Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan, “Hukuk devletinde adaletin yegane adresi mahkemelerdir. Mahkemelerin adalet arayışına yanıt veremediği, bağımsız ve tarafsız yargılama unsurlarına uygun bir formda uyuşmazlıklara tahlil üretemediği bir yerde hukuk dışı arayışların ortaya çıkması kaçınılmazdır” dedi. Arslan konuşmasında “1984” kitabının muharriri George Orwell’a atıf yaparak, “‘Küresel Büyük Birader’in ortaya çıktığını görmekten ötürü dehşete düşerdi” tabirlerini kullandı.
Anayasa Mahkemesi’nde “Mesleki Hayat Bağlamında Özel Hayata Hürmet Hakkı” bahisli sempozyum düzenlendi.
Sempozyumda konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, “Hukuk devletinde adaletin yegane adresi mahkemelerdir. Mahkemelerin adalet arayışına yanıt veremediği, bağımsız ve tarafsız yargılama unsurlarına uygun bir formda uyuşmazlıklara tahlil üretemediği bir yerde hukuk dışı arayışların ortaya çıkması kaçınılmazdır” dedi.
Özel hayatın saklılığı tarafındaki tartışmaların birçok ülkede sürdüğünü vurgulayan Arslan, “İngiliz George Orwell, 1984 isimli romanında distopik bir dünyanın korkutucu tasvirini yapmıştır. Orwell nezaretin bir manada içselleştirilmesini şöyle lisana getirmiştir: ‘Çıkardığınız sesin işitildiği, karanlıkta olmadığınız sürece, her hareketinizin izlendiği varsayımı, içgüdüsel bir alışkanlık haline dönüşmüştü, bununla yaşamanız gerekiyordu- yaşıyordunuz’. Orwell’e nazaran ‘Büyük Birader’ iktidarının en tesirli gözetleme aracı televizyondur. Televizyonun “hem alıcı hem verici olarak kullanılmasını sağlayan teknik gelişmeler, özel hayata son verdi”. Orwell, kitabını tamamladığı 1948 yılından iki yıl sonra, yani internetin ve akıllı cep telefonlarının icadından çok evvel ortamızdan ayrıldı. Bugün yaşasaydı, kitabında tasvir ettiği distopik dünyanın kusursuz biçimde gerçekleştiğini, hatta aşıldığını şaşkınlıkla gözlemlerdi. Muhtemelen de dijital çağ olarak söz edilen bugünlerde neredeyse adım başı rastlanan kameralarla karanlıkta olanları bile izleyebilen, yazılımlarla pozisyonları takip edebilen, görünmeden gören, her yerde hazır ve nâzır bir ‘küresel Büyük Birader’in ortaya çıktığını görmekten ötürü dehşete düşerdi” tabirlerini kullandı.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması tartışması
Kamuya alınacak olanlara yönelik güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması konusunu kıymetlendiren Arslan, “Bu durum devlete sadakat ve bağlılık çerçevesinde kamu misyonundan çıkarma konusunda da evleviyetle geçerlidir. Öbür bir sözle devlet, anayasal sadakat yükümlülüğüne muhalif tavır ve davranış içinde olduğunu tespit ettiği kamu vazifelilerinin vazifeden çıkarılmaları yahut öteki türlü idari yaptırıma tabi tutulmaları tarafında süreç yapabilecektir. Bu manada kamu vazifesinden çıkarma, mesleksel hayat ile özel hayat ortasındaki yakın bağlantıdan ötürü sebep ve/veya sonuca dayalı olarak kişinin özel hayata hürmet hakkına müdahale olarak nitelendirilebilmektedir” sözlerini kullandı.
AYM Lideri Arslan şunları söyledi
“Özel hayata hürmet hakkının ve mahremiyetin garanti altına alınması, bireyin maddi ve manevi varlığının, özerklik ve özgürlüğünün korunması ve geliştirilmesi bakımından son derece kıymetlidir. Bunun yanında unutmamak gerekir ki, temel hak ve özgürlüklerin korunduğu, hukuk güvenliğinin sağlandığı bir hukuk devleti tıpkı vakitte refah devletinin de olmazsa olmaz kuralıdır.
Esasen güneşin altındaki başka kelamlar üzere bu kelam de yeni değildir. Osmanlı Devletinde bir periyot sadrazamlık da yapmış olan Tunuslu Hayreddin Paşa yıllar evvel bu tespiti yapmış ve yazdığı kitapla bunu bize aktarmıştır. Kanun-î Esasi’nin ilanından sekiz yıl evvel yayınladığı kitabında Avrupa’da gezdiği ülkelerin kurumlarına dair müşahedelerini paylaşan Tunuslu Hayreddin Paşa’ya nazaran ‘en yüksek refah mertebelerine ulaşan ülkeler, hürriyetin unsurlarını ve siyasi tanzimata denk gelen anayasayı yerine oturtan ülkelerdir’.
Kuşkusuz dün olduğu üzere, bugün de hürriyet prensiplerini ve Anayasa’yı yerine oturtma konusunda en büyük vazife yargıya düşmektedir. Bu vazife hakkıyla yerine getirildiğinde yargıya itimat de istek edilen seviyeye yükselecektir. Bu nedenle yargı mensupları olarak daima bir özeleştiri ve muhasebe içinde kendimizi gözden geçirmek ve yenilemek durumundayız. Bu bizim hukuka, adalete ve son kertede mensubu bulunduğumuz milletimize olan vicdan borcumuzdur.”
