GÖKÇER TAHİNCİOĞLU
Anayasa Mahkemesi, FETÖ’nün 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrasında sıkça gündeme gelen, gözaltına alınanlara azap yapıldığı argümanları konusunda kritik bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, Antalya’da gözaltına alınan ve azap nedeniyle hastaneye kaldırılarak bağırsağından ameliyat olmak zorunda kalan öğretmenin şikayeti üzerine başlatılan, takipsizlikle sonuçlanan soruşturmanın “hak ihlali” oluşturduğuna karar verdi. Kararda, “Kötü muamele yasağı mutlak bir yasak olup ulusun varlığını tehdit eden genel bir tehlike durumunda bile askıya alınamamaktadır. Terör ve örgütlü hatalarla gayret gibi en güç şartlarda bile makus muamele kesin olarak yasaklanmıştır” denildi. AYM, savcılığın, İsimli Tıp raporuna karşın, polisin, “merdivenden düştü” tespitini temel alarak takipsizlik vermesini ihlal nedeni saydı. AYM kararına nazaran soruşturma tekrar başlatılacak ve öğretmene 40 bin lira tazminat ödenecek.
Anayasa Mahkemesi İkinci Kısım tarafından oybirliği ile alınan karar, darbe teşebbüsü sonrasında, 27 Temmuz 2016’da gözaltına alınan öğretmen Eyüp Birinci’nin başvurusu üzerine verildi.
Karara nazaran, Birinci’nin eşi, gözaltı sırasında savcılığa başvurarak eşinden haber alamadığını, sağlıklı halde emniyete götürülen eşinin hastaneye kaldırıldığını duyduğunu belirterek şikayetçi oldu. Lakin daha sonra Birinci’nin eşi, kızı, kayınpederi, eşinin kardeşleri de gözaltına alındı. Hastaneden çıktıktan sonra şikayette bulunmayan, hakimlikte azap gördüğünü söylemeyen Birinci, tutuklandıktan sonra hata duyurusunda bulundu.
“Merdivenden düştü” tutanağı
Gözaltında olduğu sırada beş kere tabip muayenesinden geçirilen Birinci için, bedenindeki ağır darp izlerine karşın, “darp ve cebir izi yoktur” raporu verildi. Lakin sonraki iki muayeneye gelen hekimler, Birinci’nin bedenindeki azap izlerini tespit etti ve karın ağrısı şikayeti nedeniyle hastaneye sevkine karar verdi. Hastaneye sevk edilen Birinci’nin kalın bağırsağının yırtıldığı saptandı. Ameliyata alınan Birinci, günlerce ağır bakımda kaldıktan sonra hayata dönebildi.
Antalya Başsavcılığı, kelam konusu dokümanları hastaneden ve hekimlerden talep etti. Emniyetten gelen tutanakta ise Birinci’nin başının döndüğü, merdivenden düştüğü, bunun üzerine polislerin kendisini kaldırdığı, “istersen hastaneye götürelim” dediği, güzel olduğunu söyleyen Birinci’nin nezarethaneye konulduktan sonra kötüleştiği belirtildi.
Kamera kayıtları yok
Savcılık, emniyetteki kamera imajlarının gönderilmesine yönelik yazısı ise karşılıksız kaldı. Antalya Emniyeti’nin kayıtları göndermemesine ve rastgele bir karşılık vermemesine karşın savcılık yine talepte bulunmadı.
Takipsizlik verildi
Birinci ismine Avukat Münip Ermiş’in yaptığı müracaatta, İsimli Tıp raporları, hastane tutanakları ve başka kanıtlara karşın, savcılık, emniyette misyonlu polislerin ve tıpkı devirde gözaltında tutulanların sözlerine başvurmadan takipsizlik kararıyla belgeyi kapattı. Kararda, gelen raporlarda, Birinci’deki izlerin darp ve cebirle oluşmuş olabileceğinin belirtildiği, buna karşılık, bu formda mi yoksa merdivenden düşme sonrasında mı oluştuğunun tam olarak belirlenemeyeceğinin söylendiği anımsatıldı. Bu görüş doğrultusunda kesin delil bulunamadığından takipsizlik verildiği kaydedildi.
