Avrupa Kurulu bünyesinde faaliyet gösteren Avrupa Toplumsal Haklar Komitesi’ne nazaran Türkiye, 1996’da Avrupa Toplumsal Kuralı’nı imzalayarak vadettiği birtakım toplumsal hakları sağlayamadı.
Avrupa Toplumsal Haklar Komitesi bugün yayımladığı 2021 İnceleme Raporu’nda, Türkiye’nin sağlayamadığı yahut sağlamakta yetersiz kaldığı toplumsal hakları şöyle sıraladı:
- Sağlıklı ve inançlı bir ortamda çalışma hakkı
- Sıhhatin korunması hakkı
- Toplumsal yardım hakkı
- Yaşlıların toplumsal teminata erişim hakkı
- Yoksulluk ve toplumsal dışlanmaya karşı korunma hakkı
Avrupa Kurulu üyesi Türkiye, 1996’da Avrupa Toplumsal Kaidesi’ni imzalarken birtakım unsurlara çekince koyarak bunları sağlama yükümlülüğüne girmemişti.
Bunlar beşere yakışır bir hayat için kâfi fiyat, örgütlenme hakkı, toplu pazarlık hakkı ve yılda dört hafta fiyatlı müsaade hakkıydı.
Avrupa Toplumsal Hakları Komitesi, Türkiye’nin eksik kaldığı alanlara dair kimi tespitlerde bulundu.
Sağlıklı ve inançlı bir ortamda çalışma hakkı
Komite, Türkiye’nin sağlıklı ve güvenlik bir ortamda çalışma hakkına dair yasal düzenlemelerinin kâfi olduğunu ancak bunların uygulanmasında eksiklikler olduğunu tespit etti.
İş kazaları ve meslek hastalıklarının tesirli bir formda izlenmediği, işyerlerinin düzenlemelere uyup uymadığını denetlemek için kâfi insan gücü olmadığı açıklandı.
Kontrata nazaran mesleksel sıhhate yönelik hizmetlerin tüm dallardaki tüm çalışanlara sağlanacak formda genişletilmesi gerektiği ama Türkiye’nin bu yolda ilerlemediği görüldü.
Getty ImagesSıhhatin korunması hakkı
Türkiye’nin, ülkede yaşayan şahısların sıhhatini muhafaza yükümlülüğünü de gereğince karşılayamadığı açıklandı.
Buna neden olarak doğum sırasında yaşanan anne ve bebek ölümlerinin gereğince azaltılamaması ve sıhhat sistemindeki uzun bekleme müddetleri gösterildi.
Toplumsal güvenlik sisteminin ise en az standartları sağladığı ve gelişmekte olduğu tespit edildi.
Toplumsal yardım hakkı
Türkiye’de geliri olmayan bir bireye yapılan toplumsal yardımın yetersiz olduğu kayıt altına alındı.
Toplumsal yardımlara erişimin de sıkıntılı olduğu, bu ünitelerin kâfi çalışanının olmadığı ve kontratın imzacısı olan başka ülke vatandaşlarına da birebir düzeyde toplumsal hizmet sunulması koşulunun yerine getirilmediği belirtildi.
Toplumsal hizmetlere dair alınan kararlara halkın iştirakinin da Avrupa Toplumsal Kuralı’nın bir modülü olduğu ve Türkiye’nin bunu yerine getiremediği, özel dalın sağladığı hizmetlerin de herkes için erişilebilir olduğuna dair bir bulgu görülmediği aktarıldı.
Türkiye’de yaşayan yabancıların acil durumlarda sıhhat hizmetlerine erişimi ise kâfi düzeyde görüldü.
- Osman Kavala: Avrupa Kurulu ihlâl prosedürünün resmen başlatılmasına dair orta kararı kabul etti
- Avrupa Kurulu’nun Türkiye için başlattığı ‘ihlal prosedürü’ nasıl işleyecek?
Yaşlıların toplumsal teminata erişim hakkı
Komite, Türkiye’de emekli olmamış yaşlıların temel toplumsal teminata erişim hakkının son derece yetersiz olduğunu tespit etti.
Türkiye’de emekli olmayan ve minimum fiyatın üçte birinden az geliri olan yaşlılara 2020 prestijiyle 711,50 TL yardım verildiğini belirten Komite, bunun son derece düşük olduğunu vurguladı.
Ankara’nın Komite’ye sunduğu bilgilere nazaran 2019 prestijiyle Türkiye’de yaşlıların sırf yüzde 46’sı emeklilik maaşı alıyordu.
Bu oranın çok düşük olduğunu raporlayan Komite, bunun nedenleri konusunda Türkiye’den ek bilgi istedi.
Yoksulluk ve toplumsal dışlanmaya karşı korunma hakkı
Yoksulluk ve toplumsal dışlanmayla uğraş için kapsamlı, kâfi ve koordineli bir siyaset olmadığı açıklandı.