CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba, minimum fiyatın tekrar belirlenmesi tartışmalarına ait, “Bakan diyor ki ‘Asgari fiyatın yine belirlenmesi için fevkalâde hâl olması lazım’. İnanılmaz hâl olması için minimum ücretlinin açlıktan ölmesi mi lazım” dedi. Taban fiyatın yılda iki kere belirlenmesi için kanun teklifi verdiğini anımsatan Ağbaba, “Eğer samimiyseniz gelin, kanun teklifimize takviye verin, minimum fiyat yine belirlensin” diye konuştu.
Veli Ağbaba başkanlığındaki CHP Esnaf Masası heyetinin Isparta’daki temasları sürüyor. Ağbaba, bugün CHP Isparta Vilayet Başkanlığı’nda gündeme ait açıklamalarda bulundu.
Ağbaba, şöyle konuştu:
“Salgın sürecinin başladığı günden bugüne 220 bin 472 esnaf iflas etti”
Esnaf birinci sefer kendi iş yerinde kiracı durumuna düştü. Elektrik faturaları kirayı geçmiş durumda. Artan kira, fatura, prim ve kredi faizleri borçları, yüksek girdi maliyetleri ve yüksek elektrik ve doğal gaz faturaları nedeniyle son iki yılda 220 binden fazla esnaf kepenk kapatmak durumunda kaldı. Esnaf ve Sicil Gazetesi datalarına nazaran; 2020 yılı genelinde 99 bin 588 esnaf, 2021 yılı genelinde 101 bin 750 esnaf ve 2022 yılının birinci iki ayında 19 bin 134 esnaf olmak üzere salgın sürecinin başladığı günden bugüne 220 bin 472 esnaf iflas etti. İflas eden 220 bin 472 esnafın 73 bin 311’i ise olağanlaşma periyodunun başladığı 2021 Haziran ayından bugüne gerçekleşti. Olağanlaşma süreci ile birlikte işlerinin düzeleceğini düşünen esnaf bu seferde artan girdi maliyetleri, yüksek döviz kuru ve artan faturalar nedeniyle iflas etmek zorunda kaldı. Açılan dükkanlar da var. Ya çiğ köfteci ya tavuk dönerci açılıyor. Tavuk kıyması diye bir şey icat ettiler. Emeklilerin, gençlerin ana yemeği çiğ köfte oldu. Zira karnını doyurmak için lakin bunları satın alabiliyorsunuz. Yakında bunlara da ulaşılamayacak.
“Hem esnaf hem üretici ziyan ediyor”
Bu devirde esnafa verilen takviye yetersiz kaldı. Esnafın yüzde 80’i BAĞ-KUR primlerini ödeyemiyor. Bin 750 TL ödemeyince esnaf sıhhat hakkından da faydalanamıyor. Faturalar ve zincir marketler yüzünden de esnaf mağdur. Biz, iktidara geldiğimizde zincir marketlere düzenleme getireceğiz. Bu marketlerin ülke iktisadına katkısı yok. Bunların verdiği vergiler İngiltere’ye gidiyor. Biz, Esnaf Bakanlığı kurup esnafın sıkıntılarıyla teğe bir ilgileneceğiz. Ayrıyeten esnafımızın en büyük beklentilerinden biri de gerçek bir sicil affının çıkması, kredilerin faizlerinin silinmesi ve anaparanın ise uygun vadelerle taksitlendirilmesidir. Dün Yalvaç’ta bir boyacı esnafı, ‘Eskiden bin liraya konut boyatırken artık 5 bin liraya boyatamıyoruz’ dedi. Kasap, ‘Vatandaş 10 liralık kıyma alabiliyor’ dedi. Hem esnaf ziyan ediyor hem üretici.”
“70 kişilik paklık işi için 21 bin kişi başvurdu”
Evvelce para vardı, mal yoktu. Artık mal var, para yok. Bir emekliye 25 kuruş için iki saat Halk Ekmek kuyruğunda bekliyorsan bu memleketin sana vermiş olduğu kaynaklar haram olsun. İşsizlik bilgilerini açıklıyorlar, güya işsizlik azaldı. ‘Türkiye büyüdü’ diyorlar. Kim büyüdü? Büyüyen yalnızca kendileri ve Beşli Çete. Çete dediğin şeyin bir de reisi olur. Bir Beşli Çete var, bir de onların reisi var. Bilin ki o Beşli Çete kendi başlarına bunları kazanmıyor. Ülkede üniversite mezunları işsiz. TÜİK, ‘İşsizlik azaldı’ diyor. Mucizeler yaratıyor. TÜİK, 2021 yılında işsizliğin 2020 yılına nazaran 121 bin kişi azaldığını açıklıyor. İŞKUR datalarında ise 2020 Aralık ayından, 2021 Aralık ayına, yani ortadan geçen bir yılda kayıtlı işsiz sayısının 212 bin kişi arttığını açıklıyor. Seçim bölgem olan Malatya’da da 162 kişilik ilana çıkıldı. İŞKUR üzerinden müracaatlar alındı. Paklık elemanı alımı 70 kişi, başvuran sayısı 21 bin 300 kişi. Her bir takım için 300 kişi başvurmuş. Gençleri bu duruma düşürenlere yazıklar olsun.
