Avrupa Birliği'nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu (AP) için 28 üye ülkede bu hafta sonu düzenlenen seçimlerin sonuçları açıklandı. Katılımın yüksek olduğu seçimde ana akım partiler büyük kayıplar yaşadı.
Avrupa Parlamentosu seçim sonuçlarına göre, kıta çapında merkez sağ ve merkez sol partiler en büyük kayıpları yaşayan partiler oldu. Liberaller, yeşiller ve aşırı sağcılar ise sandalye sayılarını artırdı.
EPP ve S&D çoğunluğu kaybetti
Bugüne kadar merkez sağ partilerin üye olduğu Avrupa Halk Partisi (EPP) ve merkez sol partilerin üye olduğu Sosyalistler ve Demokratlar grubunun (S&D) sandalyeleri AP'de çoğunluğu sağlamaya yetiyordu. Fakat artık grup sırasıyla 178 ve 147 vekil ile 751 sandalyeli Avrupa Parlamentosu'nda çoğunluğa sahip olmayacak.
Sonuçlara göre Avrupa Parlamentosu'nda yeni sandalye dağılımı şu şekilde
Parlamentoda sandalyesini en fazla artıran grup ise Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı (ALDE) oldu.
ALDE sandalye sayısını 41 artırarak 108 sandalye ile AP'nin en büyük üçüncü grubu oldu. ALDE 22 sandalye ile en fazla Fransa'dan AP vekili çıkardı. İngiltere'de ikinci sıraya yerleşen Liberal Parti de ALDE'nin AP'deki sandalyelerine önemli bir katkı verdi.
Yeşiller ve Aşırı Sağcılar koltuk sayılarını artırdı
Sandalye sayısını 20 artırarak 70'e çıkaran Yeşiller dördüncü, 12 sandalye kaybederek 58'e gerileyen Avrupa Muhafazakar ve Reformcular İttifakı (ECR) ise beşinciliği aşırı sağcı Uluslar ve Özgürlükler Avrupası ile paylaştı.
Aşırı sağcı Uluslar ve Özgürlükler Avrupası da 37 olan vekil sayısını 58'e yükseltti. Aşırı sağın en büyük zaferi, birinci sırayı aldıkları Fransa ve İtalya'dan geldi.
Aşırı sağcı, popülist ve AB karşıtı partilerin üye olduğu Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Avrupası grubu da sandalye sayısını sekiz artırarak 56'ya çıkardı. İngiltere'de Brexit Partisi ve İtalya'da Beş Yıldız Hareketi, bu gruptaki vekillerin çoğunu oluşturuyor.
Avrupa Birleşik Solu – Kuzeyli Yeşil Solu ise küçüldü
Sosyalist, çevreci ve komünist partilerin üye olduğu Avrupa Birleşik Solu – Kuzeyli Yeşil Solu grubununsa 14 sandalye kaybederek 38 vekille AP'nin en küçük grubu olması bekleniyor.
Seçimlerde 45 milletvekili ise bağımsız ve diğer adaylardan seçildi.
Kıta genelinde yüzde 50,95'lik katılım oranı 1994'ten bu yana en yüksek oran oldu
İlk iki sırayı yüzde 89 ve 84 ile oy kullanmanın zorunlu olduğu Belçika ve Lüksemburg aldı. İspanya (yüzde 64,3), Avusturya (yüzde 59), Almanya (yüzde 61,5) ve Danimarka (yüzde 66) katılımın en çok arttığı ülkeler arasında yer aldı.
Son seçimde yüzde 13'lük katılım oranıyla tarihe geçen Slovakya bu seçimde yüzde 22,7 ile yine en düşük ülkelerden oldu. Çek Cumhuriyeti, Slovenya ve Hırvatistan da katılımın yüzde 30'un altında kaldığı ülkelerdendi. İngiltere'de ise katılım yüzde 37'de kaldı. Bu, yüzde 35,6'lık son katılım oranının biraz üzerinde oldu.
2014 yılında ise katılım yüzde 42,6 olmuştu.
Büyük ülkelerde sonuçlar nasıl?
