Hukukçular, “canavarca hisle işlenen” bayan cinayetlerinin artmasına karşın cezaların caydırıcı olmadığını söylüyor. “Eziyet çektirerek öldürme” cürmü, Yargıtay kararları nedeniyle bayan cinayetlerinde tartışma konusu.
Bugün, 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddetle Gayret Günü. Türkiye’de işlenen bayan cinayetlerinde eziyet ya da azap olgusu, her geçen gün daha da dikkat çekmeye başladı. Fakat birtakımbayan cinayetleriYargıtay’ın “canavarca hisle yahut eziyet çektirerek öldürme” kriterlerine uygun bulunamayabiliyor.
Nazmiye Koyuncu cinayeti, onlardan biri. 19 yaşındaki Nazmiye Koyuncu, Ankara’daki konutunda iki aylık bebeği ile yeni yılın yolunu gözlüyordu. 2019 yılının son günü, uzaktan akrabası olan Ramazan Dirgen genç bayanın meskenine geldi. Koyuncu’ya evvel yanında getirdiği, sonra da meskende bulduğu öbür bir bıçakla tekraren saldırdı. Olay yeri incelemesinde, Dirgen’in kaçmaya çalışan bayanı meskenin içinde koridor boyunca bıçakla kovaladığı ortaya çıktı. Bir yandan bebeğini bir yandan da kendisini müdafaaya çalışan Nazmiye Koyuncu, 15 bıçak darbesi sonucu tıpkı gün hayatını kaybetti.
Dirgen, konuttan çıkmadan evvel atak sırasında kullandığı bıçakları temizlemiş, lavaboyu silmiş ve ellerini yıkamıştı. Dirgen, lokal mahkeme tarafından “kasten öldürme” cürmünden müebbet mahpus cezasına çarptırıldı. Müşteki avukatları, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan “canavarca hisle yahut eziyet çektirerek” cürmünden cezalandırılmasını talep etmişti. Zira müebbet mahpus cezası, 24 yıl karar giyilmesi demek olsa da bir kadro yeterli haller ve tahrik indirimi kapsamında hatalılar çok daha kısa müddette cezaevinden çıkabiliyor. Ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası ise 30 yılı bulabiliyor. Avukatlar, ağırlaştırılmış müebbet mahpusun, bayan cinayetlerinde caydırıcı bir rolü olacağına dikkat çekiyor.
Koyuncu ailesinin avukatı Gülsüm Serttaş, “Canavarca his” dediğimiz aslında tam olarak bu soğukkanlılık ancak hem mahallî mahkeme hem de bölge adliye mahkemesi, ‘Darbe sayısı bu cinayetin canavarca işlendiğini göstermiyor’ dedi” diye anlatıyor.
“Eziyet demek için darbe sayısı kâfi olmamalı”
Kimi Yargıtay kararları canavarca his ya da eziyet çektirerek öldürme hatası için cinayet sırasındaki darbe sayısına işaret ederken, kimi kararlarda “yüze kezzap atmak” üzere durumlarda bu hatanın işlendiğine kanaat getiriliyor. Avukat Gülsüm Serttaş’a nazaran, eziyet çektirme hatasına hükmetmek için darbe sayısına bakmak kâfi olmamalı:
“Katil, Nazmiye’yi iki aylık bebeğinin yanında meskenin içinde oradan oraya saldırmaya devam ederek öldürdü. Nazmiye, 15 bıçak darbesi ve çok sayıda kesikle vefat etti. Şu an gayretimiz, sanığın canavarca hisle ve eziyet çektirerek öldürdüğünün kabulüyle ağırlaştırılmış müebbet cezası alması yönünde…”
Kimi Yargıtay kararlarında, eziyet hatası için “sanığın mevtten zevk alması” üzere kriterler de yer alabiliyor. Koyuncu cinayetinin tasarlanarak işlendiğine dikkat çeken avukat Serttaş, bu noktada yargı kriterlerini sorguluyor.
“His kısmını ben ispatlayamam. O nedenle bu kavramlar, yargının insafına bırakılmış halde. Lakin şunu sorabiliriz: Ne kadar yabanî olduğunda canavarca his oluyor?”