“Kur muhafazalı sistemin maliyeti 14 milyar lirayı buldu”
Kur muhafazalı sistem diye bir şey uydurdular. Kazanan yalnızca zenginler. Bu iş, üç beş zenginin kazandığı bir sistem. Bu sistemin üç aylık maliyeti 14 milyar lira olduğu ortaya çıktı. Bu da 3 milyon 200 bin minimum fiyata denk geliyor. Bir inat uğruna, birilerini dolar milyoneri yapmak uğruna faizleri indirdik. Sonuç dolar 15 TL’ye dayanmış durumda. Kur muhafazalı mevduatın da maliyeti hepimizin sırtına yüklenmeye devam ediyor. Bir avuç zengini daha fazla varlıklı yapabilmek için bu sistemin maliyeti, iş yapamayan esnafımızın, açlık sonu altında fiyat alan minimum ücretlimizin, minimum fiyatın altında aylık alan 8 milyon emeklimizin, traktörü haczedilen, eseri tarlada kalan çiftçimizin, yoksulluk hududu altında maaş alan memurumuzun sırtına yükleniyor. Nas diyorlar ya, bu kur muhafazalı sistemin faizini vatandaş ödedi. 14 Aralık’ta bu sisteme 100 bin lira yatıran biri, bugün 27 bin 500 TL para kazandı. Ortadaki farkı halk ödedi.
“Mevzuat yabancıya kolay kolay değişiyor da minimum ücretlilerimize gelince neden değişmiyor”
AKP’nin küme sözcüsü, ‘Gerekirse taban fiyata yine artırım yaparız, yılın sonunu beklemeyiz’ dedi. Daha sonra devreye Cumhurbaşkanlığı İktisat Siyasetleri Üyesi Nihat Zeybekci girdi ve ‘Türkiye’de yıl ortasında taban fiyata bir daha bakılmalı’ dedi. Bu sefer parti sözcüsü ‘Konu ile ilgili gerekli değerlendirmeleri yapıyoruz, vakti gelince açıklarız’ dedi. Salı günü ise Çalışma Bakanı, öbür üç iktidar yetkilisini boşa düşürdü, ‘Asgari fiyat tartışmalarını manalı bulmuyorum’ dedi. Minimum fiyatta alım gücü düşmeye devam ediyor. Taban fiyatın bir yıllık alım gücü kaybı, domateste 231 kilo, salatalıkta 162, biber de 105 kilo. Minimum fiyatlı, geçtiğimiz yıla nazaran 303 adet daha az yumurta ve 80 paket daha az margarin alabiliyor. Daha üç gün evvel kanun teklifimizi verdik, ‘Gelin, minimum fiyatı bu yıl için yine belirleyelim’ dedik. Ancak iktidar kanadından bir ses çıkmadı. Artık şunu soralım? Hani gözleri ışıldayan Bakan Nebati yabancı yatırımcılara sesleniyordu ya ‘Bürokrasiyi al aşağı ederiz. Ardımızda Cumhurbaşkanımız var, rahat olun. Mevzuatı da değiştiririz. Biz kanun falan tanımayız, kabile devletiyiz’ demişti. Sen kanun tanımazsan buraya gelen yabancılar da yarın öbür gün kanun tanımaz, malına mülküne el koyarsa ne olur? Hukuk devletinin olmadığı yere yabancı yatırımcı gelir mi, gelmez. Kabile devletinin olduğu yere yatırımcı niçin gelmiyor, zira hukukun olmadığını biliyor. Bu mevzuatlar yabancılar için kolaylıkla değişebiliyor da neden açlık sonunun altında fiyat alan 10 milyon taban ücretlimiz için basitçe değişmiyor?”
