Anayasa Mahkemesi (AYM); Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nde bir yüksekokulda misyonlu yöneticinin, rektör basın danışmanı hakkında bir internet sitesinde yayımlanan haberlerin altına yorum yazdığı için mahpusla cezalandırılmasının “orantısız müdahale” olduğuna karar verdi. “ ‘Kaba’ olduğu kabul edilebilecek kelamlar için hukuk sisteminde daha hafif sayıda müdahale imkanı varken, müracaatçının epeyce ağır bir ceza olan 1 yıl 2 ay 17 gün ile cezalandırılması orantısız bir müdahale olmuştur” değerlendirmesini yapan Yüksek Mahkeme, “ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine” hükmetti.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Hafik Kamer Örnek Meslek Yüksekokulu’nda 2014 yılında yöneticilik yapan, tıpkı vakitte İnternet Gazeteciler Derneği İdare Heyeti başkanlığı misyonunu yürüten Oğuz Demirkaya, “egemengazetesi.com” isimli internet sitesinde yayınlanan üç haberin yorum kısmına, tıpkı üniversitede, devrin rektör danışmanı olarak vazife yapan kişi hakkında yorumlar yazdı.
Periyodun rektör irtibat danışmanı, 4 Nisan 2014 tarihinde; Demirkaya hakkında, “hakaret hatasını işlediği” teziyle hata duyurusunda bulundu. Demirkaya hakkında, “hakaret” suçlamasıyla cezalandırılmasının istendiği iddianame, Sivas Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 18 Nisan 2014 tarihinde hazırlandı. Yargılamaya yürüten Sivas 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 24 Kasım 2014 tarihinde verdiği kararda; Demirkaya hakkında, “hakaret” suçlamasıyla 1 yıl 2 ay 17 gün mahpus cezası kararı verdi.
Demirkaya, kararı temyiz etti. Yargıtay 18. Ceza Dairesi, mahallî mahkemenin kararını 17 Nisan 2014 tarihinde onadı. Bunun üzerine Demirkaya, 15 Mayıs 2018 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat yaptı.
Demirkaya, müracaatında; “okuyucunun ilgisini çekmek hedefiyle internet gazetesinde yer alan haberlerin altında mizahi paylaşımlar yaptığını, hakaret içerikli rastgele bir tabirin bulunmadığını” belirtti. Demirkaya; “Paylaşımlar nedeniyle, hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmedilerek kamu vazifesinden yasaklanmasının söz özgürlüğünü, adil yargılanma hakkını, özel hayata ve aile hayatına hürmet ile mülkiyet haklarını ihlal ettiğini” savundu.
Adalet Bakanlığı ise Demirkaya’nın söz özgürlüğüne bir müdahale olup olmadığının “ifade özgürlüğü ile erdem ve prestij hakkı” ortasında bir istikrar kurulup kurulmadığı dikkate alınarak kıymetlendirilmesi gerektiği tarafında görüş bildirdi.
Anayasa Mahkemesi ise 18 Mayıs 2021 tarihli kararında, lokal mahkemenin verdiği mahpus cezası kararını kıymetlendirerek tekrar yargılama yapılmasına hükmetti. Yüksek Mahkeme’nin, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanan kararı özetle şöyle:
“Mahkeme; müracaatçı ile müşteki ortasında bir hasımlık bulunup bulunmadığını, buna paralel olarak müracaata bahis tabirlerin lisana getirilme nedenini, söylenen kelamların art planı olup olmadığını tartışmamıştır. Müracaatçının kelam konusu paylaşımları, müştekinin daha öncesindeki birtakım davranışları nedeniyle mi yoksa büsbütün keyfi olarak mı yaptığı açıklığa kavuşturulmamıştır. Kendisiyle tıpkı üniversite bünyesinde misyon alan müştekiyi gaye alarak yaptığı kabul edilen paylaşımlarda yer alan sözleri müracaatçının hangi hedefle kullandığı ve hangi sözlerin ne formda muhatabını rencide ettiği de mahkeme tarafından değerlendirilmemiştir.
Mahkeme sırf, müracaatçının paylaşımında geçen sözlerin tenkit hudutlarını aşan, kaba sözler olduğu değerlendirmesinde bulunup hakaret hatasını oluşturduğu sonucuna varmış ve başvurucuyu mahkûm etmiştir. Mahkeme, taraflar ortasındaki olayların ve yapılan paylaşımların bütününe bakarak müracaatçının söz özgürlüğü ile müştekinin erdem ve prestijin korunması hakkı ortasında bir istikrar kurmaya çalışmamış, sadece soyut bir değerlendirmeyle yetinerek kelam konusu tabirlerin hakaret hatasını oluşturduğunu kabul etmiştir.
Kullanılan tabirlerin niye hakaret olduğu açıklanmamış ve mahkemenin sözüyle kaba olduğu kabul edilebilecek kelamlar için hukuk sisteminde daha hafif sayıda müdahale imkanı varken, müracaatçının epeyce ağır bir ceza olan 1 yıl 2 ay 17 gün mahpus cezası ile cezalandırılması ve üstelik cezanın yasal sonucu olarak kamu vazifesinden yasaklanması, ulaşılmaya çalışılan müştekinin prestijini korumak maksadı değerli ölçüde orantısız bir müdahale olmuştur.”
Anayasa Mahkemesi, Demirkol’un mahpus ile cezalandırılması ile “ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine” karar verdi. Yüksek Mahkeme, Demirkol’a 13 bin 500 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
Yargılama evrakı, yine yargılama sürecinin başlatılması için Sivas 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. (ANKA)