AYM: “Devlet, hukukun aktif olması için sorumluların hesap vermesini sağlamalı”
Birinci, bunun üzerine AYM’ye başvurdu ve kelam konusu kararın alındığı süreç başladı. AYM, Mayıs ayında karara bağladığı müracaatın münasebetini açıkladı.
Kararda, yaşananlar özetlendikten sonra, şu yorum yapıldı:
“Devletin kişinin maddi ve manevi varlığını müdafaa hakkı kapsamındaki pozitif yükümlülüğünün bir metot boyutu bulunmaktadır. Bu tarz yükümlülüğü çerçevesinde devlet, her türlü fizikî ve ruhsal akın olayının sorumlularının belirlenmesini, gerekiyorsa cezalandırılmasını sağlayabilecek tesirli resmî bir soruşturma yürütmek durumundadır. Bu tarz bir soruşturmanın temel hedefi kelam konusu hücumları önleyen hukukun aktif bir şekilde uygulanmasını garantiye almak, kamu vazifelilerinin ya da kurumlarının karıştığı olaylarda bunların sorumlulukları altında meydana gelen olaylar için hesap vermelerini sağlamaktır.
“Ulus tehlikeye düşse bile askıya alınamaz”
Makûs muamele yasağı mutlak bir yasak olup ulusun varlığını tehdit eden genel bir tehlike durumunda bile askıya alınamamaktadır. Terör ve örgütlü cürümlerle çaba gibi en güç şartlarda bile makûs muamele kesin olarak yasaklanmıştır.”
Savcılık bunları soruşturmadı
Kararda, İsimli Tıp raporuna nazaran, Birinci’nin batın bölgesinde meydana gelen yaralanmanın basit düşme ile oluşmasının tıbben mümkün görülmediği anımsatıldı. Polis tutanağında ise merdivenden düşerek kolay biçimde yaralandığının belirtildiğinin altı çizildi. Savcılığın, düşürülme ve öteki ihtimalleri araştırmadan, İsimli Tıp raporu ile çelişen tutanağı temel almasının eksiklik olduğu kaydedildi.
Birinci’yi hastaneye sevk eden hekimin detaylı tabirlerine karşın, beyanlarının araştırılmadığının anlatıldığı kararda, kamera manzaralarının tekrar istenmemesinin, gözaltındaki şahitlerin tabirlerinin alınmamasının da eksik soruşturma manasına geldiği belirtildi.
|
Kararda, hak ihlalinin giderilmesi için soruşturmanın yine açılması gerektiği kaydedildi. Birinci’ye de 40 bin lira tazminat ödenmesi kararlaştırıldı. Hakkında açılan davada FETÖ üyeliği cürmünden 8 yıl 9 ay mahpusa mahkum edilen ve evrakı Yargıtay’da olan Birinci, savcılıktaki sözünde yaşadıklarını şöyle anlatmıştı: “… gözaltına alınıp evimden grup aracılığıyla Kom Şubeye götürülürken konutumda arama yapan ismini bilmediğim esmer bir komiser otomobilde giderken bana şubeye gidince ben senin dalağını s…’ diye küfür etmişti… Yanında tutanakları yazan İbrahim diye hitap ettikleri bir polis memurları ile birlikle beni odaya aldılar. Odaya alındığımda 3 tane cümleyi dakikalarca bağırtılar. Bu cümleler ‘fetö senin a… k… seni s…’ diye bağırttılar. Bu halde kapıyı açıp polis memurlarına dinlettiriyorlardı. Benim sesim azaldıkça ayaklarıma dizlerime basıp, zıt kelepçe bileklerimde olduğu halde bağırtıyorlardı. Kalın gazete rulosuyla başıma gözüme