Melis Karaca-Gözde Yel
Pandeminin akabinde döndükleri üniversitelere derin bir ümitsizlik içinde başlayan, barınma krizinin ortasındaki öğrenciler, günlerdir parklarda sabahlayarak seslerini duyuruyor. İstanbul’da, soğuk bir gecede, sağanak yağış altında parkta sabahlayan gençler, hareketlerinin 4. gününde “Bu aksiyon milyonlarca insanın gerçeğini sembolik hâle getiriyor” derken, öğrencilere takviye olmak için nöbete giden vatandaşlar da, “Bizim eğitimli insanlara gereksinimimiz var, nasıl geleceğimizin hekimi, mühendisleri olacaklar?” diyor.
KYK yurtlarının yetersizliği ve fahiş konut kiraları nedeniyle yeni başlayan eğitim periyodunda barınma sorunu yaşayan üniversitelilerin dört gündür sürdürdüğü “Barınamıyoruz Hareketi”, İstanbul Etiler’de Sportmenler Parkı’nda gerçekleşti.
Üniversite eğitimlerini gölgeleyen barınma problemine dikkati çekmek isteyen gençler, sağanak yağışın ve 16 derecelik soğuk havanın tesirindeki parkta sabahladı.
Toplumsal medyada ‘Barınamıyoruz Hareketi’nden haberdar olarak parka battaniye, çorba getirenler vatandaşların yanı sıra Beşiktaş Belediyesi’ne bağlı Beltaş da soğukta kalan gençlere çay ikramında bulundu.
Nöbet tutan öğrencilere çay ikramı
“Aileler aranmaya başladı”
Üniversite öğrencileri, hareketlerinin dördüncü gününde İzmir’de kimi öğrencilerin ailelerinin polis tarafından aranmaya başladığını belirtti. Öte yandan öğrenciler, barınma meselelerini dinleyen ailelerinin de bu harekette kendilerine takviye olduğunu vurguladı.
Soğuk havada parkta sabahlayan gençler ortasında bir oda bir salon meskende beş kişi barınmak zorunda kaldığını söyleyen de vardı, çalışıp okuyan; işe yetişmek için imtihan kağıdını boş vermek zorunda kaldığını anlatan da….
T24, kamuoyunu barınma hakkı konusunda öğrencilerden taraf olmaya çağırdıklarını söyleyen gençlerle ve dayanışmak için parka gidenlerle konuştu.
Hasan Doğan – İstanbul Gelişim Üniversitesi’nde son sınıf öğrencisi.
“Çoğumuzun ailesi minimum fiyata çalışıyor, bu koşullarda lakin parklarda yatabiliyoruz”
2017’de Malatya’dan İstanbul’a geldiğini söyleyen Doğan, kendi öyküsünü şöyle anlatıyor:
“3+1 konutta 750 lira vererek 3 kişilik barınabiliyordum. Artık yüz yüze eğitime dönüşle birlikte kiralar çok arttı. Öğrencilerin daha yüklü olarak yaşadığı yerlerde yüzde 150-200 üzere bir artırım ölçüsü var. Bizim bunu ödeyecek durumumuz, gücümüz yok, ailemizin de yok. Buradaki birçok arkadaşların ailesi minimum fiyatla çalışan ya da en fazla 4-5 bin lira alan insanlar… Kiminin ailesi emekli. Biz bu kurallarda esasen barınamıyoruz, lakin banklarda, parklarda yatabiliriz. O yüzden bu türlü bir hareket başlattık tahlile kavuşmak için.
Hasan Doğan
Devlet aksiyon almak zorunda, biz 10 milyon öğrencinin sıkıntısını temsil ediyoruz. Nöbetimize devam edeceğiz. Biz insanca barınma hakkımızı istiyoruz, en temel hakkımız… 700 bin kapasiteli yurtlarla mağduriyeti yaratan devlet, o yüzden çözmek zorundalar.
Barınma krizinin gündeme gelmesiyle iktidardan yapılan açıklamaları kıymetlendiren Doğan, “Bizim değil, bu açıklamayı yapanların elinize dizine dursun. En makus mesken kirası 2500’den başlıyor. Bunun ulaşım fiyatı, yemek fiyatı, toplumsal aktivitesi var… 650 lira ile değil kira, hiçbir şey karşılamak mümkün değil. KYK yurtlarında kalan arkadaşlarımız için de şöyle bir durum var; burs ya da kredi KYK’dan alınıp KYK’ya geri ödeniyor.
