Bilim insanlarının yaptığı bir araştırmaya göre, dünyanın en büyük gölü Hazar’ın yüzey alanının iklim değişikliğine bağlı olarak 2100 yılına kadar yüzde 23 ila 34 belirtildi.
Bilim insanları, artan sıcaklığın on yıllar içinde Hazar Denizi’nin küçülmesine neden olabileceği, yerel halk ve vahşi yaşam için “yıkıcı” etkilere yol açabileceği uyarısını yaptı.
Hazar Denizi dünyanın en büyük iç su kütlesine sahip. Avrupa ve Asya arasında uzanan Hazar Denizi’ne Azerbaycan, İran, Kazakistan, Rusya ve Türkmenistan’ın kıyısı bulunuyor.
Hazar Denizi’nin su seviyesi, tarım gibi insani süreçler ve bölgedeki yağışları periyodik olarak etkileyen doğal iklim örüntüsü nedeniyle geçen yüzyılda değişime uğradı.
Yüzyılın sonunda su seviyesi 18 metre düşebilir
Ancak bilim insanları, artan sıcaklıkların Hazar Denizi üzerindeki buharlaşma oranını artırabileceği ve bunun uzun vadede su seviyesinin azalmasına neden olabileceği hususunda uyarıyor.
Independent Türkçe’nin aktardığı habere göre, 2019’da yayımlanan araştırmada, Hazar Denizi’ndeki su seviyesinin gelecekteki sera gazı salımı oranına bağlı olarak, 2020’den yüzyılın sonuna kadar 9 ila 18 metre arasında azalabileceği tespit edildi.
Çalışmaya göre 9 metrelik düşüş deniz yüzeyinin yüzde 23, 19 metrelik düşüşse yüzde 34 küçülmesine neden olacak.
“Etkileri çok boyutlu olacak”
Araştırmacılar, Communications Earth & Environment’ta bulguları değerlendikleri, bugün yayımlanan yeni bir makalede, bu boyutta bir düşüşün yerel halk, vahşi yaşam ve bölgedeki siyasi gerilimleri nasıl etkileyeceğini özetledi.
Hollanda Leiden’deki müze ve araştırma merkezi Naturalis’te deniz biyoçeşitliliği üzerine araştırmalar yapan, çalışmanın yazarlarından Dr. Frank Wesselingh, “Yaptığımız şey, sonuçların ne olacağını sormaktı” dedi. Dr. Wesselingh, “Bu tahminler doğruysa, özellikle bölgede yaşayan halk açısından sonuçlar çok büyük olacak” diye belirtti.
Yeni makalede, su seviyesinde öngörülen düşüşün “balıkçılık alanlarının küçülmesi ve su ürünleri tesislerinin kurumasına” neden olabileceği belirtildi.
Dr. Wesselingh, “Kuzey Hazar civarındaki önemli balıkçılık alanlarının çoğu yok olabilir” dedi ve ekledi: “Hazar Denizi boyunca tüm kıyı bölgesi kuruyarak bütün kıyı kaynaklarını ve limanları tehdit edebilir”
“Ekosistem için tehdit”
Dr. Wesselingh, su seviyesinde yaşanacak bir düşüşün aynı zamanda Hazar havzasının benzersiz ekosistemini de tehdit edebileceğini belirtti. Sadece Hazar Denizi bölgesinde bulunan ve yavrularını kışın havzanın kuzey kısmını kapatan deniz buzu üzerinde yetiştiren, soyu tükenme tehlikesi altındaki Hazar foku, özellikle yüksek risk altında kalabilecek bir tür.
Dr. Wesselingh, “Hazar Denizi’ne özgü, halihazırda acı çeken çoğu tür daha fazla acıya maruz kalabilir” dedi.
Araştırmacılar, Hazar Denizinin on yıllar içinde ne kadar küçüleceğine dair hâlâ bazı belirsizlikler bulunduğunu da belirtti.
2019 tarihli çalışmanın yazarları, sonuçlar ele alınırken tedbirli olunmasını istedi. Araştırmacılar, tahminlerini yaparken kullandıkları modellerin tabi olduğu sınırlamaların, gelecekteki buharlaşma oranlarının fazla tahmin edilmesine yol açmış olabileceğini ifade etti.
Yeni makalede yazarlar, iklim krizinin iç deniz ve göllerin su seviyesini gelecekte nasıl etkileyebileceği konusunda daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulundu.
