CHP Tabiat Hakları ve Etraftan Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Ali Öztunç, orman yangınlarına ait raporunu yayınladı. Yangının çıkış nedeni kadar müdahalede aksaklıkların da sonuçları ağırlaştırdığı vurgulayan Öztunç, “Bu nedenle, ormanlarda yıl boyunca yangın ihtimaline karşı tedbirler alınması gerekmektedir. Tıpkı biçimde, orman yangınına müdahale takım ve araçlarının her an yangın çıkabilecekmiş üzere hazır ve teyakkuz halinde olması gerekmektedir. Bu açıdan, THK’ya ilişkin uçakların kullanılmaması, atıl bırakılması bir faciadır. Bu facia AKP’nin orman yangınını dahi özelleştirmesinden kaynaklanıyor. Bunda, Bakan Pakdemirli’nin ne tarım ne de orman konusunda hiçbir eğitim almamasının da bir tesiri var” değerlendirmesini yaptı.
CHP Tabiat Hakları ve Etraftan Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Ali Öztunç, 27 Temmuz – 12 Ağustos 2021 tarihleri ortasında Muğla ve Antalya başta olmak üzere Ege ve Akdeniz’de orman yangınlarının yaşandığı bölgelerdeki inceleme ve tespitlerini raporlaştırdı. Öztunç, raporunda ihlallere dikkat çekerken orman yangınlarına ayrılan bütçe yetersizliği, müdahale eden çalışanın takım sorunu yaşaması, orman yangınlarına karşı eğitim veren okulun kapatılması, işçi alımında liyakate uyulmadığını belirtti.
Raporunda Anayasa’nın 169’uncu unsurunu anımsatan Öztunç, “169. husus mucibince, ‘Ormanları yakmak, ormanı yok etmek yahut daraltmak gayesiyle işlenen hatalar genel ve özel af kapsamına alınamaz.’ Anayasa, orman yakma cürmüne karşı yaptırımlarla ilgili bu kararı düzenlemiş iken, dikkatsizlik üzere bir telaffuz, orman yangınlarının sebeplerini ve sorumlularını ortaya çıkarmamaya yönelik bir eğilime işaret etmektedir” dedi.
“Öngörülmeye karşın önlem alınmadıysa, kasıt var”
Öztunç; İrtibat Lideri Fahrettin Altun‘un, “Hadisenin bu noktaya gelebileceği öngörüldüğü için Kemerköy Santrali denetimli devre dışı bırakılmış, işçi tahliyesi acilen gerçekleştirilmiştir” açıklamasına yer vererek, “Öngörülmeye karşın önlem alınmadıysa, burada kasıt vardır” tabirlerini kullandı.
“Ormansızlaşmanın aktörü olan AKP iktidar, iklim cürmü işlemiştir”
Raporunda, istatistiksel bilgilere de yer veren Öztunç, iklim krizinin bir nedeninin de ormansızlaşmak olduğuna dikkat çekerek, daha evvelki yıllarda yanan ormanlık alanları şöyle paylaştı:
“Kuraklık, yangının bu derece kısa müddette bu kadar geniş alana tekabül etmesine neden olmuştur. 2020 yılında 20 bin 971 hektar ormanlık alan yanmıştır. (Tarım ve Orman Bakanı) Pakdemirli’nin tek kabahati bu değildir. 2019 yılında 16 bin 413 hektar; 2020 yılında 47 bin 1 hektarlık orman alanını maden ve güç tesislerine verilmiş. Ormansızlaşmanın aktörü olan AKP İktidarı, iklim kabahati işlemiştir.
Her kriz anında bu kurumları çalıştırmamaya, işlevsizleştirmeye çalışan AKP iktidarı yangını da fırsat bilip, yeniden CHP’li büyükşehir belediyelerine saldırmıştır. Turizm Teşvik Kanunu değişikliğinin bir sıkıntısı ormanları turizme açmak, başka sıkıntısı CHP’li büyükşehir belediyelerin elindeki turistik alanları gasp edip kendi yandaş zenginlerine peşkeş çekmektir.”
“Her yıl bir evvelkine nazaran 2 kat arttı”
Raporda Öztunç, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile orman yangınlarında artış yaşandığını söz ederken, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Sadece 2020 yılında, 67 Bin 972 Hektarlık orman alanı, yangın ve orman müsaadesi (maden-enerji tesisleri için verilen izinler) nedeniyle yok edilmiştir. Yıllık Yanan ormanlık alanlar, 2018’de yanan alana nazaran, her yıl bir evvelkine nazaran 2 kat artmıştır. Son 12 yıldaki yangın dataların üzerinden üçe yıllık periyotların karşılaştırması yapıldığında; orman yangınlarının sayısı kayda bedel olarak artmasa bile, yıllık yanan alan ölçüsünün ve yangın başına düşen yanan alan ölçüsünün harika biçimde arttığı görülmektedir.”
“Erken müdahale ve uğraşta başarısızız”
Orman yangınlarda ziyan gören alanları istatiksel olarak tablolaştıran Öztunç, “Sadece bu sayı ve oranlar tahlil edildiğinde; son yıllarda yangın sayısı çok fazla artmamış olsa bile, yanan alan ölçüsünün önemli oranlarda artmış olmasının, yangına erken müdahalede ve yangınla uğraşta epeyce başarısız olduğumuzu görebiliriz” dedi.
