Alican Uludağ
Anayasa Mahkemesi (AYM), birinci defa bir bayan cinayetinde kâfi önleyici ve hami önlemleri almayan kamu vazifelilerinin yargılanması gerektiğine karar verdi. Yüksek Mahkeme, 2013 yılında boşandığı eşi tarafından hakkındaki önleyici önlem kararının sona erdiği gün öldürülen ve bu süreçte ısrarla muhafaza talebi reddedilen akademisyen Serpil Erfındık‘ın ömür hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme, hami ve önleyici önlemlerin kamu vazifelilerinin ihmali ile aktif olarak uygulanmaması sonucunda cinayetin meydana geldiğini belirterek, kamu vazifelilerinin yargılanmasını istedi.
Boşanma davası açmıştı
Dokuz Eylül Üniversitesi Alman Lisanı ve Edebiyatı Kısmı’nda öğretim vazifelisi 38 yaşındaki Serpil Erfındık, 2011 yılında Vedat Atik ile evlendi. Bir müddet sonra eşinden şiddet gördüğünü belirten Erfındık, evlilik birliğinin temelden sarsıldığı gerekçesiyle 2013 tarihinde boşanma davası açtı. Mahkeme çiftin boşanmasına, çocuğun velayetinin anneye ilişkin olmasına ve ayrıyeten müşterek çocuğun her hafta sonu babasında kalmasına hükmetti.
Vedat Atik, 20 Eylül 2013 tarihinde ebeveyn görüşmesinin akabinde çocuğu teslim etmek için Erfındık’ın işyerine gitti. Teze nazaran Atik, burada eski eşine küfür ve hakaretler etti. Olay emniyete yansıyınca taraflar Polis Merkezi Amirliği’ne götürüldü.
Aile Mahkemesi, müracaat üzerine Vedat Atik hakkında eski eşine “her türlü şiddet, şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama yahut küçük düşürmeyi içeren kelam ve davranışlarda bulunmaması tarafında önleyici önlem alınmasına, önlemin bir ay uygulanmasına” hükmederken, esirgeyici önlemler tarafındaki talepleri reddetti.
Vedat Atik, bu karara karşın, Serpil Erfındık’ın işyerine 14 Kasım 2013 tarihinde bir kere daha gitti. Erfındık, yeniden polis çağırmak zorunda kaldı, olay karakola taşındı.
Mahkeme müdafaa kararını yeniden vermedi
Aile Mahkemesi. 15 Kasım 2013 tarihinde yapılan ikince müracaatta 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un 5’inci hususu uyarınca “Vedat Atik’in bir ay boyunca Serpil Erfındık’a yönelik her türlü şiddet, şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama yahut küçük düşürmeyi içeren kelam ve davranışlarda bulunmaması”nın yanında Erfındık’a ve işyerine 100 metreden daha fazla yaklaşamamasına, irtibat araçları ile rahatsız etmemesine karar verdi. Bu kararın bir ay geçerli olmasına hükmedildi. Mahkeme, 6284 sayılı Kanun’un 4’üncü unsurunda yer alan kollayıcı önlemlerin alınmasına ise yer olmadığına karar verdi. Belgeye nazaran, bu karar kuşkulu Vedat Atik’e bildirim edilmedi.
Savcılık şüpheliyi hür bıraktı
Bu ortada Polis Merkezi Amirliği tarafından nöbetçi Cumhuriyet savcısına bilgi verildi. Savcılık, “şüphelinin tabirinin alınarak özgür bırakılması” talimatı verdi. Atik, tabir verdikten sonra özgür bırakıldı.
“Hayatımdan tasa ediyorum”
Önlem sürerken 29 Kasım 2013 tarihinde Atik hakkında hakaret ve tehdit hatasından açılan davanın duruşması yapıldı. Vedat Atik, tebligata karşın duruşmaya gelmedi ve bu nedenle hakkında zorla getirme kararı alındı.
Akademisyen Serpil Erfındık ise duruşmada “hayatından telaş ettiğini, muhafaza kararlarının Atik tarafından ihlal edildiğini, müşterek çocukla bağın sonlandırılması gerektiğini” kaydetti.
Savcılığa son müracaat
Serpil Erfındık, daha sonra İzmir Barosu Bayan Hakları Müracaat ve Hukuk Araştırmaları Merkezi aracılığıyla İzmir Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyet dilekçesini sundu. Lakin savcılıktan da beklenen süreçler yapılmadı.
Önlemin sona erdiği gün öldürüldü
Lakin Serpil Erfındık, bir türlü adaletten beklediği müdafaayı göremedi. Önlem kararının sona erdiği gün olan 15 Aralık 2013 tarihinde oğlunu görme mazeretiyle Serpil Erfındık’ın meskenine giden Vedat Atik, burada Erfındık’ı bıçaklayarak öldürdü.
Yeterli hal indirimi aldı
İzmir’de yapılan yargılama sonucunda katil zanlısı Vedat Atik’e taammüden insan öldürme hatasından müebbet mahpus cezası verildi. Mahkeme, sanığa “iyi hal ve pişmanlık” indirimi uygulayarak cezayı 28 yıl 5 ay 7 güne düşürdü.
Valilik kamu görevlilerine soruşturma müsaadesi vermedi
Bu ortada ailenin avukatları, Serpil Erfındık’ın korunması konusunda kâfi önlemleri almadığı gerekçesiyle polis ve jandarma vazifelileri ile Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı Vilayet Müdürü hakkında cürüm duyurusunda bulundu. Dilekçede, bu kamu vazifelilerinin şiddetin önlenmesi ve hami ve önleyici önlemlerin aktif olarak uygulanmasına yönelik misyonlarını gereği üzere yerine getirmediği belirtildi. Fakat İzmir Valiliği soruşturma müsaadesi vermeyince savcılık belgeyi kapatmak zorunda kaldı.
Lakin savcılık, takipsizlik kararı verdi. Bunun üzerine evrak Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
AYM: Ömür hakkı ihlal edildi, kamu vazifelileri sorumlu
Yüksek Mahkeme, 29 Eylül tarihinde yaptığı toplantıda devletin Serpil Erfındık’ı korumayarak hayat hakkını ihlal ettiğine karar verdi.
Mahkeme, bayana yönelik şiddete ait gözetici ve önleyici önlemlerin kamu vazifelilerinin ihmali ile faal olarak uygulanmaması sonucunda meydana geldiğini belirterek, kamu vazifelileri istikametinden kapatılan soruşturmanın açılmasına hükmetti.
AYM, kararın münasebetini önümüzdeki aylarda açıklayacak. Savcılık, gerekçeli kararın eline ulaşmasının akabinde kamu vazifelileri hakkında kapattığı soruşturmayı yine açmak zorunda olacak.
Avukat Arıkan: Karar emsal nitelikte
Kararı DW Türkçe’ye pahalandıran Serpil Erfındık’ın ailesinin avukatı Aytül Arıkan, AYM kararının emsal olayların önüne geçilmesi ve yönetimin sorumluluğuna dikkat çekmesi açısından kıymetli olduğunu kaydetti. Arıkan, şunları söyledi:
“Bu karar, Türkiye üzere bayan cinayetleri konusunda her gün bir haber aldığımız ülkemizde kıymetli bir karardır, bir emsal teşkil edecektir. Hasebiyle müdafaa ve hami önlemlerin alınması ve izlenmesi sıkıntısında yalnızca mahkemeler, savcılık, polis ve jandarma değil, Aile Bakanlığı dahil devletin bütün organlarının aktif ve kâfi bir biçimde sürecin modülü olmak zorundadırlar.”
