seçiminde işbirliği yapılabileceği görüşünü seslendirenler olsa da, parti idaresinde bu görüşün kabul görmediği söz ediliyor. İki partinin milletvekili seçimine başka girmesi halinde, bir manada “rakip partiler” haline geleceği, bu çekişmenin cumhurbaşkanlığı seçimine olumsuz yansıyacağı tabir ediliyor. MHP’nin de esasen ittifak sisteminden vazgeçilmesi üzere bir fikrinin olmadığına dikkat çekiliyor.
Meclis’in Ekim gündeminde yok
Yeni seçim yasası paketinin Meclis’e ne vakit sunulacağı konusunda da takvim netleşmiş değil.
Teklifin TBMM’nin yeni yasama yılına başlayacağı Ekim ayında Meclis’e sunulması planlanmıyor. Seçimlerin Haziran 2023’de yapılacağına dikkat çekilerek, teklifin Meclis gündemine gelmesinin bütçe görüşmeleri sonrasına kalabileceği ve yılbaşından sonraya da kalabileceği belirtiliyor.