Anayasa Mahkemesi (AYM) Lideri Zühtü Arslan, ferdî müracaatlarda iş yükünün arttığını ve AYM’nin aldığı önlemlerin bu hususta kâfi olmadığını belirterek, “Uzun yargılamaların bir halde AYM’den evvel kontrolden geçmesi gerekiyor. Uzun yargılama şikâyetleri için bir tesirli yol oluşturulması gerekiyor” dedi.
AYM ile Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi iş birliğinde, Ulu Divan Salonu’nda ‘Anayasa Mahkemesi’ne Ferdî Müracaatta İş Yükü ve Tahlil Önerileri’ bahisli konferans düzenlendi. Konferansa AYM Lideri Zühtü Arslan, Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyeti Lideri Prof. Dr. Gülsev Kale, üniversitenin öğretim üyeleri ve öğrencileri ile yargı mensupları katıldı.
Burada konuşan AYM Lideri Arslan, ferdî müracaatlarda iş yükünün arttığını belirterek, bu müracaatın tesirli hak yol olarak devam edebilmesi için öncelikle iş yükü probleminin halledilmesini gerektiğini söyledi. Yargısal iş yükünün toplumdaki toplumsal ve siyasal problemlerin yargısallaşmasından kaynaklandığını vurgulayan Arslan, “Tahlil için sıkıntının ne olduğunu tespit ve teşhis etmek gerekiyor. Kişisel müracaatta iş yükünü konuşabilmek için evvel bu iş yükünün ne olduğunu ortaya koymak gerekiyor. Kişisel müracaatın başladığı 23 Eylül 2012 tarihinden bugüne toplam 383 bin müracaat yapıldı ve bu müracaatların 310 binini karara bağladık. Hasebiyle gelen müracaatları karşılama oranımız yüzde 80’in üzerinde. Bugün prestijiyle mahkememizin önünde 73 bin 590 ferdi müracaat bulunmaktadır” değerlendirmesini yaptı.
Arslan şunları kaydetti:
“2021’de kişisel müracaat yüzde 65 arttı”
“İlk 2 yıl toplam 10 bin civarında olan müracaat, 2014 ve 2015 yıllarında yıllık 20 bine yükselmiştir. Bunlar uygun günlerimizdi. 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrasında ferdi müracaat sayısı rekor seviyede yükselerek 100 bini aşmıştır. Bu sayı 2017 yılından 2021 yılına kadar istikrarlı bir biçimde yıllık ortalama 40 bin olarak gerçekleşmiştir. Doğrusu geçen yılın başına kadar gelen müracaatları karşılamak durumundaydık. Dahası 2020’de gelen 40 bin müracaata karşılık 45 binin üzerinde başvuruyu sonuçlandırmıştık. Birebir sayıda başvuruyu 2021 yılında da sonuçlandırdık ancak 2021 yılı kişisel müracaatta iş yükünde yeni bir periyodu başlattı zira 2021 yılında ferdî müracaat sayısı, evvelki yıla nazaran yüzde 65 oranında artarak 66 binin üzerinde çıktı. Bu nitekim yönetilmesi güç bir iş yükünü tabir ediyor” diye konuştu.
“2022’nin birinci 2 ayına baktığımızda 22 binin üzerinde müracaat yapıldığını görüyoruz. Bu 22 bin müracaat neredeyse ferdî müracaatta 2015 yılına kadar yapılan toplam müracaatlar kadar. Pekala, tablo bu türlü olduğuna nazaran ne yapacağız? Bu iş yükünü nasıl hafifleteceğiz ve ferdî müracaatın dizayn edildiği üzere tesirli bir hak arama yolu olarak yoluna devam etmesini nasıl sağlayacağız? Bu iş yükü hiçbirimizi karamsar kılmasın. AYM olarak karamsar değiliz. Durumun ve bu sayıların ne manaya geldiğini biliyor, tahlilini yapıyoruz. Gerekli önlemleri de alıyoruz. Aldığımız önlemlerin birçoğu ferdi müracaatları kabul eden ülkelerin aldığı önlemler. Bilhassa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) iş yüküyle gayret etmek için aldığı önlemler. Bu manada biraz daha şanslıyız. İş yükü sorununun bize mahsus bir sorun olmadığının farkındayız”
“Başvurunun tesirli bir biçimde yoluna devam etmesi, yasama organının katkılarına bağlı”
“Başvurunun tesirli bir biçimde yoluna devam etmesi, yasama organının katkılarına bağlı. Burada kanun değişiklikleri çok kıymetli rol oynuyor. İş yükünde en değerli şikayet konusu; uzun yargılamalar. Uzun yargılamaların bir formda AYM’den evvel kontrolden geçmesi gerekiyor. Uzun yargılama şikayetleri için bir tesirli yol oluşturulması gerekiyor. AYM’nin bunlara birinci elden bakmaması gerekiyor. Bu da Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulan bir kurulun uzun yargılama şikayetlerini incelemesiyle yapılabilir. Bu yapıldığında AYM’nin iş yükünde çok önemli biçimde rahatlama gözlenecektir” (DHA)