Bilim insanları, şempanze ve bonoboların hemcinsleriyle etkileşim başlatıp bitirmek için selamlamayla veda manasına gelen davranışlar sergilediğini tespit etti.
Independent Türkçe’den Uğurcan Yıldız’ın derlediği habere göre araştırma takımı, bu davranışların şimdiye kadar insan haricindeki hiçbir canlıda görülmediğini söyledi.
Beşerler etkileşim kurmak için birbirine yakınlaştığında, çoklukla bedenlerini birbirine gerçek çeviriyor, birbirine bakıyor ve konuşmaya başlamadan evvel dokunma, sarılma ya da öpme davranışları sergiliyor.
Araştırmacılar bu davranışların, hem bireylerin birbirine karşı hissettiği sorumluluk duygusu hem de karşılıklı etkileşimi başlatma ve bitirme konusunda muahede manasına gelen “karşılıklı mutabakat” kapsamına girdiğini söyledi.
Birleşik Krallık’taki Durhem Üniversitesi’nde akademisyen olan Raphaela Heesen’in yönettiği takım, birbirlerini tımar ederken kesintiye uğrayan lakin daha sonra etkileşimi sürdürmek için el kol hareketlerini kullanan iki bonobo ortasında benzeri bir duruma şahit olduktan sonra bu büyük kuyruksuz maymunlara odaklandı.
Bilim insanları, hayvanat bahçelerindeki bonobo ve şempanze kümeleri içindeki bin 242 etkileşimi inceledi.
Hakemli bilim mecmuası iScience’ta yayımlanan bulgular bonoboların, etkileşimlerin yüzde 90’ında selamlama hedefiyle giriş sinyali verdiğini ve karşılıklı bakış attıklarını gösterdi. Şempanzelerdeyse bu oran yüzde 69 oldu.
Oranlar, canlılar birbirlerine veda ederken yükseldi. Çünkü bonobolar etkileşimlerin yüzde 92’sinde, şempanzeler yüzde 86’sında çıkış sinyali verdi.
Bilim insanları bu primatların tımar ve oyun oynama üzere etkileşimlerden evvel birbirleriyle çoklukla bakış ve temas üzere davranışlarla etkileşim kurduğunu keşfetti.
Maymunların, kendilerine toplumsal açıdan yakın bireylerle etkileşime girdiğinde davranışlarının değişip değişmediği de incelendi.
Uzmanlar, bonobolar birbirine ne kadar yakınsa, selamlama ve veda davranışlarının mühletinin de o kadar kısaldığını gördü. Heesen, bu durumun insan davranışlarından pek farklı olmadığını söyledi:
“İyi bir arkadaşla etkileşim kurduğunuzda, kibarca bağlantı kurmak için daha az gayret harcarsınız.”
Şempanzelerdeyse toplumsal bağların gücünün, giriş ve çıkış sinyallerini etkilemediği ortaya çıktı. Bunun sebebi bonobo toplumlarının şempanzelerin despotik güç hiyeraşilerine kıyasla daha eşitlikçi olması olabilir.
Heesen, ortak taahhüt konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiğini de kelamlarına ekledi:
“Davranışlar fosilleşmez. Bunların nasıl evrimleştiğine bakmak için kemikleri kazamazsınız. Ancak yaşayan en yakın akrabalarımızı inceleyebilirsiniz: şempanzeler ve bonobolar üzere büyük kuyruksuz maymunları… İleride bu tür bir bağlantının diğer türlerde olup olmadığını çalışmak farklı olacak.”