“Beyin parçacıkları sokağa saçıldı, o derece bir eziyet hali”
Ayşe Tuba Arslan, Eskişehir’in en işlek yerlerinden biri olan Atatürk Bulvarı’nda 2019 yılının Ekim ayında hakkında 23 defa şikâyetçi olduğu eski eşi Yalçın Özalpay’ın satırlı saldırısına uğradı. Başına aldığı darbeler sonucu 45 yaşındaki bayanın beyin parçacıkları sokağa saçıldı. Komaya giren Arslan, 44 gün sonra hayatını kaybetti. Mahallî mahkeme, Özalpay’ı “canavarca hisle ve eziyet çektirerek taammüden öldürme” hatasından ağırlaştırılmış mahpus cezasına çarptırdı.
Lakin Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, cinayetin canavarca hisle ve eziyet çektirerek işlenmediğini savunarak kararı bozdu ve istinaf savcısı cezada haksız tahrik indirimi uygulanması istikametinde mütalaa verdi. Yalçın Özalpay, Ayşe Tuba Arslan’ın evliyken öbür erkeklerle görüştüğünü argüman ederken, mahkeme boşandıktan sonra başka bir erkekle mesajlaşmasını Özalpay için tahrik indirimi olarak kabul etti. Arslan ailesinin avukatı Funda Güney’e nazaran, bozulan karar ve savcı mütalaası, eril yargının bayan cinayetlerine bakış açısına örnek teşkil eden tipten. Güney, “Biz hatanın tasarlanarak ve canavarca hisle işlendiğini düşünüyoruz. Bedenindeki bütün hayati yerlerine evvel satır, sonra bıçakla darbe vuruyor. Ayşe’nin beyin parçacıkları sokağa saçılıyor. O derece bir eziyet hali kelam konusu” diyor.
“Adeta suça teşvik eden bir karar örneği”
Kırıkkale’de iki sene evvel işlenen Emine Bulut cinayetinde de mahkeme, Yargıtay içtihatlarına atıfta bulunmuştu. 10 yaşındaki kızının yanında boğazından bıçaklanan ve “Ölmek istemiyorum” kelamları ülke gündemine oturan Emine Bulut’u öldüren Fedai Varan, “kasten öldürme” hatasından müebbet mahpus cezasına çarptırıldı. Mahallî mahkeme gerekçeli kararında, Varan’ın cinayeti tasarlayarak ve canavarca hisle işlemediğine hükmederek, “Yargıtay içtihatları dikkate alındığında, çok sayıda darbe ile mevt meydan gelmesi, tek başına canavarca hisle öldürme cürmünü oluşturmamaktadır” tabirlerine yer vermişti.
Bayan cinayetlerinde eziyet çektirme kabahatinden ceza verilmesi, cezaların caydırıcı olması açısından değerli. Ancak bugüne kadar verilen kararlarda, kanunlara karşın uygulamada problemler yaşandığı görülüyor. Avukat Funda Güney de, Yargıtay’ın eziyet hatasında farklı kararları olduğuna işaret ediyor. Yargıtay Ceza Genel Heyeti kararlarında, sanığın kişi öldükten sonra da aksiyonuna devam etmesi ya da öldürmek için zarurî olmayan hareketlerde bulunması halinde işlenen cinayetin eziyet kapsamına alındığını söylüyor. Avukat Funda Güney’e nazaran, Türkiye’de eziyet sonucu cinayet kurbanı olan bayanların sayısı artıyor fakat mahkeme kararlarında canavarca hisle ve eziyet çektirme nitelikli hali gitgide daha az uygulanıyor.
“Eziyet çektirerek öldürmenin kabulü değerli zira nitelikli haller verilen cezayı ağırlaştırıyor. Ayşe Tuba Arslan cinayeti, toplumda infial uyandıran bir cinayetti. Ayşe’yi öldüren adam yaklaşık 10 yıl içinde ortamızda olacak. Bu bozulan karar, adeta suça teşvik eden bir karar örneği…”
Burcu Karakaş
© Deutsche Welle Türkçe