vuruyorlardı. Burnumu dolaba çarptırdılar. Burnum kanamaya başladı. Tampon yaptılar. İbrahim isimli polis, tamponu yaptıktan sonra aşağıdaki odaya indirip dövmeye başladı. Kafanı kaldır, yüzüme bak diyerek yüzüme gözüme vurdu. Yüzüme vurunca tekrar burnum kanamaya başladı. Bu esnada Savcı geldi. Nezarethaneye indirmemiz gerekiyor diyerek tampon yapıp indirler. Sonra bir tutanağı bana okumama imkan vermeden imzalattılar. Nezarethaneye indirildim. Nezarethanede yaklaşık 9-10 kişi idik. Bu bahsettiğim olay gözaltına alındığım 24 Temmuz günü oldu. Akşam saat 21.30-22.00 sıralarında tekrardan rapor için nezarethanenin karşısında bulunan avukat görüşme odasına götürdüler. Burada ismini bilmediğim bir tabip gelip baktı. Bende darp olduğunu söyledim. Kaburgalarımın ve karnımın ağrıdığını söyledim. Tabip beni muayene edeceği sırada tabip beni muayene etmeden çıktı. Polis ve tabip dışarıda görüştü. Hekim tekrar gelip, kulağıma baktı, ensemde şişlik vardı. Kendisine darp gördüğümü söyledim. Tabip bana bunlar kolay şeyler değerli değil dedi… 28 Temmuz Perşembe günü saat 19.00 sıralarında sorgu için üste götüreceklerini söylediler. İsmini bilmediğim bir memur tarafından gözlerim kalın bezle bağlandı. Asansörle üstte çıktık. Kaçıncı kat olduğunu bilmiyorum. Asansörden çıktıktan sonra yürü, eğil, çömel biçiminde talimatlar vererek bir odaya alındım. Sorguyu beni gözaltına alan komiser yapıyordu. Gözlerim bağlı idi. Odada 3-4 kişi olduğunu hissettim. Çırılçıplak soydular. Ben bildiklerimi anlattım. Gözaltına alan ismini bilmediğim komiser olduğunu düşündüğüm yüzüme gözüme tokatla vurmaya başladı. 2 saat müddette bu biçimde süratli bir biçimde, ayaklarımın altına, karnıma vurarak, sonrasında hayalarımı sıkarak, seni hadım ederim, formunda kelamlar söyleyerek azaba devam ettiler. Yüzüstü yatırtıp, sağ kolumu ve sol kulumu geri çevirerek bu polis memuru bana bu formda azap yaptı. Sonrasında sırt üstü döndürüp ayaklarımı ıslatıp copla vurmaya başladılar. Sonra her iki koluma da copla vurdular. Boynumu ıslatıp copla boynuma da vurdu. Bu nedenle kollarımda ve boynumda bir çok morluk oluştu. Hatta copu ağzıma sokup ağzımda çevirdi. Her vurduktan sonrada dik dur diyerek karnıma dakikalarca vurdu. En sonunda sana sürprizim var dedi. Karını ve kızını getireceğim buraya gözlerini açacağım neler yapacağım dedi… Bir yere götürdüler. Polis seni buradan iteklesem ölsen kimsenin haberi olmaz, seninle işim bitmedi, görüşeceğiz dedi. Merdivenden indirmeye başladı. Her basamakta karnıma vuruyordu. Bir merdiven boşluğuna inerken merdivenin başında ardımdan itekledi. Ayağım kaydı. Bir iki basamak düştüm. Tam düşmediğim için bana küfür etti… Kötüleştikten sonra Süleyman isimli polis memuru bana başımızı baya sokma, oruçluyken başım döndü, yaralandım diye tabir ver dedi. Kollarıma girdiler. Hastaneye sevk edildim. Ameliyat edildim. |