Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) çok uzun yıllardan gelen bir yasal sorun olarak milyonlarca kişinin önünde mani olarak bulunuyordu. Daima gündeme gelen bahsin özü 90’lı yılların başlarına dayanırken, 2023’te sorun çözüldü. Lakin iktisatta hasar yaratan bu tahlil, EYT’lilerin geçim derdineyse deva olmadı. EYT’lilerin yaklaşık yarısının çalışmaya devam ettiği görüldü.
Son aylarda iğneden ipliğe artırım gelmeyen eser kalmadı. Artırımların temelinde de vergi düzenlemeleri bulunuyor. Bu düzenlemeler kamunun gelir gereksiniminden kaynaklanıyor.
Bir kesim kamu maliyesindeki bozulmayı, iktisattaki problemleri, yönetimsel değil uygulanması mecbur olarak görülen EYT düzenlemesinden kaynaklı olduğunu savunmuştu.
Haklılık hissesi yok denilemeyecek bu görüşün, savunma argümanları taraflı ve yanlış olduğu kadar, iktisatta son yıllardaki gelişmelere bakınca tüm gelişmelerin EYT olmasa da yaşanacağı öngörülüyordu.
100 EYT’liden 46’sı çalışmaya devam etti.
BloombergHT’den Tahsin Akça’nın aktardığına göre, Türkiye’de 2022 sonunda yapılan düzenlemeyle EYT’ye hak kazanan 5 milyon kişi olduğu biliniyor. Bunların 1,9 milyonu Mart 2023 sonrası emeklilik başvurusu yaptı. Mayıs datalarına nazaran de bu bireylerin yüzde 46’sı çalışmaya devam etti.
Zamların sebebi olduğu sav edilen, bir kesim tarafından bu türlü görülen EYT’liler artırımlara emekli maaşıyla karşı koyamadıkları görüldü.
EYT kapsamına giren ve gelecek 3 yıl içinde emekli olması beklenen yaklaşık 3 milyon kişi daha olduğu biliniyor.
Çoğunluğu Mart ayında olmak üzere 1,9 milyon kişinin başlattığı emeklilik süreçleri sürerken, 4A, 4B ve 4C üzere farklı statülerde çalışma hayatlarını geçirenlerin süreçlerinin uzadığı da biliniyor.
Destek primiyle çalışmaya devam edenlerin yüzde 88’ini erkekler, yüzde 12’sini de bayan çalışanlar oluşturuyor.
Mayıs 2023 sonunda derlenen datalara nazaran, Emeklilik süreçleri tamamlanan EYT’lilerden 792 bin kişi ‘sosyal güvenlik takviye primiyle’ çalışmaya devam ediyor. Yani yaklaşık yüzde 46 oranında EYT’li emekli maaşıyla geçinemeyeceği ve hatta yaş gereği de emekliye ayrılmayacağına karar vermiş görünüyor.
Destek primiyle çalışmaya devam eden emeklilerde birinci sırada İstanbul’un geldiği görülüyor. Yüzde 30’u İstanbul’da bulunan EYT’li çalışanların, Türkiye ortalaması yüzde 16 olurken, İstanbul’u Ankara, İzmir ve Bursa izliyor.