“Samimiyseniz kanun teklifimize dayanak verin minimum fiyat yine belirlensin”
Minimum fiyata bu yıl için yüzde 50 oranında artırım yapıldı. Yalnızca ekmeğin fiyatı bir yılda yüzde 62 oranında zamlandı. Son bir yılda ekmeğe gelen artırım, taban fiyata gelen artırımdan yüzde 12 daha fazla. Türkiye’de resmi enflasyon yüzde 54,4, vatandaşın hissettiği enflasyon yüzde 128. ‘Müjde’ diye sunulan, ‘tarihi zam’ diye sunulan minimum fiyat, şu an için açlık hududunun en az 300 TL altında. Birleşik Kamu İş’in açıklamasına nazaran; 2021’de 100 liraya dolan sepet, 2022 Mart’ta 218 liraya doluyor. Bakan diyor ki ‘Asgari fiyatın yine belirlenmesi için inanılmaz hâl olması lazım’. Fevkalâde hâl olması için minimum ücretlinin açlıktan ölmesi mi lazım? Şayet samimiyseniz gelin, kanun teklifimize dayanak verin, taban fiyat tekrar belirlensin.”
“Et ve Süt Kurumu Lideri AKP’nin yeni sözcüsü olsun”
Et ve Süt Kurumu, et fiyatlarında yüzde 48 artırım yaptı. Yapılan artırımla bir kilo kıyma 56 liradan 83 liraya, bir kilo kuşbaşının fiyatı da 62,50 liradan 92 liraya kadar arttı. Dar gelirli vatandaşlar ayda yılda bir sofrasına et koyuyordu, bu artırımlarla o da palavra oldu. Türkiye, yüzde 37 ile Avrupa ülkeleri ortasında en az et, balık ve tavuk tüketen ülke. AB üyesi ülkelerde bu oranın ortalaması yüzde 8,6. 31 milyon vatandaşımız ete, balığa yahut tavuk etine hasret kalmış. Önümüz Ramazan ve vatandaşlarımıza iftar sofrasında bir kap et yemeğini çok gördüler. Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü ne diyor, ‘Fiyatlar düşüktü, uzun kuyruklar oluyordu bu nedenle artırım yaptık’. Allah bunlara akıl fikir versin. Aslında AKP kendisine yeni bir sözcü bulmuş durumda. Bu kişiyi derhal hükümet sözcüsü yapmaları lazım. Neymiş; kuyruklar azalsın diye artırım yapmış. Maalesef ülkenin geldiği nokta bu. Liyakatsizliğin hâkim olduğu ülkede, Et ve Süt Kurumu Genel müdürü parti sözcüsü olmaya aday bir isimdir. Bunlar ne diyordu fiyat artışlarına; ‘güncelleme’ diyorlardı. Elektriğe artırım geliyor, ‘Elektriğimiz değerlendi’ diyorlar. Ne diyorlar; ‘Elektrik bizden evvel yoktu’. Bunlar, kendini ampulü icat eden Edison sanıyorlar. Bunlar, yakında der; ‘Bizden evvel Isparta’dan Antalya’ya kağnı ile gidiliyordu, arabayı da biz icat ettik.
“Esnafa verilen bin lira hibe dayanağının 150 TL’si geri isteniyor”
Salgın sürecinde, önlem tedbirleri kapsamında esnafa dükkanlarını zarurî olarak kapattırdılar. Sonra dükkanını kapatan esnafa dayanak ismi altında 3 ayla sonlu olmak üzere biner lira kira takviyesinde bulundurlar. Artık bunlar, verdikleri bin TL’lik hibe dayanağının 150 TL’sini tekrardan esnaftan istemeye başlamış. Sebebi ise verilen hibe takviyesinin ticari kar olarak görülmesiymiş. Akıl var, fikir var. Dünya’nın neresinde bir iktidar kendi esnafına hibe ettiği parayı geri ister. Dün bu savları Ticaret Bakanı Mehmet Muş’a sorduk. Şayet bu savlar gerçek ise derhal düzeltilmelidir, bu uygulamadan derhal vazgeçilmelidir.
“Nebati’nin yerine Yerlikaya ya da Yeliz gelsin”
Nebati ne diyor? ‘Türk lirasına bir şey olmaz. Niçin? Daha düşemez’ diyor. Bakın, bir örnek verelim; Güney Afrika para ünitesi rand ile sık sık kıyaslanan Türk lirası, rand ile teğe bir pozisyonuna geriledi. 2010 yılında 5 rand 1 lira ediyordu, 2022 yılında 1 rand, 1 lira oldu. İyi olsun diyoruz. Artık de bir söylenti var; ‘Maliye Bakanı değişecek’ deniyor. Isparta’dan Recep Tayyip Erdoğan’a bir teklifte bulunalım. Kim olsun Hazine ve Maliye Bakanı, pehlivan ve güreşçi Hamza Yerlikaya olsun. Futbolcu Alpay olabilir ya da Yeliz olabilir.
