Etkinlik oranı ne? Yüz felci yapabileceği doğru mu? Hamileler ve emziren kadınlar da aşılanabilir mi? Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, 120 milyon dozluk anlaşma yapıldığı duyurulan BioNTech aşısıyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
BioNTech’in CEO’su Prof. Dr. Uğur Şahin, eylül ayına kadar Türkiye’ye 120 milyon doz aşı göndereceklerini duyurmuş, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da bu anlaşmayla Türkiye’de aşı sorununun bittiğini belirtmişti.
Koca, “Haziranda 20 yaş üstü herkes aşılanacak” demişti.
Detaylar
Hürriyet yazarı Prof. Dr. Müftüoğlu bugünkü köşesinde BioNTech’le ilgili merak edilen soruları ele aldı. O sorulardan öne çıkanlar şöyle:
- Sentetik mRNA bize zarar vermez mi?
BioNTech aşısında kullanılan sentetik mRNA’nın genetik kodunu değiştirmek için DNA ile birleşmesi ve onu etkilemesi, yapısını bozması, değişikliğe yol açması asla mümkün değil. Sentetik mRNA zaten kırılgan bir yapıya sahip olduğu için hücrenin içinde en fazla iki-üç gün kalabiliyor, sonrasında süratle yok ediliyor.
- Nasıl uygulanıyor?
BioNTech aşısı kolun üst bölgesindeki kasın içine uygulanıyor. Prensip olarak da 2 doz şeklinde tekrarlanıyor. İki uygulama arasındaki süre genelde 4 ila 6 hafta arasında değişiyor. Bununla birlikte sürenin 8 hatta 12 haftaya bile çıkarılabileceği düşünülüyor.
Etkinlik oranı ne?
Mevcut bilgilere göre, BioNTech aşısı yüzde 95 gibi yüksek bir etkinlik oranına sahip. Yanlış anlaşılmasın, bu bilgi ‘aşıyı yaptıran her 100 kişiden 5’inde aşının etkisiz kalabileceği’ anlamına gelmiyor. Bu bilgi aşılananların Kovid-19 enfeksiyonuna yakalanma ihtimalinin aşı olmayanlara kıyasla yüzde 95 daha düşük olduğunu ifade ediyor. BioNTech aşısının ‘hastaneye yatış ihtiyacı’nı yani ‘ağır Kovid-19 enfeksiyonu‘nu engellemedeki etkinliğinin ise ‘yüzde 85‘ civarında olduğu belirtiliyor.
- Koruma süresi ne?
Diğer aşılar gibi bizi ne süre koruyabileceği maalesef henüz bilinmiyor. Çünkü Kovid-19’dan korunmada kullanacağımız aşılar henüz çok yeni. Ama muhtemel sürenin altı aydan daha kısa olmayacağı tahmin ediliyor. Kovid-19’da koruyucu sürenin bir hatta bir buçuk yılı bulabileceğini ileri sürenler var.
Yüz felci yapabileceği doğru mu?
BioNTech aşısının araştırma safhasında ve uygulamaya geçildikten sonra toplamda sadece dört vakada yüz felci yaptığı görülmüş. Bunlarda da birkaç hafta sonra tam iyileşme olmuş. Kısacası yüz felci meselesi şimdilik bir şehir efsanesinden ibaret gibi görünüyor.
- Kısırlık yapabilir mi?
BioNTech aşısının kısırlık yapabileceği efsanesi yanlış bir değerlendirmeden kaynaklanıyor. Bu yanlış değerlendirmenin, daha doğrusu şehir efsanesinin nedeni de ‘yeni koronavirüsün Spike proteinini oluşturan kısa bir aminoasit dizisinin anne karnındaki ceninin gelişiminde yaşamsal öneme sahip olan plasentadaki (eş) ‘syncytin’ isimli proteinle yapısal olarak benzeşiyor olması‘. Ancak uzmanlar bu benzerliğin kısırlığa yol açabilecek tehlikeli bir bağışıklık tepkisini tetiklemek için yeterli olmayacağı düşüncesindeler.
- Hamileler ve emziren kadınlar da aşılanabilir mi?
Her aşıda olduğu gibi BioNTech aşısı da ilk denemelerde hamileler ve çocuk emziren kadınlarda kullanılmadı. Ancak daha sonraki tecrübeler ve veriler BioNTech aşısının anneler ve bebeklerde yaratacağı risklerin Kovid-19 enfeksiyonunun yaratabileceği risklerden çok daha düşük olduğunu gösterdi. Bu nedenle aşı özel durumlar hariç hamileliğin ilk üç ayından sonra ve çocuğunu emziren annelerde de kullanılabiliyor.