Maddi imkansızlıklardan ötürü 2 yılın sonunda çalışmaya başlamak zorunda kaldım ve okulum uzadı. Bir yandan okumak, bir yandan çalışmak bir yandan toplumsal imkansızlıklar… Okulum Avcılar’da, birinci geldiğim yıl Avcılar’da kalıyordum fakat şu an orada kiralara imkanım yetmediği için Kartal’da yaşıyorum. Günlük 2,5 saat yol gidiyorum.” dedi.
Furkan Polatkan – Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi
Polatkan, “Harekete katılma nedenim, milyonlarca gencin yaşadığı zahmetleri ben de yaşadım” diyerek öyküsünü anlattı:
“İstanbul’a üniversite için birinci geldiğimde Şişli’deki kampüsüm için Sancaktepe’deki KYK yurdunda kalıyorum. 45-50 kilometrelik bir mesafe… Birkaç yılım bu türlü geçti. Bu süreçte geçinmek yurtta dahi çok zordu.
Daha sonra konuta çıktım, Mersin’de inşaatta çalışıyordum. Orada biriktirdiğim parayla burada meskene çıktım. Pandemi başladı, burada da çalışacaktım fakat pandemi nedeniyle mümkün olmadı. Kiramı günü gününe yatırabildiğim hiç olmuyor.”
Furkan Polatkan
“Siz hangi otelde 8 kişinin bir ortada kaldığını gördünüz?”
Polatkan, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu‘nun “Türkiye’nin dünyanın en kapsamlı ve kapasitesi en yüksek yurtlarına sahip olduğu, otellerle yarışabileceği” tabirlerine ait olarak da “3 yılımı yurtta geçirdim. 4-6-8 kişilik odalar KYK yurtları… Siz hangi otelde 8 kişinin bir ortada kaldığını gördünüz?” diye karşılık verdi.
“En son ne vakit bir gömlek, tişört aldığımı hatırlamıyorum”
“Yurt parası da o vakit 24 liraydı burslar 45 lira iken… Bugün 650 liralık bir burs var ve 450 lira yurtlar. İktisat açısından hiç rasyonel bir karşılaştırma değil. En son ne vakit bir gömlek, tişört aldığımı hatırlamıyorum. Bunu niçin yapmıyoruz? O yurdun, o meskenin parasını ödemek için…”
“İşe yetişmek için boş kağıt verip çıktığım bir imtihan oldu”
Eğitim hayatının kimi kısımlarında çalışmak zorunda kaldığını da söyleyen Polatkan, “Çalıştığım devirler not ortalamam düşüyordu, pandemide çalışamadığım için not ortalamam yükseldi. Haftanın 4 günü bir işte çalışıp, ödevlerimi, derslerimi nasıl yetiştirebilirim ki? İşe yetişmek için boş kağıt verip çıktığım bir imtihan oldu. Bu türlü bir eğitim hayatı olamaz…” dedi.
Aleyna Gençtürk – Özyeğin Üniversitesi
Meskeninin okuluna 2,5 saat uzaklıkta olduğunu belirten Gençtürk, “Bu hem hayat kalitemi hem eğitim kalitemi düşürüyordu. Şu an yurt bana çıkmadı, her gün yolda 5 saat nasıl geçireceğimi düşünüyorum… Lakin okulumun yanındaki konutlar pandemiden sonra daha da arttı ve şu an kalacak yerim yok” dedi.
Kiraların artışını vurgulayan Gençtürk, “2 kişinin yaşayabileceği bir konutta 4 kişinin yaşaması gerekiyor şu an kira bedellerini karşılamak için” diyerek yolda harcadığı vaktin akabinde ders çalışmaya, dinlenmeye vakit bulmakta zorlanacağını belirtti.
Gençtürk, “Yurt kapasitesinin artırılmasını, öğrencilerin yaşadığı konutlara daha fazla kira talep ettikleri için meskenlerin kira fiyatlarının denetlenmesini ve burs fiyatlarının artırılmasını istiyoruz.” dedi.
