Ankara’nın Altındağ ilçesindeki Battalgazi Mahallesi’nde Salı akşamı bir küme Suriyeli göçmen ve Türkiyeli genç ortasında çıkan hengame sonucu 18 yaşındaki Emirhan Yalçın’ın bıçaklanarak hayatını kaybetmesinin akabinde mahallede tansiyon sürüyor. BBC Türkçe’ye konuşan bir Suriyeli, ailesini mahalleden çıkarıp Ankara’yı terk etmek için Türk esnaflardan yardım isterken, mahallede “devriye gezen” genç erkek kümelerinin olduğu görülüyor.
Çarşamba gecesi yüzlerce kişi Suriyelilere ilişkin dükkân ve konutlara saldırdı, çok sayıda mesken ve iş yeri ziyan gördü.
Ankara Emniyet Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamalara nazaran, Altındağ’daki olaylara karıştığı tespit edilen 148 kişi yakalandı.
Yakalanan şahıslardan 64’ünün gasp, taammüden yaralama, mala ziyan verme, uyuşturucu husus imali, hırsızlık vb. kabahatlerden kaydı bulundu. 29’u hakkında idari süreç uygulanırken, 43’ü ile ilgili isimli süreç başlatıldı.
Battalgazi Mahallesi’ne giriş çıkışlar hala polis denetiminde gerçekleşiyor.
Mahallede market ve eczaneler de dahil olmak üzere gerek Suriyelilere gerek Türklere ilişkin birçok dükkân hala kapalı.
İş yeri ziyan görmüş pek çok Suriyeli ise dükkanlarından geriye kalanları toplamak ve yıkıntıları temizlemek için çalışıyor.
Konuştuğumuz Suriyeliler, dükkanların ziyan görmesi ve yağmalanması bir yana, meskenlere yapılan hücumlardan dolayı çok korktuklarını söylüyor.
Suriyelilere takviye olmak istediklerini ancak ‘hedef olmaktan korktuklarını’ söyleyen Türkler ise, mahalleye hakim olan atmosferden kaygı duyduklarını lisana getiriyor.
Gençler sokaklarda ‘devriye geziyor’
Mahallede, sırtlarında Türk bayrağıyla gezen bir küme gence rastlıyoruz.
Hayatını kaybeden Emirhan Yalçın’ın yakın arkadaşları olduklarını söyleyen gençler, mahalleyi denetim emeliyle sokakları gezdiklerini söylüyor.
- Altındağ’da neler yaşandı, mahalle halkı yaşananlar için ne diyor?
- Ankara Emniyet Müdürlüğü: Altındağ’da olaylara karışan 148 kişi yakalandı
BBCBir gece evvel yüzlerce insanı sokağa döken ve onlarca iş yerinin taşlanarak yakılmasıyla sonuçlanan aksiyonların, gençlerin Suriyelilere duyduğu öfkeyi güçlendirdiği gözleniyor.
Hayatını kaybeden Emirhan Yalçın’ın yakın arkadaşı olduğunu söyleyen bir genç, şunları tabir ediyor:
“Bunlar bizim arkadaşımızı öldürdü. Daha evvel dört Suriyeli bana da bıçak çekti. Haydi ben de öldüm, ne olacak? Hiç Suriyeliye bir şey yaptığımızı gördünüz mü? Hayır. Zira bu vakte kadar daima biz ezildik.”
“Devletime yalvarıyorum, bunlar buradan gitsin. Daha evvel de bu türlü şeyler yaşanıyordu. Ben niçin bacımı alıp parka gidemiyorum? Götürdüğüm vakit ben katil olacağım.
“Milletçe perişan olduk. Bize yarım saat müsaade verin, bunları yarım saatte göndeririz. Emel öldürmek değil, göndeririz. Benim arkadaşım öldü, biz ne yapsak da geri gelmeyecek ancak bunlar artık buradan gitsin.”
BBC‘Bir Türk olarak Suriyelilere dayanak verdiğimizde çabucak gaye oluyoruz‘
Mahallede açık olan az işyerlerinden birine giriyoruz.
İşletmecileri Türk olduğu için rastgele bir ziyan görmeyen işyerinin çabucak yanında kepenkleri ve camları kırılarak içerideki eserlere ziyan verilmiş, Suriyelilere ilişkin dükkânlar bulunuyor.
