Gülseren Onanç
Bu yılki 8 Mart programımız Gülten Kaya ve Türkan Elçi ile birlikte Urfa’ya gidip SES Yılın Bayanları olarak seçtiğimiz Emine Şenyaşar ve Merve Albayrak’ı ziyaret ederek mükafatlarını vermekti. Hayalim bir kadim kentten ilham aldığım bayanlar ile birlikte bir dayanışma aksiyonu yapmaktı. Emine Şenyaşar’ın bir yılı dolduran sivil itaatsizlik aksiyonunun birkaç saatinde yanında olacağımız için heyecanlanıyordum. Ama olmadı. Programımızı son gün bir sıhhat meselesinden ötürü üzülerek öteki bir tarihe ertelemek zorunda kaldık.
Öte tarafta, bu yıl 8 Mart Dünya Bayanlar Günü savaşın soğuk ve ürkütücü gerçekliğinin gölgesinde kaldı. Üçüncü haftasını bitiren Rusya’nın Ukrayna’yı işgali artık tam bir savaş olarak tüm dünyadan (Rusya’nın hariç olduğu söyleniyor) canlı izleniyor. Birçok bayan ve çocuk milyonlarca mülteci ülkesinden göçe zorlanırken müzakereler sonuç vermedi. Antalya’da yapılan tepeden çok ümidim vardı ancak maalesef olumlu bir gelişme çıkmadı.
İnsanlığın bugüne kadar inşa ettiği uygarlığın bu çatışmayı çözme yeteneğine sahip olmaması bende hayal kırıklığı yaratıyor. Otoriter iktidarların demokrasilerden daha fazla olduğu dünya siyaset arenasında, ne yazık ki gelişmişliği ile gurur duyan Batı ülkelerinin siyasetçileri da berbat bir imtihan veriyor. Putin’i cezalandırmak için bütün Rus halkını, iş dünyasını, atletlerini, sanatkarlarını cezalandırmak Batı’nın kendi eliyle kurduğu globalleşmenin sonunu hazırlıyor. Üstelik Rusya’daki barış yanlılarının da elini zayıflatıyor.
Dünya siyasetine hakim eril siyasetin bildiği tek yol var; bir diktatörü sert güç (silahlı ve ekonomik güç) ile diz çökertmek. Bu süreçte kaybedilen insan ömürleri, telafisi uzun sürecek insan dramları daima savaşı başlatan zihniyetin kabahati olarak algılanıyor. Geldiğimiz bu noktada yalnızca barış yapmaya odaklanan müzakere ve uzlaşı arayan bir yumuşak güce çok gereksinimimiz var. Benim üzere “Angela Merkel Almanya Başbakanı olarak misyonda olsaydı bu sorun uzlaşı ile çözülebilirdi” diyenleri çok duydum.
Barışın SES’ini yükseltmeye gereksinimimiz var
Dünyanın barış talep eden daha yüksek SES’lere gereksinimi var ve kendisi bir direniş günü olan 8 Mart Dünya Bayanlar Günü barışın SES’ini yükseltmek için bize hoş bir fırsat sağladı.
Hannah Arendt’e nazaran, “Politik bir biçimde eylemek, olaylar karşısında sorumluluk hissedip hal almak manasına gelir. Eylemek ile özgürlük tıpkı şeydir. Arendt’in kelam ettiği hareketlilik ömrümüzü devam ettirdiğimiz hareketlerden farklı hareketlerdir” diyor Fatmagül Berktay Dünyayı Bugünde Sevmek adlı kitabında.
Barış için bir aksiyon yapmalıyım…
Hannah Arendt’in siyaset anlayışını benimseyen biri olarak barışın SES’ini yükseltmek üzere 8 Mart günü bir hareket yapmak zorunda hissettim kendimi. Her ne kadar her yıl 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü’ne katılarak çoğulcu bir hareketlilik göstermek beni çok heyecanlandırsa da, genç bayan aktivistler, LGBTİ+ bireylerin renkli, yaratıcı hareketleri bana umut verse de bu kere kendi başıma bir hareket yapmalıydım. Bu hareket Hannah Arendt’in dediği üzere günlük yaşantımdan yaptığım hareketlerden farklı olmalıydı. Bir görüntü çekip toplumsal medyadan paylaşmak artık günlük hayatın bir kesimi haline gelmişti. Barışa SES vermek, kendimi daha özgür hissetmek için farklı bir şey yapmalıydım.
