Anayasa Mahkemesi (AYM), çalış tığı belediyede isteği dışında üniteye atanan kişinin yaptığı kişisel müracaatta, özel hayata hürmet hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Kararda, keyfi yapılan, hiçbir gereklilik ortaya koymayan yönetim kararlarının, kişinin temel haklarına müdahale olarak kabul edilmesi gerektiği belirtildi.
Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran, daha evvel Ladik Belediyesinde memur olan müracaatçı, 2010’da misyonda yükselme imtihanına girdi ve müdür olmaya hak kazandı. Bir müddet geçmesine karşın müdür takımına ataması yapılmayan kişi, belediye tarafından atanması talebinin reddedilmesi üzerine dava açtı. Mahkeme, başvurucuyu haklı buldu ve kararın nihaileşmesinin akabinde 2012’de müracaatçı imar ve şehircilik müdürlüğüne atandı.
Belediye tarafından, müdür takımına atanmasından 6 gün sonra diğer bir üniteye görevlendirilen kişi, bu sürecin iptali istemiyle de dava açtı. Davayı kazanan müracaatçı, misyonuna devam etti fakat 2016’da ise “kademedeki ofis lider danışmanı” olarak çalışması için görevlendirildi.
Müracaatçı, bu kararın iptali için de dava açtı, mahallî mahkeme sürecin iptaline hükmetti lakin istinaf bu kararı bozdu.
Bunun üzerine müracaatçı, kelam konusu atama sürecinin kamu faydasını gözetmediği ve kendisini cezalandırmaya yönelik olduğunu ileri sürerek özel hayata hürmet hakkının ihlal edildiğini belirtti ve Anayasa Mahkemesine kişisel müracaat yaptı.
Başvuruyu kıymetlendiren Yüksek Mahkeme, müracaatçının, Anayasa’nın 20. hususunda garanti altına alınan özel hayata hürmet hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Kararın münasebeti
AYM’nin verdiği ihlal kararının münasebetinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına nazaran mesleksel hayatın özel hayat kavramının dışında tutulamayacağı tabir edildi.
Ulusal kanunlar çerçevesinde belediye memurlarının atanması yetkisinin belediye liderinde olduğu anımsatılan kararda, müracaatçının fen işleri müdürü olarak misyon yaparken “kademedeki ofis lider danışmanı” olarak görevlendirilmesinin müracaatçının özel hayatına müdahale manasını taşıdığı aktarıldı.
Kamu kurumları tarafından atama ve görevlendirme süreci yapılmasında makul bir takdir alanının bulunduğu söz edilen kararda, bu takdir yetkisinin keyfi biçimde kullanılmaması gerektiği belirtildi.
Ortaya bir münasebet konulmadan yapılacak görevlendirmenin “keyfilik” manasına geleceği belirtilen kararda, “İşlemin keyfilik içermediği konusunda yönetim ve yargısal makamlarca ilgili ve kâfi münasebetler açıklanmalıdır. Keyfiliğe yol açan ve hiçbir gereklilik ortaya konulmadan tesis edilen süreçler, sürecin muhataplarının temel haklarına ağır bir müdahale olarak kabul edilebilir.” denildi.
Müracaatçının, belediyenin yaptığı görevlendirmede keyfilik bulunduğu, kimsenin misyon yapmadığını, ısıtma sistemi ile temel teçhizatların bulunmadığı şantiye alanında görevlendirerek cezalandırdığını ileri sürdüğü belirtilen kararda, “Nitekim müracaatçının vazifede yükselme imtihanında başarılı olması ile başlayan süreçte, yönetimin başvurucuyu imar ve şehircilik müdürlüğüne atamadığı ve bu istikametteki yargı kararlarını etkisiz kılacak süreçler tesis ettiği açıktır.” sözleri yer aldı.
Müracaatçının açtığı davanın mahallî mahkemece kabul edildiği fakat istinaf mahkemesi tarafından reddedildiği anımsatılan kararda, şu tespite yer verildi:
“Dairenin (istinaf) kararında gerek birinci derece mahkemesi tarafından ortaya konulan münasebetler gerekse müracaatçının ileri sürdüğü sav ve itirazlar hakkında hiçbir kıymetlendirme yapılmaksızın salt yönetimin takdir yetkisine atıf yapılarak karar verildiği anlaşılmıştır. Bu kapsamda yapılan değerlendirmelerde yönetimin geniş takdir yetkisi içinde hareket ederek müddet ve kapsamı açık halde belirlenmeksizin görevlendirme yapabileceğini kabul eden idari ve yargısal kararların müdahalenin mecburî bir toplumsal gereksinimi karşıladığı konusunda ikna edici nitelikte ilgili ve kâfi münasebetleri içerdiği söylenemeyecektir. Sonuçta somut olaydaki müdahale demokratik toplum nizamının gereklerine uygunluk şartını sağlamamaktadır.” (AA)