Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Yunus Aykaç, cezaevlerinde yapıldığı sav edilen ve yeni düzenleme ile yönetmelikten çıkartılan “çıplak arama”nın yerine getirilen “detaylı arama” uygulamasına ait TBMM’de milletvekillerine bilgi verdi. Aykaç, “Çırılçıplak arama aslında katiyen kelam konusu değildi. 70 bin çalışanın olduğu yerde bazen bir işçimizin yapmış olduğu bir yanılgı yahut öngörüsüzlük çok önemli tartışmalara sebebiyet verebiliyor. Eğitim konusunda çok titiziz. Bunu ülkemizin gündeminden çıkaracağız” tabirini kullandı.
Cezaevlerinde yapıldığı tez edilen çıplak arama uygulaması, 12 Kasım’da Resmi Gazete’de yayınlanan düzenleme ile yönetmelikten çıkartılmış ve “çıplak arama” tabiri yerine “detaylı arama” sözü eklenmişti. Cezaevlerine ait raporları görüşmek üzere toplanan İnsan Haklarını İnceleme Kurulu Hükümlü ve Tutuklu Hakları Alt Komisyonu’nda milletvekillerine bilgi veren Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Yunus Aykaç, “çıplak arama” tenkitlerine de karşılık verdi. Yeni düzenleme ile ilgili de bilgi sunan Aykaç, şunları söyledi:
“Böyle bir aramaya gereksinim duyuyoruz”
“Detaylı arama konusunda evvelki toplantılarda konuştuk, sizlerin de teklifleri oldu. Önemli ve samimi bir formda bu teklifleri dikkate aldık. Burada ben bilhassa ayrıntılı arama değişikliğinin yalnızca bir kavram değişikliğinden ibaret olduğunu düşünmüyorum. Takdir edersiniz, cezaevleri çok kendine has alanlar, kendine mahsus yapılar hasebiyle bu türlü bir aramaya mutlak surette biz muhtaçlık duyuyoruz. Bu yalnızca cezaevinin tertibini sağlama manasında değil birebir vakitte oraya dışarıdan birinci kez giren bir hükümlü ya da tutuklunun içerideki insanların can güvenliğini yahut işte, diğer birtakım haklarını zedelememesi, onlara ziyan vermemesi manasında sahiden çok gerekli.
“Marjinal örneklerle karşılaşıyoruz”
“Bazen çok marjinal örneklerle, olaylarla karşılaşıyoruz, buralarda da tabir edemiyoruz. Biz güvenlik bariyerimizi de mümkün mertebe bu marjinal olaylar üzerinden kurmak zorundayız zira bir yılda yahut beş yılda bu türlü bir örneği yaşadığınızda ve bu güvenlik zafiyeti olarak ortaya konduğunda bizim bunu izah edebilmemiz mümkün değil ancak biz temel insan hak ve onurunu öncelikli olarak temel almak suretiyle bu düzenlemeleri yapmak zorundayız.
“İşi bu evreye getirmemek zorundasın”
“Detaylı aramayla ilgili yaptığımız ana yönetmelikteki değişiklik de tam da bunu tabir ediyor. Burada metin dikkatli bir halde okunduğunda, eski metinle mukayese edildiğinde birtakım noktaları bilhassa vurguladık. Dedik ki; genel aramadan bahsettik, olağan bir arama. Bu bazen gözle de yapılabilir yani bakarsınız adamın genel durumundan şüphelenmezsiniz, bir biçimde klasik teknikle arama yapılır, içeriye alırsınız. Baktınız adamda birtakım kuşkular var, bunun öteki suretle tespitinin olanaksız olması durumunda ayrıntılı aramadan bahsediyoruz bu, x-ray aygıtı olabilir, elle arama sistemi olabilir yani kaba arama tabir ettiğimiz vücuda dokunmadan. Bunu biz bu formda formüle etmek zorundaydık. Burada bilhassa uygulamacıya yani cezaevi müdürlerine ve işçimize ısrarla söylemek istediğimiz nokta şu, yani ayrıntılı arama son nokta. Ayrıntılı arama yapılıncaya kadar şayet bunu öbür türlü bir arama formülüyle çözebiliyorsan esasen bu kademeye işi getirmemek zorundasın.
“Çırılçıplak arama zati kelam konusu değildi”
“Diğer bir konu, arama sırasında mahkuma tek kullanımlık giyme önlüğü verilmesi. Aslında evvelki metinde de aslında çırılçıplak bir arama zati katiyetle kelam konusu değildi. İşte öncelikle vücudun üst kısmının çıkarılacağı, o kısım arandıktan sonra elbiselerin giydirilip bu kere alt kısma geçirileceği, bunların özel arama odalarında yapılacağı, erkek hükümlü ise erkek tarafından bayan hükümlüyse bayan tarafından yapılacağı aslında çok netti fakat biz sonuç prestijiyle kendine özgür bir toplumuz, bir Avrupa ülkesi değiliz yahut işte, bizim kendimize nazaran o manada tahminen utanma yahut işte ne bileyim, birtakım mevzulardaki rahatsızlıklarımız onlara uymaz. Bunu bilhassa koyduk mutlak surette dedik tek kullanımlık giysisi önlüğü ver hiçbir biçimde bu çıplaklık olgusunu ona yansıtma.
“Ülkemizin gündeminden bunu çıkaracağız”
“70 bin işçinin olduğu bir yerde bazen bir çalışanımızın yapmış olduğu bir kusur yahut öngörüsüzlük çok önemli tartışmalara sebebiyet verebiliyor. Sürecin mutlak surette tutanağa bağlanacağını karar altına aldık sayın liderim. Yani oradaki şahsa bunun sorumluluğunu yükledik. Artık haklı olarak şunu diyeceksiniz. Evet, metin uygun yazılmış olabilir, değerli olan uygulama. Hemfikirim, evvelki evrede da biz gerek bu hususta gerek gündem oluşturabilecek her hususta, eğitim noktasında çok titiziz. Türkiye genelinde 5 tane işçi eğitim merkezimiz var. İstanbul’daki eğitim merkezinin lider yardımcılığı ve başkanlığını da yapan, eğitimin de içinden gelen bir insan olarak bunu söylüyorum. Yani bu mevzu bizim eğitim başlıklarımızdan bir tanesi olmaya da devam edecek, güçlü bir halde. Bunu gerek direkt, yüz yüze eğitimler vasıtasıyla gerek görüntü, uygulamalı eğitimler vasıtasıyla inşallah oturtacağız ve ülkemizin gündeminden bunu çıkaracağız.”
