Anayasa Mahkemesi’nin Barış Bildirisi’ni imzalayan akademisyenlere ilişkin ihlal kararının ardından ilk kez bir yerel mahkeme bu karara atıf yaparak destek kampanyasına katılan ve yargılanan yazar Ahmet Kardam hakkında beraat kararı verdi. AYM kararı gerekçe gösterilerek beraat eden Kardam, “İki karar da barış akademisyenlerinin dik duruşunun eseridir” dedi. Avukat Dr. Kerem Altıparmak da, “AYM kararının barış akademisyenleri davaları için de sonuç doğuracağını kabul etmek zorundayız” değerlendirmesinde bulundu.
‘Terör örgütü propagandası yapmak’ suçlamasıyla kendisi hakkında hazırlanan iddianame ile barış bildirisini imzaladığı için hakkında dava açılan akademisyenlerin iddianamelerinin içeriğinin aynı olduğunu belirten Kardam sözlerini şöyle sürdürdü:
“Davayı önce İstanbul’da açtılar. Sonra İstanbul’daki mahkeme yetkisizlik kararı vererek İzmir’e, 13’üncü Ağır Ceza’ya gönderdi. Muhtemelen başka dosyalar da vardı. Hâkim önüne gelen dosyayı aldı ve bir karar verdi. Tesadüfen bu bana denk geldi. Bir başkası da olabilirdi. Burada kimin beraat ettiği önemli değil. Önemli olan, aynı suçlamadan yargılanan bir kişinin, Anayasa Mahkemesi’nin Barış Bildirisi’ne ilişkin ihlal kararına atıf yapılarak beraat etmesidir.”
“Hukuksuzluğun bu boyutu anlaşılabilir gibi değil”
Hukukçu olmadığını fakat bütün mahkemelerin bu dosya üzerinden beraat kararı vermesi gerektiğini bildiğini söyleyen Kardam sözlerini şöyle tamamladı: “Bunu yapacaklar mı yapmayacaklar mı bilemiyoruz çünkü Türkiye’de bunu kestirmek çok güç. Mahkemeler ola ki direndiklerinde Anayasa Mahkemesi’nin kararına uymuyoruz mu diyecekler? İktidarın ortağı Bahçeli ‘Anayasa Mahkemesi’nin kararına uymayın’ diyor. Hukuksuzluğun bu boyutu anlaşılır gibi değil. AYM kararı çok önemli başarıydı ve benden bağımsız olarak hakkımda verilen beraat kararının da çok büyük önem taşıdığını düşünüyorum.”
“AYM kararına atıf olmasaydı ihtiyatlı yaklaşırdım”
Kardam için verilen beraat kararının ardından, AYM’nin ihlal kararının yargılanan akademisyenlerin davalarını nasıl etkileyeceği merak konusu oldu. Haklarında ceza verilen birçok akademisyen bulunurken birçoğunun da yargılanması devam ediyor.
Avukat Dr. Kerem Altıparmak, Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararı ve Ahmet Kardam hakkında verilen beraat kararının diğer akademisyenler için muhtemel etkisini şu sözlerle değerlendirdi:
“Kardam hakkındaki kararda Anayasa Mahkemesi’ne atıf olmasaydı çok ihtiyatlı yaklaşmayı tercih ederdim. Ama Anayasa Mahkemesi kararına atıf yaptığı için bütün yargı sürecini etkilediğini görüyoruz. Öte yandan bu dosyanın imzacıya destek olan gruptan yargılandığını da unutmamak gerekiyor. Şu dakikadan sonra Anayasa Mahkemesi 10 kişi için karar verdi, diğerleri devam eder gibi bir söylem olacak iş değildir. Tarafları bağlar gibi bir düşünce var fakat birebir aynı vakalarda, o metnin kendisi üzerinden başkasına mahkûmiyet verilemez.”
“Bireysel başvuru meselesine, ‘hukuk sistemi içerisinde ihlal tespit edildiğinde taraflar beni bağlamıyor’ denemez. AYM kararının bütün Barış Akademisyenleri davaları için sonuç doğuracağını kabul etmek zorundayız. Aksi düşünülemez. Aksi düşünüldüğünde de Türkiye’de milyonlarca mahkeme kararı veriliyor ve her birinin tek tek Anayasa Mahkemesi’nde karara bağlanması gerekir. Bireysel başvuru sistemi de çöker. Aynı ve benzer durumda olan kişiler için Anayasa Mahkemesi’nin bu kararlarının ilkesel olarak uygulanması gerekir. Kardam’la ilgili karar, doğru bir karar ama zaten bu bir zorunluluk. Anayasa Mahkemesi’nin kararının ardından mahkeme ben başka bir karar veriyorum diyemez.”
“Devam eden davalarda ceza eşitlik ilkesine aykırı olur”
‘Barış Bildirisi’ne imza atan akademisyenlerin ayrı ayrı yargılanmalarının da hukuka aykırı olduğunu ifade eden Altıparmak, “Aynı mahkeme birden fazla kişiyi aynı şekilde tek tek yargılıyor. Birden fazla kere aynı eylemi yargılayıp farklı kararlar veriliyor. Hukuk sistemi içerisinde herkese eşit muamele yapılması gerekirken siz bunu uygulamıyorsunuz. Bu aşamadan sonra 10 kişi için hukuki sonuç doğmuş, karar verilmişken yargılaması devam eden akademisyenlere ceza verilmesi eşitlik ilkesine de aykırı olur” dedi.
“İhraç, ceza hukuku dışında bir yaptırım”
Altıparmak, Barış Bildirisi imzacısı akademisyenlere verilecek olası beraat kararlarının özlük haklarını nasıl etkileyeceği sorusuna ise şu yanıtı verdi: “Anayasa Mahkemesi kararını nasıl yorumladığınızla ilgili… Karar ceza yaptırımı olmasını sadece Anayasaya aykırı bulmuyor. Aynı zamanda bunun bir akademik özgürlük kullanımı olduğunu söylüyor. Bu şu demek: Pasaporta el koymak, ihraç ceza hukuku dışında başka yaptırım tipleri. Benim karardan anladığım bu konuşmanın ifade özgürlüğü kapsamında olduğu ve herhangi başka bir yaptırımın da ifade özgürlüğünü ihlal edeceğidir. Bu, ceza davasıyla ilgili yapılan bir başvuruydu ama değerlendirmelerin büyük bir kısmı bu ifadenin herhangi bir şekilde sınırlandırılmasının meşru olup olmadığını tartışıyor. Onun bir akademik özgürlük kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor.”
“Pasaporta da el koyamazsınız”
“Buradan çıkacak sonuç şudur. Eğer bu yaptırım uygulanamayacak bir ifadeyse, ki karardan bu çıkıyor, o zaman pasaporta da el koyamazsınız ihraç kararı da veremezsiniz. Ben bu kararı okuduğumda bu sonucu çıkarıyorum. Hem OHAL Komisyonu’nun hem de İçişleri Bakanlığının muhtemelen farklı bir yolu izleme olasılığı var ama kararı bütünlüklü okuduğunuzda bu ifadenin yaptırıma tabii tutulamayacağı sonucu çıkıyor. Bu kararın uygulanması diğer yaptırımların da ortadan kaldırılmasını zorunlu kılıyor.”