“Pakdemirli’nin ne tarım ne de orman konusunda hiçbir eğitim almamasının da tesiri var”
Yangınlara müdahalelerde ekipman ve kaynak meselelerine da değinene Öztunç, şunları aktardı:
“Orman yangınlarının ve yerleşim yerlerinin birbirine yakın olduğu yerlerde, ormanları ayıran, orman içi erişim yollarının kâfi olmaması yangının tesir alanının genişlemesine, süratli biçimde denetim altına alınmamasına neden olmaktadır.
Yangının çıkış nedeni kadar, çıkan yangına müdahaledeki aksaklıkların yangının sonuçlarını daha ağırlaşmasına yol açıyor. Her yıl bu mevsimlerde orman yangınlarının çıktığı bilinen bir gerçektir. Yani, bir sürpriz değildir. Bu nedenle, ormanlarda yıl boyunca yangın ihtimaline karşı tedbirler alınması gerekmektedir. Tıpkı biçimde, orman yangınına müdahale grup ve araçlarının her an yangın çıkabilecekmiş üzere hazır ve teyakkuz halinde olması gerekmektedir.
2020 yılında Orman Genel Müdürlüğü’ne ilişkin 1 idare uçağı, 6 idare helikopteri ile kiralama ile hizmete alınan 2 amfibik uçak ve 27 yangın söndürme helikopteri vazife yapmıştır. Bu açıdan, THK’ya ilişkin uçakların kullanılmaması, atıl bırakılması bir faciadır. Bu facia AKP’nin orman yangınını dahi özelleştirmesinden kaynaklanıyor. Bunda, Bakan Pakdemirli’nin ne tarım ne de orman konusunda hiçbir eğitim almamasının da bir tesiri var.”
“Toplam 229 saat 30 dakika uçuş garantisi”
Orman Genel Müdürlüğü’nün yangınlara müdahalede yapılan uçak ihalesine ait, Öztunç; şu değerlendirmeyi yaptı:
“9 Mart’ta 5 adet yangın söndürme uçağı kiralamak için yeni bir ihale düzenlemiştir. Yalnızca 100 litre daha az su taşıyabildiği için Türk Hava Kurumu’nun katılamadığı ihalede kiralanacak uçaklara günlük bir buçuk saat uçuş garantisi verilmiştir. Orman Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı ihale dokümanında, uçakların 1 Haziran ile 31 Ekim 2021 tarihleri ortasında kullanılmak üzere kiralanacağı ve her bir uçak için günlük 1 saat 30 dakikalık uçuş garantisi verildiği belirtilmiştir. Her bir uçak için kiralama mühletini kapsayan 1 Haziran ile 31 Ekim 2021 (153 gün) tarihleri ortasında da toplam 229 saat 30 dakikalık uçuş garantisi verildiği tabir edilmiştir.”
“Bütün ormanların nezareti devlete aittir”
Yaşanan orman yangınlarında sorumlulara ait ise Öztunç, raporunda şu açıklamayı yaptı:
“Belediye Kanunu’nda ise belediyelere orman yangını ile uğraş formunda bir zarurî misyon verilmiş değildir. Anayasamızda, ormanları korumak devlete bir yükümlülük olarak verilmiştir. ‘Devlet, ormanların korunması ve alanlarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve önlemleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde öbür çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların nezareti Devlete aittir.’ Orman Kanunu’nun 69. hususuna nazaran, ‘Orman yönetimi, orman yangınlarını önlemek ve söndürmek niyetiyle her türlü hizmeti yapar yahut yaptırır.’”
“THY uçakları tekrar devreye alınmalı”
CHP Genel Lider Yardımcısı Ali Öztunç, raporda tahlil tekliflerini de şöyle sıraladı:
“-Anayasanın 169. Hususu yeterince, yanan orman yerlerinde yeni orman yetiştirilmeli, bu alanlarda katiyen öteki bir faaliyete müsaade verilmemelidir. Bu alanlar imara açılmamalı, bu alanlarda yapılaşmaya müsaade verilmemelidir.
-Orman yangınlarının makul müddette denetim altına alınmasını sağlayacak ve daha geniş alanlara yayılmasını önleyecek stratejiler oluşturularak, buna kâfi ekipman ve işçi bulundurulmalıdır. Bu yeterliliğe sahip olmayan özel firma ile yapılan mukavele feshedilmeli ve orman kontrolleri kamu eliyle yürütülmelidir. Bu bağlamda;
* THK uçakları tekrar devreye alınmalıdır
* Acil yangın uçağı başta olmak üzere, ekipman eksikliği giderilmelidir
-Orman alanlarındaki kontroller artırılmalı, önleyici kontrol sistemleri güçlendirilmelidir.
-Orman koruma memurlarının misyon ve yetkileri genişletilmeli, ormanlardaki suçüstü hallere müdahale edebilme yetkileri arttırılmalıdır.
-Görevi orman yangınıyla çaba olan, yangın eğitimi almış, bu alanda uzmanlaşmış şahıslara takımlı istihdam alanı açılmalıdır. Orman köylülerine yönelik eğitimler arttırılmalıdır.
-Yangının sorumluları faal bir biçimde araştırılmalı, yargılama makamları önüne çıkarılmalıdır.”
TIKLAYIN – THK Lideri, kurumun borcunu açıkladı: 1 milyar 844 milyon TL