Bursa’da binalar arasında kalan ‘Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Tasarım Projesi’ne karşı açılan davada bilirkişi heyeti, imar planlarını kamu yararına uygun bulmadı.
Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Tasarım Projesi, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum tarafından Kasım 2019’da ilk açıklandığında Bursalıları heyecanlandıran bir proje olmuştu. Proje ile tarihi silueti bozan yapıların yıkılarak, binaların arasına sıkışmış 600 yıllık bir tarihin gün yüzüne çıkarılacağı söylendi.
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş’ın ‘tarihi proje’ olarak bahsettiği proje için hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planına 400 hak sahibi tarafından Bölge İdare Mahkemesi’nde dava açıldı. Mahkemenin görevlendirdiği bilirkişi heyeti, imar planlarının şehircilik ilkeleri, planlama esasları, imar mevzuatı ve kamu yararı açısından uygun olmadığını bildirdi.
Seçilen proje değil esinlenilen proje uygulanacak
Duvar’dan Pelin Akdemir’in haberine göre Zafer Plaza’dan Ulucami’ye kadar yer alan binaların yıkılması için bölge ‘kamulaştırma alanı’ ilan edildi. Çürük raporu alınarak Kızılay, Merkez Bankası, İşkur binaları ile 15 dükkân yıkıldı. Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından örnek gösterilmesi amacıyla düzenlenen yarışmada ise 10. proje birinci seçilmişti. Projede, yıkılan tescilli Merkez Bankası binasının yeniden yapılması ve Boyner binası dahil yıkılan binaların yerlerinin yeşil alan olarak değerlendirilmesi öngörülüyor. Birinci olan projenin birebir uygulanması beklenirken Alinur Aktaş, “esinlenerek” yeni bir projenin hazırlanacağını açıkladı.
Toplam 5 bin 969 metrekare kamulaştırılacak alandan 1016 metrekarelik alanın kamulaştırması tamamlanmıştı. Büyükşehir Belediyesi, sürecin hızlanması için Cumhurbaşkanı Kararnamesi’yle ‘acele kamulaştırma’ kararı çıkarttı. Kararın ardından Belediye, kamulaştırmanın gerçekleşmesi için taşınmazların değerinin tespitine yönelik dava açtı.
Yıkılacak denilen Boyner binası yıkılmıyor
Belediye, proje alanı üzerindeki 500’e yakın hak sahibinden 101’i ile anlaşma sağladı. 400’e yakın hak sahibi ile görüşmeler devam ederken geçen yıl açılan davada, bilirkişi heyeti 17 Mayıs’ta Bursa 2. İdare Mahkemesi’ne raporunu sundu. Hak sahipleri, Belediye ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na karşı, ‘1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı’ ve ‘1/1000 ölçekli Reyhan-Kayhan Hanlar Bölgesi Koruma Amaçlı İmar Planı Değişikliği’ kararlarının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açmıştı.
İmar planlarına yönelik keşif ve incelemesini tamamlayan bilirkişi heyeti, planların şehircilik ilkeleri, planlama esasları, imar mevzuatı ve kamu yararı açısından uygun olmadığını bildirdi. Örnek projede yıkılması öngörülen Boyner binasının belediyenin hazırladığı imar planlarında yıkılmayacağının anlaşıldığı bilirkişi heyetinin raporuna yansıdı. Raporda, binanın görünümü engelleyecek nitelikte olmasına rağmen korunmasının projenin amacına uygun olmadığı belirtildi.
Yeşil olarak tasarlanan meydan, alanın üstünde ve altında otopark yapılmasına karar verildiği ve otopark için seçilen yerin uygunluğuna yönelik değerlendirmelerin plan ve çevresi bütününde yapılmadığı bir başka ifade. Halkın katılımının dikkate alınmadığının da belirtildiği raporda, planlama ekibinde bulunması zorunlu tutulan ‘peyzaj mimari’nın olmaması projenin eksik kalan bir başka yönü. Yıkılan Kızılay binası ve trafo alanı için gösterilmesi zorunlu olan eşdeğer sağlık ve trafo alanlarının da gösterilmemesinin kamu yararına aykırı bir durum olduğu ifade edildi. Bilirkişi heyeti, dava konusu olan 1/1000 ölçekli Koruma amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliği’nin, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 10. maddesinde tanımlanan gösterim tekniklerine uygun olmayan ve eksik gösterimler içerdiğinden, şekil ve usul açısından mevzuata aykırı olduğu kanaatine vardı.
‘Canla başla ranta koşuyorlar’
Dava sürecini yakından takip eden dükkan sahiplerinden Levent Öztan ile konuştuk. 12 sene önce de bölgede yıkım kararı çıktığını, o davayı da kazandıklarını anlatan Öztan, bu sefer Belediye’nin hızlı davrandığını söyledi. Alinur Aktaş’ın “Bursa için Canla Başla” sloganına gönderme yapan Öztan, “Bunlar canla başla ranta koşuyorlar” dedi.
Belediyenin yıkılan binaların yerine otopark ve alışveriş merkezi yapmak istediğini aktaran Öztan, bugün bölgenin kazancının 400 hak sahibine dağıldığını belirterek, “Bunlar rantı tek bir kişiye vermek istiyorlar. O kişinin de ‘Torunlar İnşaat’ olduğu söyleniyor. Kim olduğu önemli değil, önemli olan rantın bir kişiye verilmesi” diye konuştu. Öztan, Bakan Kurum’un da bütçe olmaması nedeniyle özel sektörden destek alacaklarını açıkladığını hatırlattı.
Cumhurbaşkanı Kararnamesiyle alınan ‘acele kamulaştırma’ kararına ilişkin konuşan Öztan, belediyenin ‘acele kamulaştırma’ için bilirkişi heyetinin hak sahipleri lehine rapor düzenleyeceklerini öğrendikten sonra başvuruda bulunduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin usule aykırı olduğu gerekçesiyle Danıştay’da dava açtıklarını belirten Öztan, şunları söyledi:
“Acele kamulaştırmada mülklerde yüzde 30 değer kaybı oluyor. Parayı bankaya yatırdıklarında bize kazmayı vurma hakları var. O paraya da biz itiraz ediyoruz. Belediye parası olmadığı için buradaki ödemeleri yapamadı. Belediyeyle anlaşan hak sahiplerinin ödemelerini TOKİ yaptı.”
Öztan, bilirkişi heyetinin raporunu “Bilirkişi raporu, hiçbir şeyi durdurmaz. Bilirkişiler de ‘Karar Yüce Mahkemenindir’ diyor” sözleriyle değerlendirdi.