Deniz Yetenekli – Sokakta yaşıyor – 22 yaşında
Toplumsal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu’nda yetiştiğini söyleyen Uzman, kıssasını şöyle anlattı:
“18 yaşına gelince kurumdan çıkartıyorlar… 18 yaşımın doğum gününde ben de çıkartıldım. Son periyotta konutların kiraları çok arttı, mesken sahipleri 2 yıllık pandeminin acısını çıkartıyorlar ve devlet buna karışmıyor. Ben sokakta bir çadırda yaşıyorum, parklara çadır kuruyorum. Öğrencilerin yaşadığı problemler kolay sıkıntılar değil. Devletin yanlış uygulamaları münasebetiyle bu haldeler. Barınmak bizim hakkımız ve bunu alacağız. Bu 3 5 gün sonra olmaz lakin hepsinin karşılığını alacağız. Bu devlet bize kolay şeyler yaşatmıyor, dünyanın pek çok yerinde bizim yaşıtlarımız refah içinde yaşıyor, biz burada sokaklarda yaşıyoruz tahsil hakkımızı, barınma hakkımızı alamıyoruz.”
Kardelen Şahin – Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi
Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi matematik kısmında okuyan Kardelen Şahin, “Ben de barınamayanlar” ortasındayım dedi ve ailesinin konutunda yaşadığını, okula gitmek için her gün 4-5 saat ortası yol gittiğini anlattı. Şahin, barınamama meselesini şöyle özetledi:
“KYK yurdu çıkmıyor, kendi üniversitemin yurdunda yer yok ve bu yıl yurda yüzde 100’lük bir artırım gelmiş durumda. Bunun dışında, rastgele bir halde hareket ya da şovda bulunanların yurtta kalamama durumu var.
Kardelen Şahin
Burada olmamamızın sebebi, ülkede bizim üzere milyonlarca öğrencinin olması. Devletin yurtları yetersiz, evvelce meskene çıkanlar artık meskene de çıkamıyor fahiş kira fiyatları isteniyor. İşin absürt tarafı ise, öğrencilere üniversiteleri açıyoruz diyip, meskenlere; yurtlara doldurup daha sonra online eğitim de vereceğiz demeleri oldu. Bizim burada öncelikli isteğimiz kiraların artık kontrole girmesi. New York’ta Türkevi inşa etmek yerine, buraya yalnızca 1 milyar bile tutmayacak bir bütçeyle yurda çevirebilirler.”
“Sistem kendi geleceğine sahip çıkmadı”
Şahin, üniversite öğrencilerine verilen, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 45 liracıktı elinize, dilinize dursun şu anda 650 liraya çıktı” kelamlarıyla anlattığı KYK bursunu ise şöyle kıymetlendirdi:
“Bize verdikleri 650 liradan bahsetmem gerekirse, 45 liradan 650 liraya çıktığı söylendi. Para yalnızca rakamsal olarak arttı, bedel olarak artmadı bilakis çok daha düştü. Türkiye’de okumak genel olarak güç. Birden fazla gencin “geleceksizlik” durumu mevcut. Üniversite imtihanına hazırlanırken bile karamsarız. Kazansanız bile sonucunda işsiz kalabiliyorsunuz. Birçok genç şu anda yurt dışına çıkma fırsatı olduğu anda gitmeyi planlıyor, sistem bizi bu hâle getirdi. Sistem, kendi ülkesindeki geleceğe sahip çıkmadığı için kendi gençlerini diğer biçimde yönlendirmeye başladı ve önlerini kesmiş durumda.”
“Bugün suyumu da kestiler”
Yunus Karaca – Marmara Üniversitesi
Marmara Üniversitesi’de ikinci sınıf öğrencisi olan Yunus Karaca, kelamlarına “Bugün suyumu da kestiler, barınamayacağım bir meskenim var” diye başladı. Karaca, parklarda gerçekleşen nöbetleri şöyle özetledi:
“Arkadaşlarla birlikte pandemiyle bir arada derinleşen, mesken kiralarının artması, yurt taleplerinin yükselmesiyle bu sene çok daha yüksek bir düzeyde hissedilen barınamama sorununa dair ne yapabileceğimizi düşündük. Parklarda yatalım dedik. Gerçekliğimizi bir ortada bir yere, siyasal bir tabana taşıyalım diye düşündük ve parklarda yatmaya başladık.
