Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 25 Ekim’de yapılan kabine toplantısında, talimatı doğrultusunda 58 vilayetteki 1585 cemevinin ziyaret edilerek taleplerine ait kapsamlı bir çalışma hazırlamayı görüştüklerini açıklamıştı. Artık de iktidarın bu bahiste ne yapacağı merak konusu.
Erdoğan’ın bu açıklaması, muhalefet cephesinde “seçim yatırımı” olarak nitelendirilse de iktidar partisinde Alevilerin talepleri ve bilhassa de cemevlerinin statüsü konusunda ne üzere adımlar atılabileceği tartışılıyor.
Alevilerin talepleri konusunda yeni anayasa çalışması kapsamında düzenlemeler yapılması, Diyanet üzere, başka bir Alevi cemaati başkanlığı kurulması seçeneklerinin tartışılabileceğini belirten AKP kurmayları, “Devletin müdahale hakkını gizli tutan bu türlü bir düzenlemeye Alevilerin tüm bölümlerinin onay verip vermeyeceği kıymetli. Ortak bir bakış açısına muhtaçlık var” görüşünü lisana getiriyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 25 Ekim’de yapılan kabine toplantısındaki gündemlerinin ortasında cemevlerinin olduğunu belirterek, “Talimatımızla ülkemizin 58 vilayetindeki 1585 cemevi ziyaret edilerek hazırlanan kapsamlı çalışmayı görüştük” açıklaması yapmıştı.
Erdoğan’ın bu açıklaması, siyasi kulislerde iktidarın yeni bir “Alevi açılımı”na hazırlandığı yorumlarına neden oldu.
AKP kulislerinde bir müddettir cemevlerinin gereksinimlerinin ve Alevi toplumunun taleplerinin karşılanmasına dönük çalışmalar yürütüldüğü konuşuluyor.
Lakin bu kere geçmiş yıllarda yapılan “Alevi açılımları”nın sonuçsuz kalması da dikkate alınarak, “açılım” sözü kullanılmıyor ve “Alevi toplumunun taleplerinin ve cemevlerinin muhtaçlıklarının karşılanması”na dönük adımlardan kelam ediliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Alevi toplumunun taleplerini karşılayacak bir çalışma konusunda samimi olduğu” vurgulanırken yeni süreçle ilgili, “Bu işin geçmişte devlet eliyle yürütülmesi önemli meseleler doğurdu. O nedenle şimdiki çalışma daha sivil bir biçimde sürdürülüyor. Problemler, gereksinimler dinlendi. Yapılması gerekenler yapılıyor, yapılmaya da devam edecek” değerlendirmesi yapılıyor.
İki bakanlığa vazife
Alevilerin talepleri ve cemevlerinin ihtiyaçlarının tespiti konusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı’nca bir müddettir çalışmaların yürütüldüğü belirtilirken, 25 Ekim’deki kabine toplantısında da bu çalışmalar sonucu hazırlanan raporun sunulduğu belirtiliyor.
AKP Merkez Karar İdare Heyeti’nde yedek üye de olan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun danışmanı Ali Arif Özzeybek’in cemevlerini ziyaret ederek ihtiyaçları konusunda bilgi aldığı bir mühlet evvel kamuoyuna yansımıştı.
“Kendi ortalarındaki konsensus önemli”
AKP kurmayları, cemevlerine ibadethane yahut kültür merkezi statüsü verilmesi, alevi dedelerine maaş bağlanması, cemevlerinin gereksinimlerinin karşılanmasına dönük seçeneklerin tartışıldığını; lakin problemlerin tek başına iktidarın yahut devletin alacağı kararla çözülemeyeceğini, Alevilerin öncelikle kendi içlerinde bir konsensus sağlaması gerektiğini söz ediyorlar.
Alevi dedelerine maaş bağlanmasına birtakım Alevi örgütlerinin “Alevi inancına ve geleneklerine ters olduğu” olduğu gerekçesiyle karşı çıktığına dikkat çeken AKP kaynakları, devlet tarafından maaş bağlansa bile bu durumun Aleviler ortasında yeni bir tartışmayı başlatacağına işaret ediyor.
Tüm bu detaylar dikkate alınarak kapsamlı ve titiz bir çalışma yürüyeceğine dikkat çekilirken geçmiş yıllarda hazırlanan raporların yeni çalıştaylarla güncellenebileceği, farklı Alevi kesitleriyle görüşmeler yapılabileceği söz ediliyor.
Okmeydanı Cemevi“Ayasofya kadar önemli”
AKP kulislerinde, cemevlerinin statüsü konusundaki tartışmanın “1400 yıllık bir sorun olduğu” ve yalnızca devletin yapacağı düzenlemeyle çözülemeyeceği belirtilerek, “Bu işi çözmek Ayasofya’yı açmak kadar değerli. Ayasofya’yı ibadete açmak nasıl ki Sünni Müslümanların büyük bir beklentisi idiyse Alevi vatandaşların bu konudaki en büyük beklentisi de bu” değerlendirmesini yapıyor.
Lakin cemevlerine ibadethane yahut kültür merkezi statüsü verilmesi konusunda AKP içinde şimdi netleşmiş bir görüş yok.
Birtakım AKP kurmayları, “toplumsal barış” ismine ibadethane statüsü verilmek istense bile bu durumun anayasal teminat altında olan ihtilal maddelerinden “Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması”na ait yasaya karşıtlık oluşturacağını tabir ediyorlar.
Kültür merkezi statüsüne ise birtakım Alevi kısımlarının karşı çıkması nedeniyle, statü probleminin tahlilsiz kaldığına işaret ediliyor.
“Yeni anayasa içinde değerlendirilebilir”
AKP kaynakları, yeni anayasa çalışması içinde Alevilerin taleplerini karşılamaya dönük düzenlemeler yapılabileceğini belirtirken, bunların ne olacağının ilerleyen süreçte netleşebileceğini söz ediyorlar.
Tartışılan bir öteki seçenek ise Diyanet İşleri Başkanlığı üzere bir “Alevi cemaati başkanlığı”nın kurulması.
Lakin bu türlü bir adımın yeni bir tartışma yahut sorun alanı yaratıp yaratmayacağının uygun hesaplanması gerektiği belirtilerek, ” Devletin müdahale hakkını gizli tutan bu türlü bir düzenlemeye Alevilerin tüm kısımlarının onay verip vermeyeceği kıymetli. Bu bahiste ortak bir bakışa ve konsensusa muhtaçlık var” değerlendirmesi yapılıyor.