Seçim yasası teklifi, “her siyasi partinin seçim bölgelerinde almış olduğu oy sayısının dikkate alınması” şartı nedeniyle 2023 seçimlerinde siyasi partileri zorlayacak. Oranlarını artırmayı hedefleyen partiler, vilayetlerde “yüksek profilli adaylar” üzerine ağırlaşacak. Bu nedenle partilerde “liste savaşları” yaşanacak.
Cumhuriyet’ten Selda Günaysu’nun haberine nazaran, siyaset kulislerinde yasa teklifinin 2023’e tesirleri şöyle anlatılıyor:
“Bu teklif, ‘Ceketimi koysam seçilir’ periyodunu sona erdiriyor”
Aday profili: Baraj yüzde 7’ye indirilse de ittifak içinde yer alan her partinin, seçim etraflarında aldığı oylar, parlamentoya göndereceği milletvekilleri açısından ehemmiyet taşıyor. Bu nedenle partilerin 2023’teki asıl önceliğinin “milletvekili aday listeleri” olacağına işaret ediliyor. Her partinin oy artırmak için “illerin önde gelen isimlerini aday göstermek isteyeceğine, liste savaşlarının yaşanacağına” işaret ediliyor. Kulislerde, “Bu teklif, ‘Ceketimi koysam seçilir’ devrini sona erdiriyor” değerlendirmeleri yapılıyor.
“Küçük partilerin ittifaklarda yer almalarının tek avantajı ülke seçim barajını geçmek olacak”
‘Küçükler’ değersizleşecek: “Artık oyların” ittifaklara dahil edilmemesi nedeniyle, “oy oranları düşük” partilerin “ittifaklar içinde yer almasının ehemmiyeti kalmayacak.” Örneğin teklif, Millet İttifakı’na katılmak isteyen DEVA, Gelecek, DP ve SP’ye, kendi isim ve amblemleriyle seçimlere girdikleri takdirde, milletvekili çıkarabilmek için “o seçim bölgesinde birinci ya da ikinci parti olma” zaruriliği getiriyor. “Küçük partilerin” ittifaklarda yer almalarının tek “avantajı” ise ülke seçim barajını geçmek olacak.
“Teklif, ‘2018 öncesine dönüşü’ getiriyor”
‘Artık oylar’ ne olacak?: Teklifte “artık oylar” da sandığa gömülüyor. Bir diğer deyişle, teklif, “2018 öncesine dönüşü” getiriyor. Yüzde 10 barajını aşan siyasi partiler milletvekili çıkarma hakkını elde ediyor, D’Hondt sistemi uyarınca da “o seçim bölgelerinde aldıkları oy sayısı kadar” milletvekilini parlamentoya gönderebiliyordu. Bu teklif, seçimlerden birinci çıkacak olan siyasi partinin elini güçlendiriyor.
Muhalefetin iki seçeneği
Teklif ile “muhalefetin bundan sonra nasıl yol izleyeceği” de çok tartışılıyor. Teklifin, “muhalefetin önüne iki seçenek sunduğuna” işaret ediliyor. Birinci seçenek, oy oranları düşük partilerin, oy oranı yüzde 7’nin üzerinde olan partilerin milletvekili aday listelerine girmeleri. 2018’de SP’li isimlerin CHP listelerinden, DP Genel Lideri Gültekin Uysal’ın ise ÂLÂ Parti’nin listesinden aday olduğu üzere. İkinci seçenek ise “düşük profilli aday yolu.” Bu seçeneğe nazaran de örneğin DP, SP, DEVA ve Gelecek üzere siyasi partilerin Millet İttifakı içinde yer almaları durumunda, “seçim bölgelerine nazaran strateji yürütmesi” manasına geliyor. Bu partilerin milletvekili çıkarabilmesi için “CHP ve YETERLİ Parti’nin bu partilerin adaylarına dayanak vermesi” gerekiyor.
TIKLAYIN – Seçim barajını düşüren tekliften, ittifak atağı çıktı: Yeni teklif en çok AKP’ye yarıyor, muhalefeti strateji belirlemeye zorluyor