Almanya: Başbakan Angela Merkel'in merkez sağ partisi seçimi birinci bitirmeyi başarsa da beş sandalye kaybederek 29 AP vekili çıkardı. Merkez sol sahip olduğu 27 sandalyeden 12'sini kaybederek üçüncü sıraya gerilerken 9 yeni sandalye kazanan Yeşiller ikinciliği aldı.
Fransa: Fransa'da AB'nin merkez sağ ve merkez sol partileri neredeyse silindi. Marine Le Pen'in aşırı sağcı partisi Ulusal Cephe 22 sandalye ile birinci olurken Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un liberal partisi En Marche ikinci sırada yer aldı ve 21 sandalye kazandı. Üçüncü sırada ise 12 sandalye ile Yeşiller var. AP'de 74 sandalyeye sahip olan Fransa'yı merkez sağ EPP ve merkez sol SD gruplarında toplam 12 vekil temsil edecek.
İngiltere de seçimle katılmak zorunda kaldı
İngiltere: AB'den ayrılma sürecini (Brexit) tamamlayamadığı için AP seçimlerine katılmak zorunda kalan İngiltere'de iktidardaki Muhafazakar Parti ve ana muhalefetteki İşçi Partisi büyük kayıplar yaşadı. İlk iki sırayı ise yeni kurulan ve ilk defa seçime giren Brexit Partisi ile Liberal Demokratlar aldı. Bu iki parti sırasıyla yüzde 31,7 ve yüzde 20,7 oy aldı.
İtalya: İktidar ortağı olan aşırı sağcı Lig partisi yüzde 28 ile zafer ilan etti. Sosyal demokrat Demokratik Parti ve koalisyonun diğer ortağı olan Beş Yıldız Hareketi ise yüzde 20 civarında oy aldılar.
İspanya: İspanya'da sosyal demokratlar yüzde 32, merkez sağ Halk Partisi yüzde 20, sağcı Vatandaşlar yüzde 12 ve Podemos'un Birleşik Sol ve diğer sol gruplarla oluşturduğu ittifak da yüzde 10 oy aldı. Aşırı sağcı Vox'un oyu yüzde 6'da kaldı.
Nüfus olarak AB'nin en büyüğü olan bu beş ülkenin 751 sandalyeli Avrupa Parlamentosu'nda 370 temsilcisi bulunuyor.
Komşularda sonuçlar nasıl?
Yunanistan: Yunanistan'da AP seçiminin sonucu erken genel seçime yol açtı. Avrupa Parlamentosu'nun yanı sıra yerel seçimlerin de yapıldığı ülkede iktidardaki radikal sol koalisyon SYRIZA, birinciliği merkez sağ Yeni Demokrasi partisine kaptırdı. SYRIZA yüzde 24, Yeni Demokrasi ise yüzde 33 civarında oy aldı.
Yeni Demokrasi lideri Kiryakos Mitsotakis, zafer ilan ettiği konuşmasında erken seçim talep etti. Bunun üzerine Başbakan Aleksis Çipras erken seçim yapılacağını duyurdu.
Güney Kıbrıs: Merkez sağ Demokratik Seferberlik (DISY) yüzde 29 oy ile seçimi ilk sırada bitirdi. Komünist Emekçi Halkın İlerici Partisi (AKEL) ise yüzde 27,5 ile ikinci sırada kaldı. Henüz kesinleşmeyen sonuçlara göre AKEL'in Kıbrıslı Türk adayı Niyazi Kızılyürek, Avrupa Parlamentosu'na seçilen ilk Kıbrıslı Türk oldu.
Stelyo Berberakis, AKEL Genel Sekreteri Andos Kyrpiyanu'nun “Niyazı Kızılyürek'in seçimi, Kıbrıs sorununun kaderini değiştirebilir” dediğini aktarıyor.
Bulgaristan: Merkez sağ Bulgaristan'ın Avrupa Gelişimi için Vatandaşlar (GERB) partisi yüzde 30 oyla seçimi ilk sırada bitirdi. GERB'in hemen arkasında yüzde 26 oyla Bulgar Sosyalist Partisi geliyor.
Kaynak: AA, BBC Türkçe