Köy Enstitüleri’nin 82. kuruluş yıldönümü için Vural Sineması Nejat Uygur Sahnesi’nde düzenlenen aktiflikte konuşan şair Ataol Behramoğlu, “Köy Enstitüleri ölmedi; öldürüldü!” dedi.
Köy Enstitüleri’nin 82. kuruluş yıldönümü olan 16 ve 17 Nisan tarihlerinde Mehmet Başaran’ın anısına ‘Fikir ve Kültür Günleri’ kapsamında Vural Sineması Nejat Uygur Sahnesi’nde düzenlenen aktifliğin ikinci gününe şair Ataol Behramoğlu söyleşisi damga vurdu. Türkiye için en uygun eğitim sistemi olan Köy Enstitüleri’ni periyodun büyük yıldızı olarak nitelendiren Behramoğlu, “Köy Enstitüleri ölmedi; öldürüldü!” dedi.
“Sorumluluk ve merhamet duygusu kıymetlidir hümanist edebiyat dalında”
Söyleşisine Köy Enstitüleri’nden mezun olan muharrir, şair ve edebiyatçıları, onların yapıtlarını, alakalarını, dostluklarını anlatan Behramoğlu, Yoksul Baykurt’tan Talip Apaydın’a, Dursun Akçam’dan Mehmet Başaran’a kadar tüm muharrirlerin kıymetli yapıtlara imza attığını söyledi. Yoksul Baykurt’un Yılanların Öcü ve Anadolu Garajı kitaplarının kesinlikle okunması gerektiğini lisana getiren Behramoğlu, Mehmet Başaran’ın çok değerli bir şair olduğunu belirtti. Enstitü mezunu müelliflerin genel olarak köy hikayeleri üzerine yazı ve şiirleri kaleme aldığını hatırlatan Ataol Behramoğlu, Mahmut Akal, Emin Özdemir, Adnan Binyazar ve Dursun Akçam üzere kıymetli muharrirlerin kitaplarında kullanılan lisanın ve gramerin özgünlüğüne değindi.
Köy enstitülü olarak nitelendirdiği yazarlarla ilgili anılar geçidi yaptığını vurgulayan ünlü şair, “Köy enstitülü müelliflerin muvaffakiyet temelinde köy mevzuları, insan ve tabiat bağlantıları yatıyor. Hümanizm olgusu var. Ki, bu dünya edebiyatında çok değerli bir olgudur, kıymetli bir yapı taşıdır. Genel olarak sorumluluk ve merhamet duygusu değerlidir hümanist edebiyat kısmında. Bunun nedeni de, eğitim aldıkları devirde yüklü olarak klasik edebiyat yapıtları okudular. Devrin ulusal eğitim bakanlığı, okullara bilhassa dünya edebiyatından klasikleri öneriyordu. Köy enstitülerinde de eğitim gören her çocuk dünya klasiklerini, hümanizmi okuyarak yetişti. Daha sonra yazın hayatına başlayan müellifler bu hamur ile yazılarını kaleme aldılar. Başlarında Sebahattin Ali üzere öğretmenleri vardı” diye konuştu.
“Siyasetçiler sahip çıkamadı”
Behramoğlu, Köy Enstitüsü’nden mezun olan öğretmenlerin, muharrirlerin çocuklarının ve torunlarının da etkilendiğini, edebiyat ve yazın hayatını onlara da aşılamış olduklarını söyledi. Şair Ataol Behramoğlu, 1940 yılında eğitim hayatına başlayan ve çok partili periyoda geçildiğinde kapısına kilit vurulan köy enstitülerinin kapatılmasına kimsenin direnemediğini, yaşamasına ve yaşatılmasına periyodun siyasetçilerinin sahip çıkamadığını söyledi. Söyleşinin sonunda konukların sorularını yanıtlayan ünlü şair, akabinde basımı devam eden kitaplarından birkaç şiir okudu.
Ayvalık Belediye Lideri Mesut Ergin’in öncülüğünde, Ayvalıklılarla ikinci kere buluşan Köy Enstitüleri Fikir ve Kültür Günleri Mazlum Çimen’in eşsiz konseri ile son buldu.