Bayram tatilindeki, kıyı nüfusunun kalabalıklığı tartışılmaya devam ederken, ‘Ülkede kriz var mı, yok mu?’ kısmından öteye yeni bir gündemimiz oldu. Beach’lerdeki fiyatların neden yüksek olduğuna dair pahalılık ya da enflasyon haricinde bir açıklama herkesi şaşırttı. Lakin iktisatta nitekim de yeri vardı.
Her yaz, karpuz kabuğu suya düşmeden evvel beachlerdeki fiyatlar manşete düşer oldu. İktisatta ne durumda olduğumuzu giriş fiyatlarından, içeriklerinden ve lahmacun fiyatlarından takip eder olduk.
Lahmacun ise büyük bir ekonomik gösterge! Lahmacun fiyatları sınıf farkımızı yüzümüze yüzümüze vuruyor.
Bir kullanıcının bu bahisteki tespiti de “Susun artık fakirler” diyor adeta. Bir yandan da haklı aslında; iktisatta buna “snob effect” yani züppe tesiri deniyor.
İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Zahide Ayyıldız’ın da belirttiği halde iktisadi teorem bu durumu aslında açıklıyor.
Züppe tesiri, mikroekonomide, yüksek gelir seviyesindeki bireyler, belli bir mal/ürün ya da hizmeti, daha düşük gelir seviyesindeki şahıslardan farklı olarak fiyatı yükseldiği için talep ediyor.
Sıra dışı, kıymetli ya da eşsiz şeylere sahip olma isteğinden gelen bu teoride bir öğe ne kadar az bulunursa ‘snob değeri’ de o kadar yüksek oluyor. Emsal biçimde Veblen malları olarak da isimlendirildiği üzere, talep yasasının görünüşte çelişkili olan bu durum lüks mallarda görülüyor. Gösterişçi tüketimle statü sembolü olarak bu eser ya da hizmet alımlı hale geliyor.
Uzmanlar bir halde bu tespiti yorumlarken,
Sosyolojik olduğu görülüyor.
Durumu farklı ele alanlar da yok değil.
Elon Musk’ın son yaptıklarından sonra Twitter da adeta Bodrum beachlerine dönerken,
Bu durumu “kendini kandırmak” olarak algılayanlar da çoğunlukta.
👇
Sizce bu durum ne ile açıklanabilir?
Yorumlara bekliyoruz.