“Soğuk bir gece fakat motivasyonumuz yüksek”
“Memleketin dört bir yanında; alınmadığımız yurtların, kirasını ödeyemediğimiz meskenlerin önünde, mahallelerin parklarında yatalım. Birbirimizi görelim, birbirimizden öğrenerek bir arada deva arayalım dedik. Bugün dördüncü günümüz, biraz da soğuk bir gece bu nedenle biraz donuklaştık lakin gücümüz yüksek, motivasyonumuz yüksek, kararlıyız.”
Karaca, dört gündür süren aksiyonların birinci gününde Kadıköy’de polisin müdahale teşebbüsü olduğunu söyledi ve ekledi: “Çok diken üstü bir problem, polis her vakit kendi legalliğini arıyor müdahale için. Burada yasallık tabanı üretilemedi. Birinci gün park ve parkta kalan beşerler görünce herhalde hafızaları kıpraşmış olacak ki müdahaleye hazırlandılar. Daha sonra “Niçin müdahale ediyorsunuz” diye sorduğumuzda en fazla “İstemiyoruz” cevabını aldık. Daha sonra tabansız bir karşılık olduğunu anladılar ki geri çekildiler. Sürtüşme yaşamıyoruz, o denli bir şeyi istemiyoruz. Müdahale edilecek bir şey yapmıyoruz.”
Barınma sıkıntısıyla birlikte derinleşen ümitsizlikten bahseden Karaca, Türkiye’de üniversite öğrencileri için ‘geleceksizlik’ kavramının bir ‘normal’ hâline geldiğini vurguladı:
“Her an bu tansiyonla yaşıyoruz. Bu şartlarda nasıl üniversite okuyacağımı bilmiyorum. Kiramı ödemek için, faturamı ödemek için, kitaplarımı almak için, beslenebilmek için çalışmak zorundayım. Hafta sonları part time işlerde de değil, her gün çalışmak zorundayım.”
İsmini vermek istemeyen İstanbul Üniversitesi öğrencisi
İsmini vermek istemeyen İstanbul Üniversitesi öğrencisi ise kent dışından geldiğini, konut bulamadığı için ablasının yanına taşındığını anlattı. “Ablamın yanında sığınmacıyım” diyen öğrenci, ablasının dört nüfuslu 1+1 konutunda beşinci kişi olduğunu belirtti.
Barınamayan öğrencilerin başlattığı aksiyonlara birinci gününden beri katıldığını söyleyen öğrenci, şöyle devam etti:
Üniversiteye dair berbat hissediyorum. Daima barınma gereksinimini düşünmekten nasıl derslere odaklanacağım? Yalnızca ben de değil, ülkede yaklaşık 10 küsür milyonluk öğrenci sayısı var ve yalnızca benim derdim değil. Hepimiz az çok bu kasvetleri yaşayacağız şayet ailemiz varlıklı değilse. Çok verimsiz geçecek bu yıl.
“Aileler aranıyor”
İstanbul dışındaki kentlerde de misal nöbetler yapıldığını hatırlatan öğrenci, İzmir’de polislerin nöbete katılan öğrencilerin ailelerini aramaya başladığını söyledi:
“Ailelere tam olarak ne söylendiğini bilmiyorum lakin biraz daha caydırıcı halde, “Yanlış yollara sevk ediliyor” üzere şeyler söyleniyor sanırım. Yaptığımızı aktifliği gayesinden sapmış bir biçimde anlatıyorlar. Fakat aileler ne için burada olduğumuzu duyduklarında bizi anlıyor. Ben ablamın meskeninde bir sığınmacıyım mesela. Bunları ailelerle paylaştığımızda ‘Evet, haklısın’ diyor zati.”
“Kamuoyundan, öğrencilerden taraf olmalarını istiyoruz”
Mert – İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Hukuk fakültesinde son sınıf öğrencisi olduğunu söyleyen Mert, üniversite hayatının başından bu yana yaşadığı barınma meselesinin bu yıl daha da derinleştiğini vurguladı ve “Öğrencilerden taraf olan bir kamuoyu oluşturmak için buradayız” dedi.