BM Bayan Ünitesi Uygun Niyet Elçisi Demet Evgar’ın açtığı yoldan yürümek
Ne yapacağımı bulmak çok kolay oldu. Demet Evgar, İstanbul’un en merkezi noktalarından birinde yaptığı tek kişilik protestosunu çok değerli bulmuştum.
Birleşmiş Milletler Bayan Birimi (UN Women) Türkiye ofisinin Türkiye’den birinci Yeterli Niyet Elçisi olarak ilan ettiği Demet Evgar, konutunda hazırladığı pankartı metro girişine asarak, etrafında toplananlara “Ben bayanım, eşitlik benim hakkım. Ben bayanım, öldürülmek istemiyorum. Ben bayanım, gücümün farkındayım, değişiyorum ve dönüştürüyorum” diyerek ferdî hareketini yapmıştı. Ben de onun açtığı yoldan kendi tek kişilik protestomu yapabilirdim.
#KadınlarBarışİstiyor
Bizim sitenin çıkışındaki köşede başlayıp durdurulan inşaatın nahoş suntasına hoş bir duvar yazısı yazmaya karar verdim. İtiraf edeyim gençliğimde duvar yazılamasına hiç çıkmadım. Lakin söyleyecek bir kelamım ve elimde bir spray boya varsa bunu yapmamın önünde bir mahzur yoktu. Evvel gidip boyayı aldım. Barışın ve huzurun rengi olan mavi rengi seçtim. Mağazada bana yardımcı olan bayan tezgahtara da yapacağım hareketi yavaşça fısıldadım. Beklediğim kadar heyecanlanmadı. Kim bilir ne kadar çok sıkıntısı vardı, benim ferdî hareketim ona bir feminist fantezi olarak bile görülebilir diye düşündüm. Öğle saati olmuştu ve ilkokulun karşısında çocuk ve veli kalabalığı oluştu. Yazma hareketime en çok okuldan çıkan bir kız çocuğu ilgi duydu. Ne yazacağımı merak ediyordu. Kendisini almaya gelen bireye “Ben de ‘I Love You’ yazmak istiyorum” dedi. Duvara “#KadınlarBarışİstiyor” diye yazdım. Küçük kız yüksek SES’le okudu. Benimle birlikte okumasını rica ettim, o da kırmadı ve birlikte “Kadınlar Barış İstiyor” diye slogan attığımız videomuzu çektik. Kendimi bu hareketten sonra daha özgür hissettim, bir aktiviste de bu yakışırdı değil mi?
Bu coşku ile Feminist Gece Yürüyüşü’ne gittim. İstanbul’da son yıllarda İstiklal Caddesi’ni ve ona çıkan bütün sokaklara barikatlar kurarak yürüyüşe kapayan Süleyman Soylu’nun polislerini aşıp toplanma alanına varmak farklı bir keyif veriyor. 2003’ten beri her yıl 8 Mart gecesi erkek-devlet şiddetine, patriyarkaya, savaşa karşı düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü’nün yirmincisi de şahane geçti.
Yalnızca İstanbul’da değil Türkiye‘nin onlarca vilayetinde bayanlar ve LGBTİ+lar taleplerini lisana getirmek için sokağa çıktı. İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Diyarbakır ve pek çok vilayette bayanlar polisin engellemelerine karşın alanları terk etmedi. Birçok vilayette yürüyüşe iştirak geçen yıllara oranla daha yüksekti.
Bayanlar barış istiyor, özgürlük istiyor, eşitlik istiyor. Bunları sağlamak için gayrete devam edeceğiz.
Dünyanın bayan bilgeliğine, bayan direnişine her zamankinden çok gereksinimi var.
* Bu yazı esitlikadaletkadin sitesinden alınmıştır.