Sağlam kalan işyerinin sahibi bayanla, ağlamaktan gözleri kızarmış bir haldeyken konuşuyoruz:
“Türk misafirperverliği bu muydu? Her birinin konutunda en az 4 çocuk var, üç gündür kaygılarından sokağa çıkıp ekmek bile alamıyorlar, çoluk çocuk meskende aç bekliyorlar. Şu anda bir Türk olarak Suriyelilere takviye verdiğimizde çabucak maksat oluyoruz.”
Röportaj esnasında, mahallede devriye gezen bir öbür genç kümeyle karşılaşıyoruz.
İşyerinin çabucak yanında, Suriyelilere ilişkin ziyan görmüş bir dükkânın camına asılmış Türk bayrağını indirmeye çalışıyorlar.
BBCGençlere müdahale eden bayan, “Bırakın, neden indiriyorsunuz bayrağı” diye gençlere sesleniyor. Gençlerden biri ise, “Abla, Türk bayrağı bu dükkâna yakışmıyor, indirmemiz lazım” diyor.
Bayan ise ısrarcı olarak, o dükkânın Türklere ilişkin olduğunu söylüyor:
“Türk mü abla burası?”
“Evet, Türk!”
Röportajımıza devam ederken bu sefer, ailesini Ankara’dan çıkarmak için işyeri sahiplerinden yardım istemeye gelen Suriyeli işyerine giriyor.
Çocuklarını alıp Ankara’dan gitmeye karar verdiğini ancak kendilerini otogara kadar götürecek araç bulamadıklarını anlatarak, Türk işletme sahiplerinden takviye istiyor.
BBCKendilerine eşlik eden bir Türk olmadığı sürece, mahalleyi terk edemeyeceklerini düşünüyor:
“Biz 7 yıldır bu mahalledeyiz. Diğer bir yerde hengame oldu, ıstırabı bize geldi. Biz kimseye karışmadık. Türk milletinden Allah razı olsun lakin biz bunlara ne yaptık bilmiyoruz. İki kişinin ortasındaki düşünceyi bize çektirdiler.”
“Çok korkuyoruz. Biz çocuklarımızı düşünüyoruz, yoksa burayı terk etmezdik. Konutumun içinde üç çocuk var. Gece üçe kadar yatmadılar, gece koridorda yattılar, pencerelerden uzak durdular. Bizim camlarımızı kırdılar. Ben ne yaptım?”
“Bu sabah ekmek sıkıntı buldum. Nereye gideceğim ki? Kimseyi tanımıyorum. Dışarıda bana saldırabilirler diye ekmek alamadım. Allah razı olsun komşular bana birkaç tane ekmek getirdiler. İki günde yalnızca ekmek ve bizi buradan götürecek otomobil bulmak için dışarı çıktım.”
Suriyeli babanın araç sorunu, Türk esnafın dahil olmasıyla çözülebiliyor.
BBC Suriyeli mülteci ‘Ben burada vergi veriyorum lakin yan taraf vermiyor’
Kepengi kesilerek içerisindeki teknolojik eserlerin yağmalandığı bir dükkânın, Suriyeli işletmecisiyle konuşuyoruz.
Suriyeli, sokakta röportaj yapmaktan çekinerek dükkânın içerisine girmemizi teklif ediyor.
Bomboş rafların önünde, yalnızca dükkânın camlarının ya da kepenginin ziyan görmediğini, içerisindeki bütün eserlerin çalındığını söylüyor.
Geriye kalanları toplamak ve yıkıntıları temizlemek için öbür Suriyeli arkadaşları da dükkâna geliyor.
Dükkânı yağmalanan Suriyelinin yanından ayrılıp, çabucak kapı komşusu olan ve dükkânı sağlam kalan Türk esnafa uğruyoruz.
Türk esnaf, yan dükkânın sahibi Suriyeliye maddi istikametten takviye olabilmek için kendilerine ilişkin laptop veriyor ve “Ne kadar gereksinimin olursa kullan, maddi manevi yanındayız kardeşim” diyor.
Ama Battalgazi’de Suriyeli ve Türk esnaf ortasındaki bağ, bu diyalogda görüldüğünden daha karmaşık.
Mahallede Türk esnafın Suriyelilere nazaran sayıca epeyce az olduğu bilinen bir gerçek.
Çoklukla “Suriyelilerin aldığı toplumsal yardımlar” ve daha da değerlisi “Suriyelilerin dükkanlarının ruhsatsız ve kontrolsüz olduğu, münasebetiyle vergi vermeden haksız kar elde ettikleri” argümanları bunun sebebi olarak kabul görüyor.