Mert, öğrencilerin barınma krizinin nasıl bu noktaya geldiğine ait şu değerlendirmelerini paylaştı:
“Türkiye’deki üniversiteli sayısında daima olan bir artış var. Bu AKP periyodunda başlayan bir kampanyaydı. “Her ile bir üniversite yapıyor” diye övünüyorlardı. Doğal olarak bu kampanyanın sonuçlarını görmeye başladığı bir devirdeyiz. 8 milyon lisans öğrencisi var, KYK yurtları 700 bin kişi kapasiteli. Yüzde 10’u bile karşılamayan bir seviye. KYK müracaatlarında da 40 binlere kadar yedeklere gidilebiliyor. Harikulade bir yurt sorunu var. Bunun tahlili de aslında yurtların “nitelikli” olarak kapasitesinin artırılması. Barınma hakkının “nitelikli” sıfatıyla tanınması.
Yurtlara kabul alınmayan arkadaşlar, özel apartlara yönlendiriliyor. Bunların önemli bir kısmı cemaatlerin ve tarikatların elinde. Yıldan yıla kamuya ilişkin yurtların sayısı oran olarak düşerken cemaat ve tarikatlara ilişkin yurtların sayısı oran olarak artıyor. Bu doğal olarak bir siyaset. Biz de argüman ediyoruz ki, bunun tam zıddı bir siyaset da oluşturulabilir. Bu bir tercih sıkıntısıdır. Bu nöbetlerde özel olarak kamuoyunu öğrencilerin taleplerinin ardında durmaya davet ediyoruz. Öğrencilerden taraf olmaya davet ediyoruz.
Öğrenciler zati merkezi üniversitelerde okumasına karşın kentin dışında barınmak zorunda kalıyorlar. Ben birinci geldiğimde Sefaköy’de oturuyordum, artık Kartal’da oturuyorum. Üniversitem Beyazıt’ta. İkisi de bilmeyenler için, 1.1.5 saat uzaklıkta. Merkezi yerlerde konut tutmak, nitelikli halde barınmak öğrenciler için imkansız hale gelmiş durumda.
“Bu aksiyon milyonlarca insanın gerçeğini sembolik hâle getiriyor”
“İlk gün, 20’den daha az öğrenciydik ve pankartsız, dövizsiz, slogansız bir halde orada yatacağımızı söyledik. Bu natürel ki bir hareket lakin bu hareketin biçimi milyonlarca insanın gerçekliğini sembolik hâle getiriyor. Sokakta kalmak öğrenciler açısından önemli bir tehdit. Bunu gündeme getirdik.
Birinci gün bilhassa kamuoyunda çok önemli tartışıldı, önemli biçimde dayanak gördük. Polis kurduğu barikatı öğrencilere bir adım getiremedi. Barikat kurulduğunda Twitter’da reaksiyon çok arttı ve o barikat geri çekildi. Bu herhalde gençlik hareketinde benim çok az gördüğüm bir şey. Kamuoyu parklarda sabahlayan öğrencilerin ne kadar gerisinde durmaya devam ederse hem öğrencilerin güvenliğini sağlamış hem de taleplerin daha çok duyulmasını sağlıyor. Temel beklentimiz bu. Kamuoyu kâfi kadar sahiplenirse biz de isteriz ki konutumuzda yurdumuzda kalalım. “
İlknur Yenihayat
Dayanağa giden vatandaşlar da oldu
“Bizim eğitimli insanlara muhtaçlığımız var, nasıl geleceğimizin hekimi, mühendisleri olacaklar?”
İlknur Yenihayat – Öğrencilere takviye sağlayan bir vatandaş
“Sosyal medyada gördüm, desteklemek için geldim. Havalar da soğudu, battaniye, mat, çorba getirdim” diyen İlknur Yenihayat, öğrencilerin hareketini desteklediğini vurguladı:
“Bizim yetişmiş beşere gereksinimimiz var, onları desteklemeye muhtaçlığımız var. Gitgide durum kötüleşiyor. Hepimizin bir formda takviye vermesi gerekiyor; besin, barınma, kitap, her türlü destek… Bizim okumuş, eğitimli insanlara gereksinimimiz var ki geleceğimiz de hoş olsun.
Cumhurbaşkanı ve öbürleri biraz dışarıya bakarsa; kiralar ve taban fiyat ortasındaki farkı ve zorluğu görebilir. Kentte kiralar 3 bin 4 bin lira… Nasıl oturacaklar bu çocuklar bu kiralarda? Nasıl geleceğimizin hekimi, mühendisleri olacaklar?”
Barınamıyoruz Hareketi, Twitter hesabından sabah 4.00’te sürdürdükleri nöbetten kareler paylaştı.