“Pancar ülkesinde şeker karaborsaya düştü”
Türkiye bir pancar ülkesiydi. Burada yer alan arkadaşlarımız hatırlar, 2018 yılında Burdur’da ‘Şeker vatandır, satılamaz’ dedik. Fabrikaların özelleştirilmesine karşı çıktık. Daha evvel TÜRKŞEKER’in hissesi yüzde 65 iken artık yarı yarıya düşmüş durumda. 2020’de 23 milyon ton olan üretim, 2021’de 18 milyon tona düştü. Bu sene rekoltede 2 milyon ton daha azalma bekleniyor. Pancar ülkesi olan Türkiye, şekere ulaşamaz hale geldi. Geçtiğimiz yıl bakkal, market, toptancı, tatlı imalatçısı, TÜRKŞEKER’e ilişkin fabrikalardan gidip istediği ölçüde 50’şer kiloluk torbalar halinde şeker alabiliyordu. Şekerler yalnızca tek bir bireye veriliyor, onlar da yandaşlar. Malatya’da şekeri verdikleri kişi AKP’nin milletvekili. Esnafa, vatandaşa şekeri vermiyorlar; AKP’li milletvekiline şekeri veriyorlar. 2021 başında 210 lira olan 50 kilo şeker, 2022’de 600-700 liradan satılıyor. Üreticiler, şeker tedarikinde yaşadıkları sorun sebebiyle üretim yapamıyor. Geçtiğimiz yıl bakkal, market, toptancı, tatlı imalatçısı, TÜRKŞEKER’e ilişkin fabrikalardan gidip istediği ölçüde 50’şer kiloluk torbalar halinde şeker alabiliyordu. Lakin TÜRKŞEKER Tarım A.Ş isminde kurulan şirket, fabrikalardaki şekeri elinde topluyor, vilayetlerde kendi bulduğu dağıtım firmalarına bu şekeri veriyor, firmalar da beşer kiloluk satış yapıyor. Sebebi ise yandaşlar varlıklı olsun diye. Biz, 2018 yılında 45 gün boyunca 25 vilayet gezdik, ‘Şeker vatandır satılamaz’ dedik. Şeker fabrikalarını özelleştirdiler, yandaşlara peşkeş çektiler. Sonuç ise ülkede şeker kıtlığı olmaya başladı.
“Isparta halkının senin sadakana gereksinimi yok”
Isparta, evvelden yetiştirmiş olduğu siyasetçilerle, tarım eserleriyle, gül yağıyla meşhurdu. Geçtiğimiz haftalarda Isparta, ülkeyi yönetenlerin büyük bir beceriksizlik ve çapsızlığıyla gündeme geldi. 120 saat boyunca elektrik kesildi. Meskenlerin ve garajların çatıları çöktü. 120 saat boyunca Isparta, adeta dünyaya kapanan bir vilayet pozisyonuna sokuldu. Çöken çatılar değil, Cumhur İttifakı’ydı. 200 milyon liranın üzerinde ziyan olduğu söyleniyor. ‘Ramazan’da iftar vereceğiz’ diye artık de milletin gözünün içine baka baka dalga geçiyorlar. Bu memleket senin sadakana muhtaç değil. Senin özelleştirmelerin sonucu büyük bir mağduriyet yaşıyor. Bunların düşündüğü ne yoksul fukara ne Ispartalılar. Bunlar yalnızca Beşli Çete’yi; 5 çarpı 5, 25’lik çeteyi düşünürler. Isparta’nın senin haram iftar yemeğine gereksinimi yok. Isparta’ya iftar değil, hak ettiği takviyesi ver.
“AKP’nin övündüğü duble yollardan eser yok”
Yalvaç, güya damarlarından kan alınmış, solmuş bir ilçeye dönüşmüş. Evvelden 130 fabrika vardı, artık 20 civarı var. Isparta tarım memleketi ancak tarım çökmüş durumda. Geçtiğimiz yıl zar güç gübre atan çiftçi, bu yıl gübre atamayacak. Mazot esasen 7 liradan 22 liraya çıktı. Isparta teşvikte 2. bölge. Sanki Isparta’nın hangi endüstrisi var diye merak ettim, hiçbir şey kalmamış. Dün Ankara’dan geldim, AKP’nin övündüğü duble yollardan eser yok, yollar köy yolu üzere. Birazdan Antalya’ya geçeceğiz, Isparta-Antalya yolu da eski yol. Isparta’ya verilen kıymet bu. Isparta bir öğrenci kenti, askeriye açısından en değerli kentlerden biri. Bunlara verilen değer de azalmış.”