Kısa bir mühlet evvel Suriyeli esnafa dayanak olan Türk esnaf, bizimle yaptığı röportajda ise şunları söylüyor:
“Suriyeliler ekonomik olarak çok güç kazandılar, mahalledeki bu rahatsızlık o yüzden. Ben burada vergi veriyorum fakat yan taraf vermiyor.”
“Eğer ben vergi veriyorsam, yanımdaki da vergi verecek. Vergi kaydı yok. Emlak vergisi, stopaj… Hepsinden muaf. Bu mevzu yüzünden esnaf birbirine diş biliyor. Bu türlü olaylar olunca da herkes reaksiyonunu gösteriyor.”
“Devlet büyüklerinin buna bir dur demesi gerekiyor. Burada Türk isen, iki adım önde hatalısın. Bu bölge, unutulmuş bir bölge. Artık buraya bakılması lazım.”
Türk esnafa ilişkin dükkân içerisinde röportaj yaptığımız esnada, kepenklere vurulan sopa sesleriyle irkiliyoruz.
Yaşları en fazla 5-7 ortasında olan dört çocuk, Suriyeli sandıkları dükkânın kepenklerine ellerindeki sopalarla vuruyor.
BBC Battalgazi’de bir esnaf ‘Suriyelileri buradan yalnızca devlet gönderebilir‘
Suriyeli kiracıları bulunan bir emlakçıyla konuşuyoruz.
Mahallede Suriyelilere fahiş fiyatlarda konut ve dükkân kiralandığı savlarını sorduğumuz emlakçı, kendi kiraladığı dükkanları ‘asla yüksek fiyattan vermediğini’ lakin mahallede bu türlü örneklerin bulunduğunu söylüyor.
Mahallenin kalkınması açısından Suriyelilerin bir an evvel gönderilmesi gerektiğini savunan emlakçı, aksi takdirde Altındağ bölgesinin ‘gelişmemiş’ kalacağını düşünüyor:
“Mahalledeki yapılaşmanın bakımsızlığını görüyorsunuz. Suriyeliler buradan gitmediği sürece burada çağdaş yapılaşma olmayacak. 350 bin liralık dairelerimizi 280 bin liraya satamıyoruz.”
“Hele bu olaylardan sonra buralar hiç gelişemeyecek. Mahallede devam etmekte olan iki inşaatımız vardı, artık buradan konut satma bahtı yok, müteahhitleri battı artık. Anca buradan Suriyeliler giderse o vakit tahminen çehre değişir, dışarıdan yatırımcı bile gelebilir.”
Tekrar de mahalle halkı tarafından Suriyelilere yapılanları haksız bulduğunu şöyle lisana getiriyor:
“Suriyeli kiracılarım akşamdan beri endişeyle beni arıyorlar. Konutunuzun ışıklarını söndürün, muhakkak odalarda değil camlardan uzakta koridorlarda oturun dedim.”
“Çoluk çocuğun yaşadığı meskenleri taşlayarak, cinayet işleyenden ne farkın kaldı? Kırarak, dökerek, yağmalayarak hırs alınmaz. Hırsını almak istiyorsan gidersin, sandıkta yanıtını verirsin. Ya da madem reaksiyon göstereceğiz, daima birlikte Cumhurbaşkanlığına yürüyelim.”
Altındağ’da ‘tek bir Suriyelinin’ kalmaması gerektiğini savunan emlakçı, bunu yalnızca ‘devletin’ yapabileceğini düşünüyor:
“Buradaki Suriyeli esnaf eninde sonunda dükkânlarını açacak. Hem diyelim ki Altındağ’dan gittiler, nereye gidecekler? Keçiören, Ayrancı, Dikmen ya da diğer şehirlere… E Türkiye’yi terk etmiş mi oluyorlar? O yüzden devletin göndermesi gerekiyor.”
“Eğer hükümet, sayın Cumhurbaşkanımız, ‘bu Suriyelileri ben getirdiğim üzere ben götürürüm’ derse lakin o vakit buradan masraflar. Lakin Cumhurbaşkanı kılını kıpırdatmazsa kimse kusura bakmasın, 2023’te Cumhurbaşkanı’na güle güle.”
Son birkaç gündür Battalgazi Mahallesi’nde yaşananlar, milyonlarca göçmenin bulunduğu Türkiye’de yaşanabilecek benzeri olaylar açısından telaş verici olarak bedellendiriliyor.
Emlakçı, “Dünkü olayların içerisinde provokatörlerin olduğuna inanıyorum. Çok kişi tutuklandı. Zira bu bireyler, bu mahalleden değildi. Lakin vatandaşı galeyana getirmiş oldular” diyor.
